Երևան, 20.Ապրիլ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Մտավոր ներուժը խթանելու փոխարեն իշխանություններն աղճատում են հանրակրթական համակարգը

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Յուրաքանչյուր հասարակության բարեկեցության և զարգացման ապահովման կարևորագույն նախապայմաններից մեկը նրա մարդկային կապիտալի և մտավոր ներուժի զարգացածության աստիճանն է։ Հատկապես ներկայիս փուլում տարբեր ուղղություններով մեծ առաջընթաց են գրանցում այն երկրները, որոնք հիմնվում են իրենց մարդկային ռեսուրսների որակական հատկանիշների և մասնագիտական ունակությունների վրա։ Պետության հզորության ապահովման տեսանկյունից բնական ռեսուրսների առկայությունը աստիճանաբար կորցնում է իր գերկարևոր նշանակությունը, քանի որ բնական պաշարների առկայությունը մրցունակության ապահովման տեսանկյունից այլևս առաջնային պլանում չէ։

Դրանով է պայմանավորված, որ բազմաթիվ արաբական երկրներ, որոնց տնտեսությունն ուղղակի նստած է նավթի պաշարների արտահանման վրա, քաջ գիտակցում են, որ շուտով մոտենալու է նավթային դարաշրջանի ավարտը, և միայն էներգակիրներ արտահանելով՝ հնարավոր չէ ներկա իրողությունների պայմաններում ունենալ մրցունակ տնտեսություն և հասարակություն։ Դրա համար էլ այդ երկրները նավթից ստացված եկամուտների ահռելի մասը ներդնում են կրթության, գիտության, գիտատեխնիկական առաջընթացի, նորարարությունների և նորագույն տեխնոլոգիաների ոլորտում։ Օրինակ՝ Արաբական Միացյալ էմիրություններում անգամ արհեստական բանականության նախարարություն է հիմնվել։

Իսկ ինչ վերաբերում է Հայաստանին, ապա մեր երկիրը չունի մեծ բնական պաշարներ, և հիմնական ռեսուրսը մարդկային կապիտալն է ու երկրի բնակչության մտավոր ներուժը։ Որպեսզի աշխարհաքաղաքական բարդ դիրքում գտնվող Հայաստանը կարողանա մրցունակ լինել և ունենալ դինամիկ զարգացող տնտեսություն, ապա պետք է մեծ աշխատանք կատարվի բնակչության մտավոր և մասնագիտական ունակությունների բարձրացման ուղղությամբ։

Իսկ քաղաքացիների մտավոր և մասնագիտական ունակությունների զարգացումը առաջին հերթին սկսվում է դպրոցական մակարդակից։ Ուստի արդյունավետ հանրակրթական համակարգի ստեղծումն ուղղակի անհրաժեշտություն է։ Եվ ներկայիս իշխանություններն էլ իրենց պաշտոնավարման ընթացքում առիթը բաց չեն թողել խոսելու այն մասին, թե իրենք բարեփոխելու են երկրի կրթական համակարգը և այն դարձնելու են առավել ժամանակակից։

Սակայն ժամանակակից կրթական համակարգ ունենալը չի ենթադրում, որ իշխանությունները պետք է ազգային արժեհամակարգի թուլացմանը միտված քաղաքականություն վարեն, ինչի վառ ապացույցը հայագիտական առարկաների դեմ ուղղված արշավն է, որի մասին շատ է խոսվել։ Սակայն սա չի խանգարում, որպեսզի ԿԳՄՍ նախարար Արայիկ Հարությունյանը հայտարարի, թե իրենք հակազգային կրթական քաղաքականություն չեն վարում և կրթության չափորոշիչների հիմքում ազգային ավանդույթների վրա հիմնված դպրոցի ստեղծումն է։ Բայց միայն հերքելով խնդիրը չի փակվում, քանի որ իշխանությունների գործողություններն այլ բանի մասին են վկայում։

Եվ մենք ականատես ենք լինում, թե ինչպես է դրսից ստացված դրամաշնորհների հաշվին աղճատվում կրթական համակարգը։ Եվ հարցն անգամ հայագիտական առարկաների դաշտից դուրս է եկել։ Եթե տարիներ շարունակ դպրոցում աշակերտներն անցնում են ֆիզիկա, քիմիա, աշխարհագրություն և կենսաբանություն՝ դրանցից յուրաքանչյուրը դիտարկելով որպես առանձին առարկա, ապա առարկայական նոր չափորոշիչներով բնական գիտությունները միավորվում են։ Իսկ այս նախաձեռնությունը նշանակում է, որ բնագիտական առարկաների մակարդակի էլ ավելի անկում է գրանցվելու հատկապես այն պարագայում, որ մասնագիտական շրջանակները տարիներ շարունակ ահազանգում են, թե Հայաստանում նվազել է հետաքրքրությունը բնագիտական առարկաների նկատմամբ։

Կրթության ոլորտի պատասխանատուները շեշտում են, թե նման նախաձեռնությամբ իրենք ելնում են հանրակրթական ծրագրի բեռնաթափման անհրաժեշտությունից, բայց հարցն այն է, թե որքանո՞վ է ծրագրի բեռնաթափումը բխում կրթության բարձր որակ ապահովելու խնդրից։

Ու ընդհանրապես, անհասկանալի է, թե նոր չափորոշիչներով, օրինակ՝ կենսաբանության ուսուցիչն ինչպե՞ս է բնագիտության առարկայի համատեքստում դասավանդելու նաև ֆիզիկա, քիմիա և աշխարհագրություն։ Նոր չափորոշչով անհամեմատ բարդանում է ուսուցչի աշխատանքը և լրացուցիչ ծանրաբեռնվածություն ստեղծվում։

