«Շատ դեպքերում պետական կառույցները գործում են իրարից անկախ և տեղյակ չեն միմյանց գործառույթներից»
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԵրկրում արտակարգ դրությունը մի քանի անգամ երկարաձգվեց, դեռևս հստակ ժամկետներ և անգամ պատկերացում չունենք, թե երբ Հայաստանը և ամբողջ աշխարհը կվերադառնան իրենց բնականոն կյանքին: Սա քաղաքացիների՝ իրավունքի իրացման համար խնդիրներ է առաջացնում բոլոր ոլորտներում:
«Սպառողների ասոցիացիայի» իրավաբան ՍյուզաննաՉիլինգարյանը նշում է՝ արտակարգ դրության ձգձգումը հանգեցնում է վատ հետևանքների, այն առումով, որ քաղաքացիները ոչ միայն հեռավար են աշխատում, այլև չափազանց դանդաղում են շատ գործընթացներ, քանի որ այն օնլայն տարբերակով է, իսկ դրան ոչ մեծ մասն է տիրապետում: «Բավականին դժգոհություններ են լինում մարդկանց կողմից աշխատանքի գնալու, պարետատան պայմանները պահելու, Ա կետից Բ կետ տեղափոխվելու հետ կապված, բավականին բարդ է փակ տարածքում մի քանի ժամ անընդմեջ դիմակ կրելն ու հեռավորություն պահելը: Բավականին խնդրահարույց է այն սկզբունքը, որ պետական կառույցները միայն հեռախոսազանգերով են աշխատում, չկան հանդիպումներ քաղաքացիների հետ, երբ պետական պաշտոնյաները կկարողանան ինչ-ինչ ընդունելություններ կազմակերպել և անմիջականորեն ծանոթանալ շատ խնդիրների, փաստաթղթերի, լսել քաղաքացիներին և այլն: Այս դեպքում առաջարկում են հեռախոսազանգերի միջոցով պատասխանել հարցերին, սակայն երբեմն, գերծանրաբեռնված աշխատելով, հեռախոսազանգերին ուղղակի չեն պատասխանում կամ բավականին ուշ է լինում բողոքների ընդունումը կամ արձագանքը: Առաջարկվում է դիմել օնլայն տարբերակով, բայց սա ևս շատ խնդրահարույց է՝ ոմանք համակարգիչ չունեն, շատերը չեն տիրապետում շատ նրբությունների՝ չգիտեն, թե ինչպես ուղարկել նամակները, ինչպես հետևել դրանց ընթացքին: Իհարկե, սպասում ենք բնականոն կյանքի վերադարձին, պետական կառույց և հասարակություն անմիջական շփման վերականգնմանը և բոլոր խնդիրներին ժամանակին տրվող լուծումներին»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Չիլինգարյանը:
Ակնհայտ է, որ շատ դեպքերում, երբ պետք է ինչ-որ գործարք կատարել, օրինակ՝ նոտարական գրասենյակում, քաղաքացին ստիպված է մի շարք փաստաթղթերի համար դիմել պետական տարբեր գերատեսչությունների, մինչդեռ որքան ժամանակ և նյարդեր կխնայվեն, եթե բոլոր փաստաթղթերը նոտարական գրասենյակը ստանա օնլայն տարբերակով և քաղաքացին ստիպված չլինի անընդհատ դիմում գրել: Սյուզաննան նշում է, որ բյուրոկրատական քաշքշուկը, այստեղից-այնտեղից թուղթ խնդրելն ու ներկայացնելը բավականին ծախսատար և ժամանակատար գործ է, մանավանդ այն մարդկանց համար, որոնք աշխատում են, երբեմն բավարար ժամանակ չունեն տարբեր հարցերով զբաղվելու:
«Ժամանակն առաջ է գնում, մարդկությունը զարգանում է, նորարարական տեխնոլոգիաները՝ նույնպես: Համաճարակի ժամանակաշրջանում սովորեցինք օնլայն տարբերակով, առանց շփման յուրացնել ամբողջ ընթացակարգը, գործընթացը: Գնալով ամեն ինչ հեշտացվում է: Հնարավոր է օնլայն տարբերակով հարցումներ կատարել, պետական տուրքերը վճարելիս օգտվել բանկային օնլայն տարբերակներից և այլն: Սա, իհարկե, շատ դեպքերում չի փոխարինի անմիջական շփմանը, հանդիպումներին, սակայն պետք է կարողանալ օգտագործել բոլոր ռեսուրսները և կապ ստեղծել բոլոր օղակային կառույցների միջև, օրինակ՝ թաղապետարաններ, քաղաքապետարան, կադաստր, նոտարական ծառայություն, նախարարություններ և այլն: Բոլոր պետական կառույցները պետք է համագործակցեն իրար հետ, յուրաքանչյուրն ունի իր գործառույթը, որը պետք է կատարի առանց ուշացումների, ձգձգումների: Համավարակի այս ժամանակահատվածում փաստորեն մի կողմ թողեցինք այս բյուրոկրատական շփումը, ժամանակի անտեղի կորուստը: Ուղղակի բոլոր կառույցները և քաղաքացիները պետք է համագործակցեն, որպեսզի աշխատանքի այս տարբերակը ևս ստացվի: Գուցե կտրուկ հնչի, բայց պետք է նաև այս մասին խոսել: Երբեմն առաջացող խնդիրների պատճառը պետական հիմնարկների անձնակազմի ոչ պրոֆեսիոնալիզմն է, պրակտիկայի պակասը և իրենց աշխատանքային ոլորտում մասնագիտական թերի գիտելիքները: Սա բոլորին չի վերաբերում, այդ փաստը ևս պետք է ընդգծել: Շատ դեպքերում պետական կառույցները գործում են իրարից անկախ և չեն հասկանում մյուսների գործառույթները: Այսինքն՝ երբ ինչ-որ հարցով դիմում ենք մի գերատեսչություն, ասում են՝ հարցը մեր լիազորության սահմանում չէ: Մինչդեռ այս պատասխանից հետո քաղաքացուն կամ էլ իրենց դիմող իրավաբանական անձին պետք է օգնեն, ուղղորդեն, թե իրենց խնդրով նրանք ուր գնան: Երբ դա չի արվում, նշանակում է՝ կառույցները տեղյակ չեն միմյանց գործառույթներից, պրոֆեսիոնալ չեն, երբեմն նաև առաջ է գալիս չաշխատելու ցանկությունը, երբ պաշտոնյան իրեն նեղություն չի տալիս քաղաքացուն ուղղորդելու, օգնելու նրա ունեցած խնդիրը լուծելու հարցում: Ցանկացած որոշման, գործառույթի, օրենքի նախագծի, ռազմավարական ծրագրի, գործողությունների պլանի հաջողման ամենակարևոր պայմանը ճիշտ կառավարման կազմակերպման գործընթացն է: Կարող է շատ լավ օրենք գրվել առանց որևէ բացերի ու խնդիրների, բայց հետագայում չկարողանան վերահսկել և հետևողական լինել դրա իրականացման հարցում: Այս դեպքում անվստահություն է առաջանում պետական կառույցի հանդեպ, քաղաքացին սկսում է հիասթափվել, խաթարվում է պետական կառույց-հասարակություն կապը: Քաղաքացին մնում է իր չլուծված խնդրով, զուտ այն պատճառով, որ չկա ռեսուրս կամ ցանկություն»,-եզրափակում է Սյուզաննա Չիլինգարյանը:
Լուսինե Առաքելյան