Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Այս իշխանությունների պատճառով հայտնվել ենք անդունդի եզրին․ «Փաստ»

ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

2020 թվականը ծանր տարի էր հատկապես Հայաստանի համար։ Մեր տնտեսությունն իր վրա կրեց ինչպես համավարակով պայմանավորված ճգնաժամի հարվածներն, այնպես էլ սեպտեմբերի վերջին Ադրբեջանի կողմից Արցախի նկատմամբ սկսված ռազմական ագրեսիայի ծանր հետևանքները։ Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած տվյալների համաձայն, 2020 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ-ն նվազել է 7,6 տոկոսով։ Ընդ որում, շինարարության ոլորտը նվազել է 6,6 տոկոսով, գյուղատնտեսության, անտառային տնտեսության և ձկնորսության ոլորտը նվազել է 4 տոկոսով, մեծածախ և մանրածախ առևտրի ոլորտը նվազել է 11,7 տոկոսով և այսպես շարունակ։

Տնտեսական աննախադեպ ծանր վիճակի մասին է վկայում նաև այն, որ, ըստ ՊԵԿ-ի տվյալների, նախորդ տարվա ընթացքում Հայաստանում իրենց գործունեությունը ժամանակավորապես դադարեցրել է 22154 կազմակերպություն և անհատ ձեռնարկատեր, ընդ որում, միայն 7760–ը՝ հոկտեմբեր–դեկտեմբեր ամիսներին։ Իսկ 2020 թ. ընթացքում լուծարվել կամ հաշվառումից հանվել է 4918 կազմակերպություն և անհատ ձեռնարկատեր։ Այս վիճակագրությունը փաստում է այն մասին, որ հազարավոր բիզնեսներ ուղղակի սնանկացել են, իսկ շատերն էլ հետագա հնարավոր կորուստներից խուսափելու համար նախընտրել են ժամանակավորապես դադարեցնել իրենց տնտեսական գործունեությունը։

Հատկանշական է, որ ճգնաժամի ամենամեծ հարվածը ստացել է փոքր և միջին բիզնեսը, որն ավելի խոցելի վիճակում է հայտնվել, քանի որ կառավարության աջակցության ծրագրերից և հարկային արտոնություններից հիմնականում օգտվել են խոշոր բիզնեսի ներկայացուցիչները։ Ըստ էության, կառավարության հակաճգնաժամային ծրագրերով ոչ միայն չի հաջողել զսպել օրեցօր խորացող ճգնաժամը, այլև ոչ նպատակաուղղված քաղաքականության արդյունքում նոր աղետի առաջ ենք կանգնել։ Տնտեսվարողների գործունեության դադարեցման հետևանքով փակվել են բազմաթիվ աշխատեղեր և զգալիորեն նվազել են հարկային մուտքերը։ Եվ դրա արդյունքում է, որ Հայաստանը նույնիսկ կանգնեց թոշակներն ու աշխատավարձերը վճարելու խնդրի առաջ։ Արդյունքում Փաշինյանի կառավարությունը, որն իշխանության է եկել պետական պարտքը նվազեցնելու խոստումներով, այս իրավիճակը հաղթահարելու այլ ել ք չգտավ, քան նոր պարտք վերցնելն է։

2021 թվականի բյուջեի դեֆիցիտը լրացնելու նպատակով Հայաստանը 750 մլն դոլարի եվրապարտատոմս տեղաբաշխեց միջազգային շուկայում: Անգամ իշխանական պատգամավորներից Բաբկեն Թունյանը խոստովանեց, որ իրենք պարտք են վերցրել քաղաքացիների թոշակները և աշխատավարձերը վճարելու նպատակով՝ նշելով, որ եթե պարտք չվերցնեն, ապա ինչպե՞ս կարող են աշխատավարձեր և թոշակներ վճարել։ Պետական պարտքն արդեն հատել է վտանգավոր սահմանագիծը, և ըստ ֆինանսների նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանի՝ այս տարվա ավարտին Հայաստանի պետական պարտքը կկազմի մոտ 8,9 մլրդ դոլար։ Սակայն կանխատեսումներ կան, որ տարվա ավարտին պարտքի չափն ավելի մեծ կարող է լինել՝ անցնելով 9 մլրդ դոլարի սահմանագիծը։

