Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Կար­ծում եմ՝ 5,7 տո­կո­սը նկար­ված է, տնտե­սա­կան ան­կու­մը գե­րա­զան­ցում է 10 տո­կո­սը»

ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

Այս տարվա հունվար-հուլիս ժամանակահատվածում նախորդ տարվա նույն ամիսների համեմատ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը պաշտոնական տվյալներով նվազել է 5,7 տոկոսով։ Աուդիտորների պալատի նախագահ Նաիրի Սարգսյանը թերահավատորեն է մոտենում նշված ցուցանիշին: «Չեմ հավատում այդ 5,7 անկմանը: Ըստ իս, անկումն ավելի շատ է, ինչն անգամ անզեն աչքով է երևում: Նախ՝ սպառումը շատ վատ է, և եթե մարդկանց ձեռքին գումար չկա, սպառում չկա, հետևաբար, անկումը չի կարող 5,7 տոկոսի շրջանակում լինել:

Բայց, ամեն դեպքում, անկում չէր կարող չլինել, ինչը կանխատեսելի էր: Եթե ամբողջ աշխարհում համավարակն ազդեց համաշխարհային տնտեսության վրա, ապա ՀՀ-ն այդ ամենից անմասն չէր մնալու, որովհետև մեր երկիրը փոքր է, իսկ տնտեսությունը կախյալ վիճակում է: Բայց անկումից չխուսափելու առումով օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ պատճառներ կային: Պանդեմիան օբյեկտիվ պատճառն է, սուբյեկտիվը՝ դրա դեմ պայքարը, որը շատ վատ իրականացվեց:

Պարզ է, որ առողջապահական ճգնաժամին պետք է հաջորդեր սոցիալ-տնտեսական ճգնաժամը, ինչը պետք էր ի սկզբանե կանխատեսել ու դրանք մեղմելու ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկել: Բայց խնդիրն այն է, որ այդ քայլերը կա՛մ չձեռնարկվեցին, կա՛մ ձեռնարկվեցին շատ փնթի ձևով: Հաշվի առնելով այս ամենը՝ կարծում եմ՝ 5,7 տոկոսը նկարված է, և տնտեսական անկումը գերազանցում է 10 տոկոսը»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Ն. Սարգսյանը:

Անդրադառնալով կառավարության ղեկավարի կողմից աշխատավարձերի վերաբերյալ հրապարակած թվերին ու այն պնդումներին, թե աշխատատեղերի պահպանման տեսանկյունից հակաճգնաժամային ծրագրերն արդյունավետ են եղել, մեր զրուցակիցը նկատեց. «Կա՛մ կառավարության ղեկավարին սխալ են զեկուցում, և ինքն այդ պատճառով սխալ է ներկայացնում, կա՛մ իրեն ներկայացնում են ճիշտ, բայց միտումնավոր սխալ է ներկայացնում ու ինչ-որ իմիտացիաներ է ստեղծում: Չեմ կարող ասել, թե շարժառիթները որոնք են կամ որտեղից է գալիս սխալը, բայց որ իրենք իրավիճակին չեն տիրապետում, դա փաստ է:

Որևէ մեկի համար գաղտնիք չէ, թե ինչ եղանակով են ցույց տրվում աշխատավարձերն ու հետագայում հրապարակվում վիճակագրական կոմիտեի կայքում: Այսինքն, կարող է աշխատավարձը բարձր գրանցված լինի, բայց իրականում աշխատակիցը շատ ավելի ցածր վարձատրվի: Կամ ցածր աշխատավարձ է գրվում, բայց իրականում ավելի բարձր աշխատավարձ են ստանում: Վերջին տարբերակն ավելի է գերակշռում:

Այնպես որ, հանրապետության միջին, նվազագույն աշխատավարձի վերաբերյալ հրապարակված թվերն ուղղակի նկարչություն են, միֆեր, որոնց անգամ ամոթ է հավատալ: Ի դեպ, այդ թվերը ներկայացնողներն էլ գիտեն, որ իրականությունն այլ է: Այն, որ աշխատատեղ, աշխատավարձ է ավելացել, ակնհայտ սուտ է, նման բան գոյություն չունի: Ինչ վերաբերում է կառավարության հակաճգնաժամային միջոցառումների արդյունավետությանը, ապա ասեմ, որ այն զրոյական է»: Ն. Սարգսյանն ընդգծեց, որ տնտեսական էֆեկտ ապահովելու տեսանկյունից վարկեր տրամադրեցին: «Ընդ որում, տրամադրեցին առևտրային բանկերի միջոցով, իսկ առևտրային բանկն ինքն է որոշում ու ինքն է կանխատեսում՝ տվյալ սուբյեկտը վճարունակ է, թե ոչ, կարող է վարկը սպասարկել, թե ոչ:

Եվ արդյունքում վարկավորվեցին այն սուբյեկտները, որոնք կարողանալու էին փոխհատուցել, որոնց գործունեությունը կորոնավիրուսի հետևանքով չէր տուժել: Իսկ այն ոլորտները, որոնք առաջիկա մեկ-մեկուկես տարվա ընթացքում կա՛մ չեն կարողանալու գործունեություն ծավալել, կա՛մ գործունեության ծավալներն անհամեմատ նվազելու են, չկարողացան վարկերից օգտվել: Ի սկզբանե պետք է հարկային արձակուրդ տրամադրվեր և ավելացվեին պետական գնումները, որ կարողանային սպառում ապահովել: Նշվածներից ոչ մի քայլ չիրականացվեց:

Հարկային արձակուրդի տեսանկյունից կիսով չափ ականջալուր եղան շահութահարկի կանխավճարների մասով: Բայց գլոբալ իմաստով հարկային արձակուրդի հարցն այդպես էլ չլուծեցին՝ շեշտը կրկին թողնելով վարկավորման վրա, որոնք որևէ էֆեկտ չտվեցին: Ընդհանուր առմամբ, կառավարության հակաճգնաժամային միջոցառումները որակում եմ որպես մերկապարանոց, ոչինչ չասող ու պետական բյուջեն վատնող միջոցառումներ»,-հավելեց նա: Անդրադառնալով պետական պարտքի՝ վերջին 7 ամիսներին գրեթե 8 մլրդ դոլարի հասնող շեմին, Ն. Սարգսյանը շեշտեց. «Պետք չէ վախենալ պետական պարտքից, պետք է վախենալ պետական պարտքը վերցնելուց ու այն սխալ ծախսելուց: Եկեք պետական բյուջեն, պետությունը համեմատենք տնային տնտեսությունների հետ: Երբ ընտանիքը վարկ է վերցնում որևէ մնայուն արժեք ստեղծելու համար, ինչը կարող է նաև նոր եկամտի աղբյուր հանդիսանալ, դա լավ է:

Իսկ երբ ընտանիքը վարկեր է վերցնում օրվա հացի խնդիրը լուծելու համար, սա արդեն շատ վտանգավոր է: Մեկ, երկու անգամ այդ ընտանիքները կվարկավորվեն, բայց դրանից հետո իրենք պարզապես սովամահ կլինեն: Ու եթե նկարագրվածը պրոյեկտում ենք պետական պարտքի վրա՝ ստանում ենք հետևյալ պատկերը. եթե պարտքեր ներգրավենք ու դրանով աշխատավարձ ու պարգևավճար տանք, կկործանվենք, բայց եթե պարտքերը հավաքենք ու դրանցով ենթակառուցվածքներ ստեղծենք, այդ դեպքում պետք չէ վախենալ պետական պարտքից:

Առհասարակ, մենք պետական բյուջեն սնուցող բավականին քիչ զարկերակներ ունենք. մոտավորապես 95 տոկոսը կազմում են հարկային մուտքերը: Ու եթե տնտեսությունը չի աշխատում, եթե շրջանառություն չկա, հետևաբար, հարկ չկա, պետական բյուջեի սնուցող զարկերակը կտրվում է: Իսկ ի՞նչ պետք է անի կառավարությունը, որպեսզի պետական բյուջեն լցնի: Պարզ է՝ պետք է պարտք ներգրավի, այլ ճանապարհ իրականում չունեն: Կարող են լինել տնտեսագետներ, ովքեր կարող են ասել, որ պետական պարտքը վտանգավորության շեմն անցնում է, բայց եթե վերցնենք ու ճիշտ կառավարենք գումարները, նորմալ է, պետք չէ վախենալ:

Մեր դեպքում, հաշվի առնելով հակաճգնաժամային միջոցառումները, դրանց վերոնշյալ բնույթը, կարող ենք գալ այն եզրահանգման, որ պետական պարտքի ներգրավումն ավելորդ բեռ է դառնում, և մենք արդեն վտանգավոր շեմին ենք մոտենում»: Ըստ Ն. Սարգսյանի, դրական չեն տնտեսական իրավիճակի կանխատեսումները նաև առաջիկայի համար: «Երբ հակաճգնաժամային կառավարումը, մեղմ ասած, ոչ պրոֆեսիոնալներին է վստահված, տապալումն անխուսափելի է, ու մենք արդեն այդ դառը փորձը տեսել ենք: Այսպես շարունակվելու է: Բայց հատկապես ի՞նչն է հիմա սխալ անում կառավարությունը: Շարունակում է հայտարարել, ասել՝ գիտեք՝ երկրորդ ալիքն է գալու, ինչը և՛ սպառողի, և՛ ներդրողի մոտ խուճապ է առաջացնում:

Ներդրողը գումարները բանկային հաշիվներից չի հանում, ներդրում չի անում, որովհետև չգիտի՝ արդյունքը հետ կստանա, թե չէ, իսկ սպառողն էլ սպասում է ինչ-որ վատ զարգացման, այսպես ասած, սև օրվա համար գումար է թողնում: Առհասարակ, տնտեսությունը միշտ ձևավորվում է սպասումներով: Սպասումների մոտավորապես երկու եղանակ կա. ներդրումային քաղաքականության կամ սպառողական վարքագիծը որոշելուց առաջ կա՛մ հիմնվում են նախորդ տարիների փորձի, կա՛մ էլ քաղաքական հայտարարությունների վրա:

Մեր կառավարությունն աջակցում է սպառողների խնայողական վարքագծի ձևավորմանը, աջակցում է, որ նոր ներդրումներ չլինեն, հետևաբար՝ լավ կանխատեսում ունենալը աբսուրդի ժանրից է: Բացի այդ, խիստ մտահոգություն կա առ այն, որ բյուջեի գումարները չեն հավաքագրվելու: Չի բացառվում, որ դժվարություններ կլինեն պետական բյուջեով նախատեսված մնացած ծախսերն իրականացնելու տեսանկյունից»,-եզրափակեց Ն. Սարգսյանը:

Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Նավթի գներն աճել են Ոսկու գինն աճել է «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Կառավարության որոշումը՝ ջրի սակագնի վերաբերյալ «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց», «Բագրատաշեն» և ՀՀ պետական մյուս սահմանային անցակետերում ծառայության անցնելու համար (տեսանյութ) Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն կատարողները հավաքագրվել են ԻՊ-ի «Խորասանի ձայն» տաջիկական ՏԳ ալիքի միջոցով Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Եղանակային վատ պայմանների պատճառով Վրաստանից Հայաստան տանող ճանապարհը փակ է Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոսներ Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ հինգշաբթի է. ժամերգությունից հետո կատարվում է ոտնլվայի արարողություն Սամվել Շահրամանյանը Le Figaro-ին ասել է՝ քանի հայ է մնացել օկուպացված Արցախում Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ռուբլին էժանացել է. փոխարժեքն՝ այս պահին «Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Հրդեհ է բռնկվել Ադրբեջանի մետրոյի Նասիմի կայարանում (տեսանյութ)ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ Պլանային նորոգման աշխատանքներ իրականացնելու նպատակով լույս չի լինելու Սպասվում է 0․․․-1 աստիճան ցուրտ․ եղանակն՝ առաջիկա օրերինՀայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը որևէ երրորդ կողմի դեմ ուղղված չէ և չէր էլ կարող լինել. ՀՀ ԱԳՆ պատասխանը Ադրբեջանի հայտարարություններին Սուպերմարկետի 19-ամյա հսկիչը BMW-ով «դրիֆթ» է կատարել, ապա՝ բերման ենթարկվելՊեսկովը տարօրինակ է անվանել ԱՄՆ-ի հայտարարություններն ահաբեկչության մեղավորների մասին Ավելի քան 4300 բեռնատար Վերին Լարսում սպասում է սահմանն անցնելունԱրդեն կես տարի է՝ Ռուբեն Վարդանյանը ապօրինի բանտարկված է Բաքվի բանտում․ «Ապրելու երկիր»ՀՀ ԱԳՆ-ն պատասխանել է Ադրբեջանի հայտարարություններին 143 անուն. հրապարակվել է Մոսկվայի Crocus City Hall-ի ողբերգության զոհերի նոր անուններ. ցանկՈղբերգական դեպք՝ Արագածոտնի գյուղում․ թոռը պապի մարմինը հայտնաբերել է պատշգամբի ճաղավանդակից կախվածՄոսկվայում պայթյունի սպառնալիքի պատճառով տարհանում է կատարվել առևտրի կենտրոում Գնել Սանոսյանը դժվարացավ պատասխանել ԱԺ պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանի հարցին, թե երբ կավարտվի Շուռնուխ գյուղի տների շինարարությունըԳոշ գյուղում՝ լճի մոտակայքում, ավտոմեքենան դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի հատվածից և արգելափակվել ցեխակույտի մեջ