Երևան, 19.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Հու­սա­հա­տու­թյան մեջ պա­հե­լը, տագ­նա­պի մթնո­լորտ ձև­ա­վո­րե­լը բա­ցիլ­նե­րից ամե­նավ­տան­գա­վորն է»

ՄՇԱԿՈՒՅԹ

Past.am

Մի ամ­բողջ քա­ղա­քակր­թա­կան հա­մա­կարգ ար­դեն եր­կար ժա­մա­նակ առող­ջա­պա­հա­կան ճգնա­ժա­մի մեջ է, իսկ հո­գև­որ ճգնա­ժամն ար­դեն քա­նի տաս­նա­մյակ է, ինչ կար: Այս­պես ասած, առող­ջա­կան բա­ղադ­րի­չը, բնա­կա­նա­բար, շատ ավե­լի խոր­քա­յին երև­ույթ­նե­րի հե­տև­անք է: Եվ սա հենց այն կա­տա­լի­զա­տորն էր, որը, ի վեր­ջո, չէր կա­րող հա­մընդ­հա­նուր ճգնա­ժա­մի չհան­գեց­նել: Ռե­ժի­սոր Խա­չիկ Չա­լի­կյա­նի դի­տար­կումն է՝ ում հետ զրու­ցել ենք առա­ջա­ցած ճգնա­ժա­մի, ըն­կա­լում­նե­րի և մի շարք խնդիր­նե­րի մա­սին:

«Առ­հա­սա­րակ, ամեն ինչ նախ հո­գև­որ դաշ­տում է ձև­ա­վոր­վում: Այդ տե­սան­կյու­նից հարկ է նշել, որ նյու­թա­պաշ­տու­թյան, վաշ­խա­ռու­ա­կան այս հա­մա­կար­գը վեր­ջին տաս­նա­մյակ­նե­րում ար­դեն ահ­ռե­լի չա­փե­րի հա­սավ, ին­չը ևս չէր կա­րող հա­մա­կար­գա­յին ճգնա­ժամ չա­ռա­ջաց­նել: Հա­մա­վա­րա­կը ճգնա­ժա­մի կա­տա­լի­զա­տո­րի դեր խա­ղաց: Այ­սինքն, սա ըն­դա­մե­նը առող­ջա­պա­հա­կան խնդիր չէ, սա նշված հա­մա­կար­գի կոր­ծան­ման և նոր մար­դու ձև­ա­վոր­ման մի հզոր ահա­զանգ է: Մարդ­կու­թյան դեմ առն­վազն տաս­նա­մյակ­նե­րով տար­վող պա­տե­րազ­մը վեր­ջա­պես բա­ցա­հայտ բնույթ է կրում: Այ­նու­հան­դերձ, եթե ան­գամ բա­ցա­հայտ է, չեմ կար­ծում, որ լույ­սը չի կա­րող հաղ­թել, որով­հե­տև ցան­կա­ցած երև­ույթ իր հա­կակ­շիռն ունի: Պար­զա­պես հայ ժո­ղո­վուր­դը սի­րում է միշտ զո­հի կար­գա­վի­ճա­կում լի­նել, խնդի­րը դնել ուսե­րին ու անընդ­հատ հաս­նել զո­հա­սե­ղա­նին: Ես հույս ունեմ, որ կոր­ծան­ման տա­նող ուղին կկանխ­վի դրսում՝ խոր­քա­յին պե­տու­թյուն­նե­րում այդ խնդի­րը հաղ­թա­հա­րե­լու մի­ջո­ցով: Այս առու­մով հաշ­վի առ­նենք այն, որ մեզ մոտ ամեն ինչ ար­տա­քին կա­ռա­վար­ման ներ­գոր­ծու­թյան տակ է»,-«Փաս­տի» հետ զրույ­ցում ասաց ռե­ժի­սո­րը:

Անդ­րա­դառ­նա­լով հա­յաս­տա­նյան խնդիր­նե­րին՝ ռե­ժի­սորն ընդգ­ծեց.

«Ժո­ղովր­դին եր­բեք չի կա­րե­լի մե­ղադ­րել, մա­նա­վանդ՝ մեր ժո­ղովր­դին, որը մշտա­պես ունակ ղե­կա­վար­նե­րի կա­րոտ է զգա­ցել: Ու քա­նի որ մենք ան­գամ երկ­րի տեր լի­նե­լու մեր իրա­վուն­քի մա­սին ենք մո­ռա­ցել, անընդ­հատ փոր­ձում ենք քննու­թյուն­ներ հանձ­նել դրսի ուժե­րին: Հո­գև­որ ժո­ղո­վուրդ լի­նե­լով՝ մեզ մոտ հո­գև­որ ճնշվա­ծու­թյունն է միշտ փա­րատ­վել: Պավ­լի­կյան­ներ, Թոնդ­րա­կե­ցի­ներ, 1988 թիվ, ան­գամ վեր­ջի­նի՝ 2018 թ.-ում տե­ղի ունե­ցա­ծի պատ­ճա­ռը հենց վե­րոն­շյալն էր: Այս ժո­ղովր­դին հո­գև­որ սննդից զրկե­լը մեծ հան­ցա­գոր­ծու­թյուն է: Բայց զար­մա­նա­լի­ո­րեն ժո­ղովր­դի մեջ էլի լիցք արթ­նա­ցավ, իսկ ժո­ղովր­դի այդ լից­քը սպա­նե­լը ամե­նա­մեծ հան­ցա­գոր­ծու­թյունն է: Ժո­ղո­վուրդն ապ­րում է մի մթնո­լոր­տում, մի կեղծ դաշ­տում, որ­տեղ ամեն ինչ լցված է չա­րու­թյամբ, կեղ­ծի­քով, նե­գա­տիվ երև­ույթ­նե­րով ու ժո­ղովր­դին ոչ մի լույս չի ներշնչ­վում: Իսկ անընդ­հատ հու­սա­հա­տու­թյան մեջ պա­հե­լը, տագ­նա­պի մթնո­լորտ ձև­ա­վո­րե­լը բա­ցիլ­նե­րից ամե­նավ­տան­գա­վորն է: Իսկ «առող­ջու­թյան բա­ցի­լը», որը շատ ավե­լի վա­րա­կիչ է ժո­ղովր­դի հա­մար, չի տրվում: Ամ­բողջ խնդի­րը սա է»:

Խա­չիկ Չա­լի­կյա­նի խոս­քով, նման ան­հա­մա­մաս­նու­թյան պա­րա­գա­յում ժո­ղովր­դի մեջ միշտ արթ­նա­նում է ամեն ին­չին հար­մար­վե­լու երև­ույ­թը:

«Բայց ես ուրախ եմ, որ, ամեն դեպ­քում, կա մի շերտ, որը չի ուզում այդ ոգին կորց­նել: Որ­քան էլ փոր­ձեն նե­գա­տիվ սնուն­դով կե­րակ­րել, Աստ­ծո դեմ կռվելն անհ­նար է: Վստահ եմ՝ նոր աշ­խար­հի հզոր պատ­վե­րը գոր­ծում է, և հենց տի­ե­զեր­քից եկող հզոր պատ­վերն է, որը չի թող­նում մեզ մին­չև վերջ ոչն­չա­նալ: Վստահ եմ նաև, որ ոչ մի տեղ այս ըն­կա­լումն այն­քան ցայ­տուն չէ, որ­քան մեզ մոտ, որով­հե­տև, երևի, ոչ մի տեղ մարդն իր պա­հանջ­նե­րին ի հա­կակ­շիռ այն­քան նվաստ չի ապ­րում, որ­քան մեզ մոտ»,-ասաց նա:

Իսկ թե ին­չու մեզ մոտ չի ստաց­վում մեկ մար­տահ­րա­վե­րի շուրջ մի­ա­վոր­վել, մեր զրու­ցա­կի­ցը նկա­տում է.

«Խնդիրն այն է, որ այ­սօր ոչ թե կա­րև­ո­րը գա­ղա­փարն է, այլ գա­ղա­փար կրո­ղը: Իսկ այ­սօր հա­սա­րա­կա­կան ըն­կալ­ման մեջ հա­վատ ներշն­չող որևէ օղակ չի մնա­ցել: Եվ ամե­նավ­տան­գա­վորն այն է, որ կա­րո­ղա­ցան տաս­նա­մյակ­նե­րի ըն­թաց­քում իս­պառ ոչն­չաց­նել մտա­վոր դաշ­տը, ամեն ինչ նսե­մաց­վել է: Առա­ջին հեր­թին հենց մտա­վոր դաշ­տը պետք է ձև­ա­վոր­վի, բայց այն մի դեպ­քում կա­րող է ձև­ա­վոր­վել՝ երբ մտա­վո­րա­կա­նը կա­րո­ղա­նա արա­րա­րել: Մեզ մոտ, ցա­վոք,ան­գամ արար­ման դաշտ չկա՝ արար­ման ամ­բողջ դաշ­տը գտնվում է օկու­պատ­նե­րի ձեռ­քին»:

Խո­սե­լով ար­վես­տի ու ար­ժեք­նե­րի ստեղծ­ման խնդրի մա­սին՝ Խա­չիկ Չա­լի­կյա­նը շեշ­տեց. «Մենք պետք է օդը մաք­րենք, մեր օդը պղծված է. պետք է կա­րո­ղա­նանք հենց նոր ար­վես­տով լու­ծել հար­ցե­րը, որով­հե­տև, ինչ­պես վե­րև­ում նշե­ցի, ցան­կա­ցած խնդիր հո­գև­որ դաշ­տում է ծնվում: Մենք հո­գև­որ դաշ­տում ոչ մի հզոր պատ­վեր չենք ձև­ա­կեր­պել: Ի՞նչ են դի­տում երի­տա­սարդ­նե­րը, սար­սա­փե­լի է, թե ին­չով են մե­ծա­նում երե­խա­նե­րը: Իսկ ցան­կա­ցած եր­կիր կոր­ծա­նե­լու հա­մար նախ հո­գև­որ շեր­տը պետք է ոչն­չաց­նես՝ կրթու­թյուն, գի­տու­թյուն, մշա­կույթ: Տաս­նյա­մյակ­նե­րով դա արել ենք, այ­սօր շատ ավե­լի ակ­տիվ շա­րու­նա­կում ենք: Եվ չկա այդ գի­տակ­ցու­մը, ին­չը ևս ամե­նավ­տան­գա­վորն է: Էլ չեմ խո­սում այն մա­սին, որ քա­ղա­քա­կան դաշ­տում հո­գև­որ ըն­կա­լում­ներն իս­պառ են բա­ցա­կա­յում, որով­հե­տև ամեն ին­չի հիմ­քում հո­գև­որ մարդն է: Մեզ մոտ քիչ թե շատ հո­գև­որ մար­դը մտնում է իշ­խա­նու­թյուն ու դառ­նում է վաշ­խա­ռու: Կորց­նում են բո­լոր չա­փա­նիշ­նե­րը, ին­չը սար­սա­փե­լի է»:

Ամ­փո­փե­լով՝ նա ընդգ­ծեց. «Վստահ եմ՝ ամեն մի մեծ խնդիր հա­կակշ­ռում է հա­մար­ժեք իմ­պուլս­նե­րով: Յու­րա­քան­չյուր խնդիր իր մեջ նաև այդ խնդի­րը հաղ­թա­հա­րե­լու ազ­դակ­ներն է կրում: Շա­տե­րի աչ­քե­րին չե­րև­ա­ցող լույ­սը հա­կակշ­ռում է, ին­չը շատ ավե­լի հզոր է: Սա պետք է ըն­կա­լել, բայց, ցա­վոք, ըն­կա­լող­նե­րը չկան, որոնք նախ իշ­խա­նա­կան դաշ­տից պետք է լի­նեն»:

Ան­նա Բա­դա­լյան

Որսորդների տեղաշարժման հարմարանքից՝ սիրված մարզաձև. «Փաստ» Ձյան առատ տեղումներ Գեղարքունիքի մարզում Փաշինյանն ու Ստոլտենբերգը մտքեր են փոխանակել Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագրի հետ կապված քննարկումների շուրջ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (19 ՄԱՐՏԻ). Բանկի առաջին կողոպուտ, ածխահանքի պայթյուն, հավի ստամոքսից հանված ոսկիներ. «Փաստ»Փաշինյանը քանի կա, պատերազմը անխուսափելի ա․ ոսկեպարցի Մի դրամի ուժը՝ Հայ մայրեր հիմնադրամինԲրյուսելը սիրախաղ է անում Երևանի հետ՝ փորձելով հարվածել Ռուսաստանին. «Փաստ»Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին МИР քարտերի սպասարկման դադարեցում․ IDBank Փաշինյանը ռուսի անունն ա տալիս, որ ռուսն էլ ա հարձակվելու․ ոսկեպարցի Ողբերգական դեպք՝ Սյունիքում․ ՇՊ մեքենայում մահացել է միջնակարգ դպրոցի զինղեկը ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը ժամանեց Երևան Շինարարը կտուգանվիՆպատակ ունեն ուշադրությունը շեղել նման բաների վրա. «Փաստ»Սերժ Սարգսյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին ՀՀ-ի համար ըմբռնելի է էքսկլավ, անկլավների հարցն ավելի ուշ դիտարկելու մոտեցումը․ փոխվարչապետի գրասենյակ Նոր մանրամասներ՝ Սյունիքում տեղի ունեցած ողբերգությունից Շաբաթավերջին պատերա՞զմ կսկսվի․ Զախարովան արձագանքել է Փաշինյանին«Ելույթներ կան, որոնք տոն են, ու հենց դրանք են մասնագիտական կյանքդ հաջողված դարձնում». «Փաստ»Փաշինյանական քաղցր ու մահաբեր ստեր Հիմա, առավել քան երբևէ, մեզանից պահանջվում է պայքարելու կամք, իմաստություն, միասնականություն Պետությունից մինչև ինքնապաշտպանական ջոկատներ․ սա պետությունը միտումնավոր քանդելու գործունեություն է. Վահե Հովհաննիսյան Երկրի մեծ մասը հանձնած թիվ մեկ պատասխանատուն Նոյեմբերյանի մի քանի խեղճ ու կրակ գյուղացու հավաքել ու համոզում է, որ պետք է ձեր հողերն էլ տանք թշնամուն. ԶաքարյանԴավիթ Կարապետյանը երդմամբ ստանձնեց պատգամավորական մանդատը Սին կմեկնի Ֆրանսիա՝ բանակցելու Մակրոնի հետ «Հատիս հրաբուխ» երկրաբանական հուշարձանն անձնագիր կունենա. համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողերը կընդունվեն որպես նվիրատվություն Հայաստանի Հանրապետությանը. «Փաստ»Շաբաթվա վերջում պատերազմ կլինի, եթե ոչինչ չանենք. ՓաշինյանՀարավից հզոր ցիկլոն է ներթափանցում. սպասվում են ձյան առատ տեղումներ Գործող իշխանությունները պետք է ճամպրուկները կապեն և հեռանան. Արշակ Կարապետյան «Կառավարության յուրաքանչյուր որոշում կարծես ուղղված լինի ինչ-որ մեկի գրպանը լցնելուն, ոչ թե հանրային խնդիր լուծելուն». «Փաստ»Զույգ համարի շենքերի ջրամատակարարումը դադարեցվել է Բայրամովը Բոնոյին է ներկայացրել Բաքվի «ակնկալիքները Հայաստանից»Ո՞րն է «դարակազմիկ» նախագծի առանցքային նպատակը. «Փաստ»Հանրապետության տարբեր շրջաններում ձյուն է տեղում․ իրավիճակը՝ ավտոճանապարհներին Նիկոլ Փաշինյանը տեսանյութ է հրապարակել Ոսկեպարի բնակիչների հետ հանդիպումից Բախվել են «Opel»-ն ու «06»-ը․ ավտոմեքենայում հայտնաբերել են ընտանիքի անդամների մոխրացած 4 մարմին․ կա վիրավոր «Արևմուտքի հետ հույս կապելու կամ աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն անելու որոշումն ադեկվատ չէ». «Փաստ»Ի՞նչ փոխարժեքներ են սահմանվել այսօր Անընդհատ ասում է՝ տանք-տանք. ինչի՞ դիմաց ես տալիս, երբ Բաքվում հայտարարում են՝ «Էրիվան», «մենք չենք կանգնելու» ․ «Հայաքվե» նախաձեռնության անդամ Տավուշից հետո սկսվելու է պետության մասնատման նոր փուլ. Հրայր Կամենդատյան Թևերի տակ դրված եվրա... բարձ. «Փաստ»Բնակիչների հետ հանդիպում, որպես այդպիսին, չի եղել. ի՞նչ են ասել Փաշինյանին Նոյեմբերյանում. «Փաստ»Իբր փողի խնդիր չկա, բայց գնում են թե՛ գների, թե՛ հարկերի դրույքաչափի բարձրացման ճանապարհով. «Փաստ»Ռուսական և ամերիկյան քաղաքական շրջանակները՝ «Միասնություն» շարժման հավաքին. «Փաստ»Որևէ պաշտոնյա իրավասու չէ միանձնյա որոշել, թե որն է ՀՀ տարածքը. ի՞նչ էր անում «Հայաքվեն» վտանգված գյուղերում. «Փաստ»Ձյան առատ տեղումներն ու բուքը վերադառնում են․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի 33-ամյա վարորդը «ՎԱԶ 2107»-ով, մի քանի պտույտ շրջվելով, բախվել է քարերին․ կա վիրավոր Մենք զենք ենք վերցնելու՝ կամ կապրենք, կամ կմեռնենք․ Ոսկեպարի բնակիչ Վթարային աշխատանքներով պայմանավորված ջուր չի լինելու