Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Հայաստանի ապաշրջափակումը՝ ադրբեջանական սցենարով

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Հունվարի 11-ին Մոսկվայում Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի հանդիպման արդյունքում արդիականացվեց Ադրբեջանի ու Հայաստանի միջև  ավտոմոբիլային և երկաթուղային հաղորդակցության ուղիների վերակենդանացման հարցը: Անցած մի քանի օրերի ընթացքում այս հարցը լայնորեն քննարկվում էր ԶԼՄ-ներում և փորձագիտական շրջանակներում: Առաջին հերթին խոսքը գնում է երկրների միջև երկաթուղային հաղորդակցության կարգավորման մասին, ինչի համար անհրաժեշտ է ավարտին հասցնել Մեղրիում և Երասխում 90-ականներին կազմալուծված ճանապարհները: Կողմերն այս նախաձեռնությունը մատուցում են այն թանձրուքի ներքո, որ դրա իրականացումն Ադրբեջանին թույլ կտա երկաթուղային հաղորդակցությամբ կապվել՝ Նախիջևանի, իսկ Հայաստանին՝ Ռուսաստանի հետ: Միևնույն ժամանակ՝ Հայաստանն ու Ռուսաստանն արդեն այսօր միմյանց հետ կապող երկաթուղային կապ ունեն:

Խոսքը գնում է այսօր գործող Երևան-Թբիլիսի-Բաքու-Մախաչկալա երթուղու մասին, որով բեռներ կարող են տեղափոխել թեկուզ այսօր: Մինչև հիմա դրան խոչընդոտում էր Հայաստանի շրջափակման հարցով Բաքվի դիրքորոշումը: Սակայն, եթե որպես ելակետ ընդունենք Ադրբեջանի ղեկավարի այսօրվա դիրքորոշումը, որ Լեռնային Ղարաբաղի հարցը լուծված է, ապա Բաքուն պետք է վերանայի նաև տրանսպորտային շրջափակման քաղաքականությունը: Բայց տվյալ հարցը կողմերը շրջանցում են՝ զարկ տալով հարավային Հորադիզ-Մեղրի-Նախիջևան-Երևան ճանապարհով երթևեկության վերականգնման անհրաժեշտությանը: Ամեն դեպքում հրապարակային հայտարարություններում այն բացակայում է:

Անհրաժեշտ է նշել, որ հարավային ճանապարհով երթևեկության վերականգնումը ենթադրում է գործնականորեն զրոյից վերականգնել միավորող հանգույցները Մեղրիում, Երասխում և Հորադիզում: Չխորանալով դետալների մեջ՝ նշենք, որ տվյալ նախագծի արժեքը գնահատվում է մի քանի հարյուր միլիոն դոլար ու կտևի տարիներ: Մինչ այդ, եթե ելնենք կողմերի հրապարակային հայտարարությունների տրամաբանությունից, կարելի էր Հայաստանի ու Ռուսաստանի միջև բեռնափոխադրումն իրականացնել Թբիլիսիով ու Բաքվով: Այս երթուղու կազմակերպումը չի պահանջում ոչ ներդրումներ, ոչ ժամանակ: Այս առավել մատչելի և տվյալ պահին գործող միակ երթուղու անտեսումը պայմանավորված է Հայաստանի տրանսպորտային շրջափակման քաղաքականությունից չհրաժարվելու՝ Բաքվի ցանկությամբ:

Ներկայումս Իլհամ Ալիևն առաջնորդվում է այն տրամաբանությամբ, որ Ադրբեջանն առանց այդ էլ Հայաստանից կստանա այն ամենը, ինչ ցանկանում է՝ փոխարենը ոչինչ չառաջարկելով: Ըստ այդմ, հարևան հանրապետությունը կտորպեդահարի միայն իր արևմտյան անկլավով Թուրքիա ելքի հարցի լուծումը Մեղրիով միջանցիկ հաղորդակցության ձևավորման եղանակով: Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև հաղորդակցության կարգավորման հարցը Բաքուն կլուծի մնացորդային սկզբունքով և միայն Մոսկվայի ճնշման ներքո:

Ըստ ամենայնի, Բաքվին հետաքրքիր չէ նաև Հայաստանից դեպի Իրան ելքի հնարավորությունը Նախիջևանի տարածքով: Այս հեռանկարը մեծ ներուժ ունի, քանի որ Պարսից ծոցի իրանական նավահանգիստները կկապի սևծովյան նավահանգիստների հետ: Իսկ այս երթուղու վրա կարելի է գտնել տասնյակ միլիոնների տոննաների հասնող բեռներ: Բայց այս երթուղին գերազանցապես Հայաստանի տարածքով է անցնում, և միայն մի քանի կիլոմետր՝ Նախիջևանի տարածքով: Այսինքն՝ այս երթուղով հիմնական շահառուն Հայաստանն է: Իր հերթին՝ Բաքուն էլ ունի Լենքորանով  Իրանի ուԱդրբեջանի միջև երկաթուղային համակարգերի միացման նախագիծ: Ճիշտ է, այդ նախագիծն արդեն մի քանի տարի դոփում է տեղում, բայց ամեն դեպքում… Չնայած Պարսից ծոցի, Ռուսաստանի ու Եվրոպայի միջև բեռնափոխադրումների հսկայածավալ պոտենցիալին, Նախիջևանով Հայաստանի ելքն Իրան հետագայում մրցակցություն կստեղծի զուտ ադրբեջանական երթուղուն:

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ևս մեկ չգործող երկաթուղային հանգույց է Իջևան-Ղազախը: այս երթուղու վերակենդանացման դեպքում Հայաստանը հսկայական ծապսեր պետք է կատարի Ֆիոլետովո գյուղի մոտ դեռևս խորհրդային տարիներից կիսատ մնացած Մեղրաձորի թունելի կառուցման աշխատանքներն ավարտին հասցնելու, ինչպես նաև Իջևանի մոտ 90-ական թթ. սողանքներից քանդված երկաթուղու հատվածը կառուցելու համար: Բայց սա Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև բեռնափոխադրումներ իրականացնելու ամենակարճ ճանապարհն է: Սակայն դատելով խնդրի վերաբերյալ Ադրբեջանի դիրքորոշումից՝ նրան այս ճանապարհն առհասարակ պետք չէ, իսկ Հայաստանի շահերն այս իրավիճակում անգամ Երևանում առաջ տանող չկա: Ըստ դրա՝ այդ մասին խոսելն իմաստ չունի:

Մեկ այլ, արդեն Թուրքիայի կողմից շրջափակված Գյումրի-Կարս երթուղին առհասարակ որևէ տեղում չի երևում: Միևնույն ժամանակ՝ դրա ապաշրջափակումը Անկարան նույնպես կապում էր ղարաբաղյան հարցի լուծման հետ, որը, ըստ Ալիևի, արդեն լուծված է: Բայց, ըստ երևույթին, Անկարան մտադիր է հետագայում նույնպես Հայաստանը շրջափակման մեջ պահել ու պլանավորում է Կարսից Նախիջևան երկաթուղու կառուցումը: Այս նախագծի վրա կծախսվեն մի քանի հարյուր միլիոն դոլարներ, բայց Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև երկաթուղային հաղորդակցության կարգավորման հարցը, Հայաստանին շրջանցելով, այս երկու երկրների համար ռազմավարական խնդիր է: Այդպիսին է եղել նախկինում, այդպիսին է և հիմա: Այնպես որ, առաջընթաց չի կարելի սպասել նաև այստեղ:

Այսպիսով, Հայաստանի կողմից շրջափակված 4 հնարավոր երթուղիներից սեղանի վրա է ամենաբարդ ու ամենաթանկարժեք Հորադիզ-Մեղրի-Նախիջևան-Երևան երթուղին՝ Նախիջևանի տարածքով դեպի Թուրքիա ճյուղավորվելու հեռանկարով: Ինչո՞ւ է ընտրել միայն այս տարբերակը, որովհետև Ադրբեջանին հենց այդ տարբերակն է պետք: Բայց հաշվի առնելով դրա իրականացման երկար ժամկետները՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև հերթական պատերազմը կխանգարի նաև դրա իրականացմանը:

Ռոբերտ Տեր-Առաքելյան

168․am

Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Նավթի գներն աճել են Ոսկու գինն աճել է «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Կառավարության որոշումը՝ ջրի սակագնի վերաբերյալ «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց», «Բագրատաշեն» և ՀՀ պետական մյուս սահմանային անցակետերում ծառայության անցնելու համար (տեսանյութ) Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն կատարողները հավաքագրվել են ԻՊ-ի «Խորասանի ձայն» տաջիկական ՏԳ ալիքի միջոցով Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Եղանակային վատ պայմանների պատճառով Վրաստանից Հայաստան տանող ճանապարհը փակ է