Տան դռնից դուրս ենք գալիս, այլևս ոչինչ մերը չէ
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՕրերս համացանցում հայտնվեցին տեսանյութեր, որտեղ երևում էր, թե ինչպես են երկու երիտասարդ այրում աղբամանները, մեկ այլ դեպքում էլ դրանք նետում ջուրը: Մարդիկ պոկում են փողոցի համարը նշող ցուցանակները, գողանում մայթեզրերին տնկված ծառերը, փչացնում նոր տեղադրված կամ վերանորոգված վերելակը, քաղաքի տարբեր հատվածներում պոկում, արմատախիլ անում ծաղիկները, կոտրում լուսացույցները, աղտոտում փողոցները:
Ավելի կոնկրետ՝ փչացնում են ամեն հնարավորը: Ինչո՞ւ: Այս հարցի պատասխանը ոչ ոք չունի: Ոչ ոք չի կարող հստակ ասել, թե ինչ է կատարվում այն մարդու ուղեղում, երբ նա այրում է քաղաքի սեփականություն հանդիսացող աղբամանը, փչացնում հենց սեփական շենքի վերելակը և այլն: Արդյո՞ք հաճույք է ստանում կոտրելուց, վնասելուց, քանդելուց:
Դժվար է ասել...
Բայց պատճառն ինչպիսին էլ լինի, ստացվում է՝ քաղաքը մերը չէ, երկիրը մերը չէ: Տան դռնից դուրս ենք գալիս, այլևս ոչինչ մերը չէ: Երկիրը, քաղաքը, փողոցը, բակը, շքամուտքը, ոչինչ մերը չէ: Ինչ լինում է, թող լինի, մեզ ի՞նչ:
Մեր տունը մաքուր լինի, կարևորը դա է: Փչացնելու մոլուցքով ենք տառապում: Մեր տուն մեծամասամբ անգամ փոշու հատիկը չենք թողնում, որ ներխուժի: Իսկ կենցաղային կամ շինարարական աղբը կարելի է թողնել եկեղեցու կամ էլ պատմամշակութային ինչ-որ կոթողի բակում: Դա մեր տունը չի: Կարելի է ուտելիքի մնացորդները գետը լցնել կամ էլ անտառում թափել, իսկ ինչո՞ւ նույն տրամաբանությամբ բանանի կամ կարտոֆիլի կեղևները չենք նետում մեր տան հատակին:
Այս ամենի համատեքստում ամենատարօրինակն այն է, որ պահանջում ենք: Դժգոհում ենք, երբ աղբահանությունը լավ չի իրականացվում, բայց մեկ բառ անգամ չենք ասում, երբ խնդիրը լուծվում է, դժգոհում ենք, երբ տարիներով վերելակը չի գործում կամ էլ պարբերաբար փչանում է, բայց մեկ բառ անգամ չենք ասում, երբ շենքում նոր վերելակ է տեղադրվում կամ վերանորոգվում հինը, հակառակը՝ որքան հնարավոր է շուտ փչացնում ենք այն:
Մեկ բառ չենք ասում, երբ շքամուտքերն են վերանորոգում, ի դեպ, դա անում են նաև մեր վճարած գումարների հաշվին, բայց առիթը բաց չենք թողնում պատերը փչացնելու, ճաղավանդակը կոտրելու, իսկ վերջում էլ «մունաթ» գալիս՝ լավ չէին սարքել, անորակ շինարարական նյութեր էին օգտագործել: Պահանջում ենք, բայց ստանալու դեպքում հոգ չենք տանում կատարված աշխատանքի համար:
Ամեն օր օրինակ ենք բերում արտասահմանը՝ ամերիկաներն ու եվրոպաները: Տեսե՞լ եք՝ ինչ մաքրություն է, ինչ կարգ ու կանոն, ի՞սկ մեզ մոտ: Բայց ոչ ոք իրեն նեղություն չի տալիս ասելու՝ իսկ մեր ունեցածին ինչպե՞ս ենք վերաբերվում:
Թվում է՝ սրանք մանրուքներ են, բայց սրանք լավագույնս բնորոշում են մեզ որպես քաղաքացիներ, հասարակության մասնիկներ, իսկ կարելի է նման վարք ու բարք ունեցող քաղաքացիներից ավելին պահանջել, երբ նրանք «թերանում են» տարրական հարցերում:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