Պելմենի. ռուսակա՞ն, չինակա՞ն, մոնղոլակա՞ն, թե՞... գերմանական ուտեստ. «Փաստ»Երեկվա փաստաթուղթը ծնվեց նենգաբար, այն պահին, երբ գնում էին հանրային քննարկումներ, ձևակերպվում են առաջարկներ, որոնք ՀՀ-ի դիրքերը կուժեղացնեին․ Վահե Հովհաննիսյան ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (20 ԱՊՐԻԼԻ). Առաջին էլեկտրոնային մանրադիտակը, առաջին հաջողված արյան փոխներարկումը, մաքուր ռադիումի ստացումը. «Փաստ»Հաջողություն գործունեության մեջ․ ինչ է սպասում կենդանակերպի այս նշաններին Ի՞նչն է անհանգստացնում Ֆրանսիային. Ադրբեջանը ոտնձգություն է կատարում Հայաստանի տարածքային ամբողջականության դեմ. «Փաստ»Բռնցքամարտի ԵԱ-ի մրցումային հերթական օրը Հայաստանն ունի 4 ներկայացուցիչ Հրատապ. Լարված իրավիճակ Կիրանց, Բաղանիս և Ոսկեպար գյուղերում Գուտերեշը կոչ է արել Հայաստանին ու Ադրբեջանին շարունակել սահմանազատումը և լուծել բոլոր երկկողմ խնդիրները Առանձին շրջաններում սպասվում է կարճատև անձրև և ամպրոպ Ինչո՞ւ են ռուս խաղաղապահները հեռանում Լեռնային Ղարաբաղից. «Փաստ»Նյու Յորքի դատարանի դիմաց երիտասարդն ինքնահրկիզվել է (տեսանյութ) Ողջունում ենք Ալմա-Աթայի հռչակագրի շուրջ Երևանի և Բաքվի համաձայնության մասին հայտարարությունը․ Բլինկեն Արմավիրի մարզում որդին դանակահարել ու սպանել է հորը «Շատ թանկ է կորուստը, համակերպվելն՝ անհնար, պարզապես ապրում ենք, մինչև...». սերժանտ, ջոկի հրամանատար Տիգրան Գալստյանն անմահացել է հոկտեմբերի 31-ին «Մարտունի 2»-ում. «Փաստ»Երևանի դպրոցներից մեկում 14-ամյա երեխան օդաճնշիչ ատրճանակով կրակել է 15-ամյա երեխաների վրա Ի՞նչ փոխարժեք է սահմանվել այսօր Փաշինյանի իշխանության օրոք ոստիկանական մեքենայից ձերբակալվածի են բռնության ենթարկում. Ավետիք ՉալաբյանԱշխատանքային փորձի շեմը կնվազեցվի. կադաստրի կոմիտեն օրենսդրական փոփոխություններ է առաջարկում. «Փաստ»Ջուր չի լինի «Փրկենք՝ վաղվա համար» համահայկական հեռուստամարաթոն Ադրբեջանը շարունակում է իր հանցագործությունները. «Փաստ»Փաշինյանի «երկրորդ հայտնությունը» ոսկեպարցիներին ու ոչ միայն. մե՛կ՝ «վախ ծախելով», մե՛կ էլ՝ «կոնֆետի նկար». «Փաստ»«Հուսանք, որ վերջապես, թեկուզ ուշացումով, կստեղծվի վճռական դիմադրության ճակատ». «Փաստ»Շրջված ծառ, տանիքի պոկված թիթեղ, Երևանում քամին վնասներ է հասցրել Ճանապարհը փակած տավուշեցիները լուսաբացին 5-ին դադարեցրել են ակցիան. մանրամասներ Հրաշալի օր է. ապրիլի 20-ի աստղագուշակԿոռուպցիա կա, կոռուպցիա... և այնպես կա, որ նույնիսկ Արևմուտքն է բարձրաձայնում. «Փաստ»Հանդիպում ես մարդու, ով նույնպես հոգնել է խաղից… Անահիտ Սիմոնյանը նոր սիրելի՞ ունի Ինչ քպականներն ասել են, արել են տրամագծորեն հակառակը. ևս 20 օրինակ. «Փաստ»Սամվել Վարդանյանի հետ կապված պատմությունը՝ «լակմուսի թուղթ» հանրային տրամադրությունների առումով. «Փաստ»Հանձնման հերթական արարը. ոսկեպարցիներին այլ բան է ասում, իսկ իրականում այլ բան պայմանավորվում. «Փաստ»Պատրաստեք 100 դրամանոցները. մայիսի 1-ից հասարակական տրանսպորտի վարորդներն այլևս գումար չեն մանրելու. «Փաստ»Մոսկվացու սպանության համար կասկածվող ադրբեջանցուն և նրա երկու եղբայրներին տարել են Մոսկվա Տավուշում ճանապարհը փակած ակցիայի մասնակիցները պահանջում են հանդիպում մարզպետի հետ Կուրսկի շրջանում հայտարարվել է անօդաչու թռչող սարքերի հարձակումների վտանգի մասին«Դուք սովոր եք ստրուկի կարգավիճակով ապրելուն, դուք չեք սիրում երկիրը»․ հավաք՝ Ազատության հրապարակում (տեսանյութ) ՀՀ դեսպանն իր հավատարմագրերի պատճենն է հանձնել Սուրբ Աթոռի պետական քարտուղարության ընդհանուր հարցերով փոխանորդինԻ՞նչ եղանակ սպասել առաջիկա օրերին 24 ժամ ջուր չի լինելուՀՀ դեսպանն իր հավատարմագրերի պատճենն է հանձնել Սուրբ Աթոռի պետական քարտուղարության ընդհանուր հարցերով փոխանորդինԻնչ իրավիճակ է այս պահին Տավուշում (տեսանյութ) Արտակարգ իրավիճակ՝ Դավթաշենում. խմելու ջուրը 4-րդ օրն է՝ անխնա հոսում է ու ողողում թաղամասըԼարված իրավիճակ. Ոսկեպարի ու Բաղանիսի բնակիչները փակել են ճանապարհը ՔՊ դեպուտատները, իրար հերթ չտալով, շարունակում են կազմակերպված ձևով համոզել, որ թշնամուն հող հանձնելը «ձեռնտու է» Հայաստանին․ Արտակ Զաքարյան «Ալ Ֆաթեհը» հաղթել է «Ալ Ռաեդին»․ Սելարայանը՝ գոլի հեղինակ Մայիսի 1-ից ուժի մեջ է մտնում Էլեկտրոնային ծանուցումը նախընտրելու դեպքում 20 տոկոս նվազ բոնուսային համակարգի բաղադրիչը (տեսանյութ) Բաքվի վարչախումբը ցնծում է իր համար անսպասելի հաջողություների շղթայիցԿլաարը՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածության մասին․ «ԵՄ-ն լիովին աջակցում է» Կյանքից հեռացել է ԵԱՀԿ ՄԽ Ռուսաստանի առաջին համանախագահ Վլադիմիր Կազիմիրովը Վահագն Դավթյանը Փարիզի Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր նվաճեց (տեսանյութ)