Ֆինանսների նախարարությունը նախատեսում է, որ կառավարության պարտք-ՀՆԱ հարաբերակցությունը 66,3 տոկոս է կազմելու։ Սա այն պարագայում, որ վերջին 20 տարում՝ 2000 թվականից սկսած, կառավարության պարտք-ՀՆԱ ամենաբարձր ցուցանիշը դեռևս չի հատել 60 տոկոսի սահմանագիծը։ Սակայն խնդիրն այն է, որ պետական պարտքի ներգրավումը ոչ թե տնտեսությանը թափ հաղորդելու, այլ տնտեսական «հրդեհը» ժամանակավորապես մարելու խնդիր է լուծում։ Իսկ վերականգնման փոխարեն տնտեսության անկումը շարունակվում է։ Եվ պատահական չէ, որ վիճակագրական կոմիտեն վերջերս ներկայացրել է 2021 թվականի հունվար ամսվա սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող մակրոտնտեսական ցուցանիշները նախորդ տարվա հունվարի նկատմամբ, որից պարզ է դառնում, որ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը նվազել է 7,5 տոկոսով։

Այնպես որ, դեռևս վաղ է խոսել տնտեսության առողջացման մասին, լրիվ ընդհակառակը, այնինչ Փաշինյանը միանձնյա վճռել է, որ տնտեսությունն արդեն մտել է վերականգնման փուլ՝ նկատի ունենալով միայն այն, որ փետրվարի առաջին քսան օրերի տվյալներով երկրում առևտրաշրջանառությունը շուրջ 44 մլրդ դրամով գերազանցել է 2020 թ. փետրվարի առաջին քսան օրվա ցուցանիշը: Իրականում իրադրությունն այնքան բարդ է, որ մասնագետներն անգամ քիչ իրատեսական են համարում 2021 թվականի համար 3,2 % տնտեսական աճի հասնելու նպատակը։

Դեռ ավելին՝ երկրում քաղաքական անկայունությունը, գնաճը և դրամի արժեզրկումը նոր փորձություններ են խոստանում, իսկ ժամանակն ապացուցում է, որ գործող կառավարությունն ուղղակի ի վիճակի չէ դիմագրավել այդ փորձություններին։ Ուստի տնտեսական կոլապսի հավանականությունն ավելի է մեծանում, և այս իշխանությունների պատճառով հասել ենք սոցիալ-տնտեսական անդունդի եզրին։

Արտակ Գալստյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան Գերիների վերադարձը պետք է յուրաքանչյուր հայի աշխատանքի հիմքում լինի. Սեյրան Օհանյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. BMW-ն հայտնվել է CPS բենզալցակայանի մոտակա տարածքում Մասնագիտությունը պահանջված և արդիական կլինի, քանի դեռ կլինի հանքարդյունաբերությունը. ԶՊՄԿ Հունաստանում 5,7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Կարևոր․ կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից ո՞ր բանկերի քարտապաններն են կարող օգտվել «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Հայաստանի տարածքում արգելափակվել են Սոլովյովի հաղորդումները Ջուր չի լինի Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Մարտի 29-ի եղանակային կանխատեսումները Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ ԵրևանումԶատիկին հաջորդող մեռելոցն աշխատանքայի՞ն կլինի, թե՞ ոչ Իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար Պուտինը զարմացած էր, որ Փաշինյանը ԼՂ-ն Պրահայում ճանաչել է Ադրբեջանի մաս. Լավրով Այսօր Ավագ Ուրբաթ է՝ Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրը Ռուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին