Նախագահ փնտրելիս կամ Նապոլեոն Բոնապարտի խորհուրդը Սերժ Սարգսյանին
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆԹերևս դեռ շատերը կանդրադառնան Սերժ Սարգսյանի հարցազրույցին, կփորձեն դրանում կոդեր գտնել, թաքնված «մեսեջներ» ` ինչպես անում էր Գոռ Վարդանյանն իր հայտնի, դարակազմիկ ֆիլմում: Բայց մեզ այս շարքից մի քանի բան առավելագույնս հետաքրքրեց: Չէ, չկարծեք, թե տխուր անդրադարձ ենք կատարելու լրագրողական դաշտի ողբամ զքեզին, քավ լիցի: Մեզ ընդամենը հետաքրքեց սույն հարցազրույցի գլխավոր հերոսի ակնառու «մեսեջները» , որոնց շուրջ և կխոսենք ստորև.
Սարգսյանը զարմացավ, թե ի՞նչ է ասել հասարակական պահանջ. իհարկե, ըմբռնումով ենք մոտենում այն հանգամանքին, որ խորհրդային փուլում բուհերում սոցիալ-մշակութային մարդաբանություն առարկան չէին ուսումնասիրում, բայց դա չի ազատում չիմացության ծանր հանցանքից: Եթե փորձենք սահմանել, թե ինչ է ասել հասարակություն կամ հասարակական պահանջ, դրա համար մի քանի հոդվածն անգամ քիչ կլինի: Օրինակ Գերմանիայում, երբ մի թաղամաս փորձում են փոքրիկ ձևափոխման ենթարկել, նախ ճշտում են այդտեղի բնակիչների վերաբերմունքը, առավել կարևորում են դպրոցահասակների մոտեցումները, որքանով դա կազդի տեղացիների ընկալումների վրա և այլն: Ի վերջո, այդ գրողի տարած հասարակությունն ուզում է դա, թե ոչ: Սա, հիշեցնում եմ, փոքրիկ կոսմետիկ ձևափոխումների պարագայում, էլ ուր մնաց թե Սահմանադրության:
Երկրորդ դարակազմիկ «մեսեջը» , որին կանդրադառնանք, դա պնդումն էր առ այն, որ փողոցում հրաժարական պահանջելը անօրինական է: Այ քեզ բան: Տես է՜, գլխի չէինք ընկել ոչ մի կերպ: Դե հիմա արի էդ քաղաքակիրթ ֆրանսիացիներին բացատրի, որ եղբայր, Դուք հո բարբարոս չե՞ք, որ մինչև հիմա փողոցում պահանջներ եք ներկայացնում, էլ չեմ ասում, որ Ձեր հանրապետությունը կերտել եք փողոցում` բարիկադների վրա: Բա էն անգլիացի ուսանողները. դասական հակաիրավականության օրինակ են: Դա ինչ սինլքորություն է, ինչ որ մի իրավունքի համար փողոց դուրս գալ ու ճանապարհներ փակել: Էս երկուսն էլ դեռ հեչ, բա իտալացիները: Դրանք ընդհանրապես հարգանք չունեն սեփական Սահմանադրության նկատմամբ: Կարելի է արդյո՞ք ինչ որ աշխատավարձերի համար փողոցում ցույց անել ու կառավարության հրաժարականին հասնել: Ամոթ Ձեզ: Այ որ միջնադարյան Եվրոպայում ապրեիք, Պապական արքունիքը Ձեզ կնստեցներ համապատասխան ցցերի վրա:
«Մեսեջ» համար երեք: Ասում են թե, պատգամավորները ներկայացնում են կոնկրետ սոցիալական խավ: Էն որ հետխորհրդային տարածքում քուչի պանյատներով առաջատարն ենք, հարց չկա, չենք էլ վիճում: Էն որ Խորհրդային Միությունում առաջին տեղն էինք բարձրագույն կրթություն ստացողների մակարդակով, էդ էլ հեչ: Էն որ ազգիս մի զգալի մասը «տանկի օնլայնով» ամեն օր Բաքուն գրավում է, էդ սոցիալական խավի արտացոլումն էլ հասկացանք: Բայց այ սոցիալական ո՞ր շերտի ներկայացուցիչն է Գալուստ Գրիգորիչը: Պատահմամբ ուսուցիչների՞: Մեղա քեզ: Վաղուց մեղա չէի ասել:
Ու էս կուլմինացիայի գագաթնակետը: Մի պահ անկեղծանալով, Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց, որ գրեթե ոչ մի լրատվական հաղորդում բաց չի թողնում: Պատկերացնում եք, Հայաստանում մարդ ինչքան պարապ պետք է լինի, որ ձանձրալիությամբ միմյանց մրցող լրատվականները հերթով նայի: Իհարկե, եթե ուզում ես քեզ ներշնչես, որ ապրում ես գերհզոր երկրում, որ Մեծ Ութնյակը շուտով փոխելու է իր ձևաչափը և կոչվելու է Ութնյակ պլյուս Հայաստան, որ G20-ի հաջորդ գագաթնաժողովը անցկացնելու են Դիլիջանում, որ Սինգապուրյան վագրը կամ Չինական թռիչքները Հայաստանի տնտեսական զարգացման տեմպերի դիմաց նմանվում են լոկ ճլորթիկ խաղալու, կարող ես ասենք նայել որևէ հեռուստաընկերության լրատվականը կամ սադո-մազո ժանրից նման ինչ-որ մի բան, բայց հետևել բոլոր լրատվականների՞ն: Հավատացեք, մեր թաղի բեսեդկի խոհեմագույն պարապ քաղաքագետներն անգամ այդքանը չեն հասցնում:
Ակամայից երկու պատմական դրվագ հիշեցի: Երբ Խառանի ճակատամարտում որոշվում էր հայերի և պարթևների ճակատագիրը, Արտավազդ Երկրորդն Արտաշատում հանգիստ վայելում էր Էվրիպիդեսի «Բաքոսուհիներ» ողբերգությունը: Կրկնում եմ` Էվրիպիդես ընկերներ, ոչ թե լրատվական թողարկում:
Նապոլեոն Բոնապարտի խորհուրդը Սերժ Սարգսյանին: Երբ մի անգամ Նապոլեոին տվեցին ֆրանսիական թերթեր, նա շատ զարմացավ և խնդրեց հետայդու իրեն տալ միայն անգլիական և գերմանական թերթեր, քանի որ ֆրանսիական թերթերում գրում են այն, ինչ ինքն է ուզում:
Վահրամ Թոքմաջյան
Past.am, վերլուծաբան