Երևան, 19.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Ոչինչ չի արվի, ոչինչ չի կառուցվի ու ոչինչ չի փոխվի. սա ոչ միայն լուրջ չէ, այլև շատ վտանգավոր գործընթաց է»․«Փաստ»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Երբ դիմացդ թշնամին է, մի կողմից նորմալ է, երբ այդ թշնամին փորձում է վնաս հասցնել և պարալիզացնել տնտեսությունդ: Այլ բան է, որ մարդիկ կամ մարդկանց խումբը, որոնք կոչված են ներկայացնելու երկրի շահերը, պետք է նախօրոք հաշվարկեին, հասկանային ու փորձեին համապատասխան գործընթացներ սկսել դա կանխարգելելու համար: ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող, էներգետիկ հարցերով փորձագետ Արմեն Մանվել յանի դիտարկումն է, որի խոսքով, պարզ է, որ ստորագրված խայտառակ կապիտուլ յացիոն փաստաթուղթը մեզ նաև տնտեսական մեծ վնաս է հասցնելու:

«Մինչև հիմա շրջանառվում է, թե իբրև այն ինչ-որ ճանապարհներ բացելու հնարավորություն կտա, բայց դա էլ է կեղծիք ու սուտ. ոչ մի ճանապարհ էլ չի բացվի, Նախիջևանով մեզ ճանապարհ չեն տա ու եթե անգամ տան, դա այն աստիճան ռիսկային կլինի, որ ոչ ոք չի էլ օգտվի այդ ճանապարհից, էլ չեմ խոսում այլ ճանապարհներից, որոնց գոյությունն ինձ համար մի փոքր անհասկանալի է: Ժամանակին Հայաստանից երեք ճանապարհ էր դուրս գալիս. Նախիջևանով գնացող երկաթգիծ կար, որը գնում, Նախիջևանով հասնում էր Մեղրի, ապա Ադրբեջանի հարավով գնում ու հասնում էր Բաքու, Բաքվից էլ՝ Ռուսաստան: Երկրորդ ճանապարհը Տավուշի շրջանից մտնում էր Ղազախ և ապա Վրաստան: Սա դեպի Վրաստան գնացող կարճ ճանապարհն էր: Նաև կար մի կարճ երկաթգիծ՝ Ղափանից մինչև Հորադիզ գնացող, որը կրկին միանում էր այդ երկաթգծին:

Ղազախով գնացող ճանապարհը մեզ պետք չէր, որովհետև կառուցեցինք ուղղակիորեն Վրաստանի հետ կապող այլընտրանքային ճանապարհ: Իսկ Նախիջևանի հարավի ուղղությամբ ճանապարհը միշտ է ռիսկային եղել՝ անգամ Խորհրդային Միության տարիներին: Նույնիսկ մինչև 1988թ.-ի հայտնի դեպքերը հայերը նախընտրում էին Նախիջևանով շատ հավազդեպ գնալ, որովհետև այնտեղի բնակչությունը ագրեսիվ էր հայերի հանդեպ: Քարերով հարվածում էին մեքենաներին, նաև գնացքներին: Գնացքները միշտ ջարդված ապակիներով էին հետ գալիս: Առհասարակ, շատ հարցեր կան այստեղ, որոնք չեն լուծվել ու չեն էլ լուծվի: Ու հիմա անիմաստ է խոսել հնարավոր ապաշրջափակման մասին: Անիմաստ է նաև խոսել նաև այն մասին, թե դրանից հետո ինչ-որ բան դեպի դրական կփոխվի, որովհետև, մեծ հաշվով, ոչինչ չի արվի, ոչինչ չի կառուցվի, ու ոչինչ չի փոխվի»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Ա. Մանվել յանը:

Անդրադառնալով տնտեսական վնասներին ու ռիսկերին՝ նա շեշտեց. «Իրականության մեջ շատ լուրջ տնտեսական վնասներ ենք ստանում՝ հաշվի առնելով հատկապես Արցախի տարածքների կորուստները, որոնք կարևոր նշանակություն ունեին Հայաստանի տնտեսության ու մասնավորապես գյուղոլորտի համար: Այդ վնասների դիմաց ոչինչ չենք ստանում, փոխարենը նկատում ենք, որ ադրբեջանցիներն օր օրի ավելի են լկտիանում: Ու, փաստորեն, Հայաստանում պետաիշխանական համակարգի բացակայության պայմաններում ուղղակի տարածքներ են զավթում՝ ներկայացնելով ինչ-որ GPS քարտեզներ: Սա լուրջ չէ, բայց, փաստորեն, աշխատում է ու անգամ հայտնվում է ինչ-որ գեներալ, որն այդ քարտեզը ցույց է տալիս: Եվ սա ոչ միայն լուրջ չէ, այլև շատ վտանգավոր գործընթաց է»:

Օրինակ բերելով Սոթքի հանքավայրի շուրջ ստեղծված իրավիճակը՝ Ա. Մանվել յանը շեշտեց. «Ոչ միայն 4-րդ խոշոր հարկատուի գործունեությունը, այլ ընդհանրապես Վարդենիսն է հայտնվել վտանգի տակ: Այստեղ ոչ միայն Սոթքի, այլև ընդհանրապես տարածքի անվտանգության խնդիրն է: Նորից եմ ասում՝ սահմանները չեն կարող որոշվել GPS-ով: Նախ՝ եռակողմ փաստաթուղթը ոչինչ չի ասում այդ սահմանների մասին, առավել ևս՝ ոչինչ չի ասում այն մասին, որ ռուսները կարող են ադրբեջանցիների հետ սահման գծել կամ սահման որոշել: Երկրորդ՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ չկան, չեն ճանաչում միմյանց, ուստի սահման հասկացողությունը շատ հարաբերական է: Օրինակ՝ 90-ականներին, երբ մեր երկիրը ղեկավարություն ուներ, ինչպե՞ս որոշվեց Տավուշի սահմանը:

Տավուշի սահմանը որոշվեց ըստ երկրի անվտանգության: Նույնը արվեց նաև Նախիջևանի ուղղությամբ, որտեղ Ադրբեջանը որոշակի սահմանային առավելություն ուներ, բայց 90-ականներին հայկական կողմը այդ ամբողջ առավելությունն իր ձեռքը վերցրեց: Այլ կերպ ասած՝ սարի գլուխները պետք է վերցնել հայկական ուժերի վերահսկողության տակ ու այսպիսով թույլ չտալ, որ վաղը մյուս օրը Վարդենիսի բնակավայրերը ռմբակոծվեն: Ինչպե՞ս կարելի է թույլ տալ, որ մի քանի տասնյակ ադրբեջանցի գան ու հանգիստ իրենց կետերը դնեն»: Փորձագետը նշեց, որ այս պատկերի պատճառը մեկն է. «Սա ապացույցն է նրա, որ իշխանական համակարգը կաթվածահար է, ցավոք սրտի՝ նաև ՊՆ-ն:

Իշխանական համակարգը չի գործում, իրադարձությունների հետևից են վազում, իսկ իրադարձությունները թելադրում է ադրբեջանական կողմը: Ընդհանուր առմամբ, մենք իսկապես լուրջ խնդիրների առաջ ենք, որոնք շատ դեպքերում անխուսափելի են: Ինչո՞ւ, որովհետև ստորագրված դավաճանական փաստաթուղթը ոչինչ չի ասում Հայաստանի հետ սահմանի և այլ խնդիրների մասին: Փաստորեն, ադրբեջանցիները ռուսների հետ ՀՀ-ի հետ կապված ինչ-որ սահմանային գծեր են որոշում: Սա ցույց է տալիս, որ բացի այդ հայտնի փաստաթղթից, շատ հնարավոր է, որ կա նաև ինչ-որ գաղտնի փաստաթուղթ, որով ռուսական կողմին տրվել է Ադրբեջանի հետ ինչ-որ հարցեր որոշելու իրավունքը: Այսօր ստացվում է, որ մեր բնակիչներից ամեն մեկն ինչպես կարողանում, այնպես էլ լուծում է իր հարցերը՝ բառացիորեն միայնակ ու դեմ առ դեմ կանգնելով թշնամու առաջ: Ու Հայաստանում չկա գործող գեթ մեկ ինստիտուտ, որը կկարողանա այս պայմաններում հարցեր լուծել»:

Աննա Բադալյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ձյան առատ տեղումներն ու բուքը վերադառնում են․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի 33-ամյա վարորդը «ՎԱԶ 2107»-ով, մի քանի պտույտ շրջվելով, բախվել է քարերին․ կա վիրավոր Մենք զենք ենք վերցնելու՝ կամ կապրենք, կամ կմեռնենք․ Ոսկեպարի բնակիչ Վթարային աշխատանքներով պայմանավորված ջուր չի լինելու Գյուղապետը եկավ արյան մեջ կորած, ասաց՝ «շտապ օգնություն կանչեք, գյուղում վիճակը վատ է. Վարդաձորի վերջին օրը… Սփյուռքը պետք է վերակազմակերպվի. Արամ Ա ՆԱՏՕ-ի և Ադրբեջանի միջև քաղաքական առևտուրը նոր փուլ է մտնում. զոհասեղանին Հայաստանն է Շրջաններում ձյուն է տեղում, ճանապարհները աղ-ավազով մշակում են Կազանում հայտնաբերվել է սալմոնելոզով վարակման զանգվածային դեպք Տավուշում հավաքել են տվել Փաշինյանի հետ հանդիպման եկածների հեռախոսներն ու որոշ իրեր․ հանդիպումը թեժ է անցել Հայկական մոտ 600 բեռնատար սպասում է Վերին Լարսով անցնելուն․ «Սպուտնիկ Արմենիա» Թուրքիայի գործարաններից մեկում պայթյուն է տեղի ունեցել. կան զոհեր ու վիրավորներ Թշնամու խնդիրն է՝ կտրել Իրան-ՀՀ-Վրաստան-ՌԴ հաղորդակցության ուղին, ջլատել ՀՀ պաշտպանական բնագիծը «Այսուհետ բոլորը պետք է հաշվի նստեն մեզ հետ»․ Ալիև Աբովյան քաղաքում զենքի գործադրմամբ խմբակային խուլիգանության վարույթով մեղադրանք է ներկայացվել ևս երեք անձի ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ Հայաստանի այն ուրվագիծը, որ ցույց եմ տվել ասուլիսին, ցույց եմ տվել նաև այստեղ. Փաշինյանը՝ Տավուշի հանդիպման մասին Ասում են, թե գնում են ԵՄ, բայց ավելի շատ կախվում Ռուսաստանից Արցախցիների վերադարձի հարցում Հայաստանի իշխանության պահվածքը համընկնում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի տեսակետների հետ. Տիգրան Աբրահամյան Ոսկեպարցիները Փաշինյանի դեմ պայման են դրել, պատրաստ ենք անգամ պատերшզմի․ Ոսկեպարի բնակիչ, պահեստազորի գնդապետ Team-ի ինտերնետը հասանելի է մետրոյում Ռիտա Նազարյանը ԶՊՄԿ քիմիական լաբորատորիայում որպես լաբորանտ աշխատում է 1978 թվականից Հետախուզվողը հայտնաբերվեց «Զվարթնոց» օդանավակայանում Վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների համաշխարհային հզորությունն աճել է 50 տոկոսովԻնչո՞ւ կալանավորեցին ՀՅԴ-ական Գագիկ Սարգսյանին․ հետաքրքիր մանրամասներ 26-ամյա աղջիկը դանակահարել է իրեն հարվածող ընկերոջը․ նա ձերբակալվել է Ուզում եք հասկանալ, թե ինչ է լինելու, այսպես կոչված, «անկլավները» հանձնելուց հետո, նայեք Արցախին Արշակ Կարապետյանը հայրենասեր Հայի սկզբունքային և վճռական Տեսակ է Վթար՝ Երևանում. Աջափնյակի դատարանի հարևանությամբ բախվել են Nissan-ն ու Mitsubishi-ն Ռուսական ալիքները պետք է բացառեն ՀՀ-ի նկատմամբ վիրավորանքը և մեր ներքին գործերին միջամտելու փորձերը․ ԲՏԱ նախարար Ոսկեպարում Նիկոլ Փաշինյանին շատ սառն են ընդունել․ Փաշինյանը վախեցրել է պատերազմովՔաղաքացին քարով հարվածել է կառավարության շենքի պատուհանին Ալիևն օկուպացված Ստեփանակերտում վառել է Նովրուզի խարույկը Ասֆալտ փռել, ծորակ տեղադրել չկարողացող իշխանությունը ո՞նց է ակադեմիական քաղաք կառուցելու. Գալստյան «Ոսկեպարից Նիկոլը փախե՞լ է»․ Գագիկ Համբարյան ՀԱՊԿ-ում հայտարարել են, որ ՌԴ նախագահական ընտրություններն անցել են օրենքին համապատասխան Ոսկեպարի վարչական ղեկավարի «վախը բռնել են» Ռուսաստանն ընտրություններից հետո ավելի կոշտ է լինելու Հայաստանի նկատմամբ Գրիգորի Զաքարյան. Բիզնեսին պատրաստ ենք մատուցել ներդրումային համալիր ծառայություններ Հասանովը Ստոլտենբերգին տեղեկացրել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին Էլեկտրոնային դեղատոմսի ներդրումից 15 օր անց. մանրամասներ (տեսանյութ) Հայաստանն ունի «Խաղաղության խաչմերուկ» ծրագիրը, որը չափազանց կարևոր է մեր երկրների համար. Նուրտլեու Մահացել է երգիչ Ուզբեկը ԵԱՏՄ-ի հետ հարաբերությունների վատթարացումը շղթայական և աղետալի հետևանքներ կարող է ունենալ․ Արշակ Կարապետյան Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է Ոսկեպարի, Բաղանիսի և հարակից բնակավայրերի բնակիչների հետ Իլհամ Ալիևը հեռախոսով շնորհավորել է Պուտինին ընտրություններում տարած հաղթանակի կապակցությամբ Ողջաբերդում երիտասարդներ են ձերբակալվել․ համայնքին պատճառել են 8 միլիոն դրամի վնաս Չինաստանը շնորհավորել է Պուտինին 4 բալ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել