Yerevan, 28.March.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Աչքի են ընկնում գործընկեր և դաշնակից երկրների հետ հարաբերությունները փչացնելու յուրահատուկ տաղանդով. «Փաստ»

ANALYSIS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Պետությունների անվտանգության կարևորագույն բաղադրիչներից մեկը արտաքին քաղաքականությունն է, որի դերը հատկապես կարևորվում է հակամարտությունների սրման պարագայում։ Եվ այս իմաստով պետք է հաշվի առնենք, որ Արցախյան 44-օրյա պատերազմում հայկական կողմի կրած պարտության պատճառներից մեկն էլ դիվանագիտական ձախողումն էր։ Խնդիրն այն է, որ, ինչպես ցույց է տալիս տարբեր հակամարտությունների դեպքում գրանցված փորձը, դիվանագիտական ակտիվ աշխատանքի և հմուտ ջանքերի արդյունքում հնարավոր էր կանխել և վատթարագույն դեպքում գոնե կանգնեցնել պատերազմը։

Ու պատահական չէ, որ միջազգային քաղաքականության մեջ գրանցվում են դեպքեր, երբ ռազմական հաղթանակը դիվանագիտական պարտության է վերածվում, սակայն մեր դեպքում առաջին հերթին պարտությունը դիվանագիտական էր, քանի որ հայկական կողմը չկարողացավ համապատասխան աշխատանք տանել իր դաշնակից և գործընկեր երկրների հետ և մեզ ձեռնտու միջազգային միջավայր ձևավորել։ Ընդհանուր առմամբ, Փաշինյանի կառավարման ժամանակաշրջանը ցույց տվեց, որ նա ոչ միայն համապատասխան գիտելիքներ չունի արտաքին քաղաքականության բնագավառից, այլև աչքի է ընկնում յուրահատուկ տաղանդով գործընկեր և դաշնակից երկրների հետ հարաբերությունները փչացնելու հարցում։ Հենց Փաշինյանի կառավարման ընթացքում է, որ հայռուսական հարաբերություններն աչքի ընկան անկայունության և անորոշության բարձր մակարդակով, իսկ Ռուսաստանի հետ մեր ռազմավարական դաշնակցային գործընկերությունը շատ հարցերում ուղղակի ձևական բնույթ ստացավ։

Իսկ հիմա, երբ պատերազմից հետո մեզ օդ ու ջրի պես անհրաժեշտ է ՌԴ-ի հետ փոխգործակցության խորացումը, Փաշինյանն առանց կշռադատելու այնպիսի հայտարարություններ է անում, որով ոչ միայն գրգռում է ռուսական կողմին, այլև մեր դաշնակիցները սկսում են քամահրանքով վերաբերվել Հայաստանին։ Եվ պատահական չէ, որ Իսկանդերի մասին Փաշինյանի աղմկահարույց հայտարարությունը մեծ ռեզոնանս առաջացրեց ռուսական փորձագիտական և պաշտոնական շրջանակներում։ Մի՞թե Փաշինյանը չէր պատկերացնում, թե ինչպիսի նշանակություն ունի «Իսկանդերը» ռուսական կողմի անվտանգային քաղաքականության համար և դրա վերաբերյալ իր անհիմն հայտարարություններն ինչ արձագանքի կարող են արժանանալ։ Արտաքին քաղաքական իրավիճակի ոչ ճիշտ գնահատման արդյունքում է, որ այս ընթացքում Հայաստանը հասցրեց իր հարաբերությունները փչացնել նաև Չինաստանի հետ։ Անցած տարվա հունիսին Հայաստանը միացավ ԱՄՆ պետքարտուղարության մի նախաձեռնության, որը կոչվում է «Կրոնական ազատության միջազգային ալ յանս»։

Փորձագետների գնահատմամբ, այս ալ յանսի իրական նպատակը Չինաստանում ապրող ույղուրների հարցը բարձրացնելն ու չինական կողմի վրա ճնշում գործադրելն է։ Դրա հետ մեկտեղ, այդ կրոնական ալ յանսի գործունեությունն ավելի շատ Թուրքիային է ձեռնտու, քանի որ ույղուրների հարցն իրենց պանթուրքական ծրագրերում կարևոր տեղ է զբաղեցնում։ Հենց դա էր պատճառը, որ սկսեցին խոսակցություններ շրջանառվել այն մասին, թե չինական կողմը փոշմանել է, որ Հայաստանում նոր և մեծ տարածք զբաղեցնող դեսպանատուն է կառուցել, որպեսզի երկկողմ հարաբերություններին նոր թափ հաղորդի։ Վերջերս էլ Հայաստանում գրանցված Boeing 737 ինքնաթիռի թեման առաջ եկավ, որը անհասկանալի պատճառներով հայտնվել էր Թեհրանում այն դեպքում, երբ Միացյալ Նահանգների օրենսդրությամբ արգելվում է ամերիկյան արտադրության ինքնաթիռների ու ավիացիոն պահեստամասերի փոխանցումը կամ այլ կերպ դրանց տրամադրումը Իրանին։

Դրանով, կարծես, Հայաստանը խցկվում է ԱՄՆ-Իրան հակասությունների դաշտ։ Եվ պատահական չէ, որ ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատունը հորդորել էր հստակեցնել Boeing 737-ի գտնվելու վայրը, քանի որ ինքնաթիռը Իրանին փոխանցելու դեպքում դրանում ներգրավվածները կարող են հայտնվել պատժամիջոցների տիրույթում։ Բացի այդ, Իրանի ու Վրաստանի հետ համապատասխան աշխատանք այդպես էլ չտարվեց, իսկ դրա փոխարեն Ադրբեջանն է սերտորեն գործակցում այդ երկրների հետ։ Իրանի պաշտոնական շրջանակներն այս օրերին հայտարարում են, որ Իրանը պատրաստ է մասնակցել Ադրբեջանի կողմից Արցախից գրաված տարածքների վերականգնմանը, այդ թվում՝ ներդրումներ կատարելու տեսքով։ Իսկ Վրաստանը, որի տարածքով պատերազմի ընթացքում Թուրքիան ազատորեն սպառազինություններ էր տեղափոխում Ադրբեջան, այնքան է կարևորում Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները, որ նորընտիր վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին հայտարարում է, թե վարչապետի պաշտոնում իր առաջին այցը Ադրբեջան է կատարելու։

ՀՀ ղեկավարությունն ընդհանրապես չի կարողացել աշխատել նաև Մինսկի խմբի համանախագահների հետ, դրա արդյունքում է, որ թե՛ Ադրբեջանի կողմից պատերազմի սանձազերծման պահին, թե՛ դրա ընթացքում և թե՛ պատերազմի ավարտից հետո, երբ Ադրբեջանը կոպտորեն ոտնահարում է միջազգային իրավունքը, թիրախավորում խաղաղ բնակչությանը և հրաժարվում է հայկական կողմին փոխանցել ռազմագերիներին, համանախագահներն այս առիթով լռում են կամ հստակ դիրքորոշում չեն ձևակերպում, որի միջոցով հնարավոր կլիներ ճնշում գործադրել և դատապարտել Ադրբեջանի գործողությունները։

Այսպես Հայաստանի արտաքին քաղաքական ձախողումների շարքը կարելի է երկար շարունակել, սակայն այս ամբողջը ցույց է տալիս, որ ներկայիս իշխանությունները, նախկինում եղածի վրա ավելացնելու փոխարեն, առկա դիվանագիտական նվաճումները ևս ջուրն են գցում և, մեծ հաշվով, Հայաստանի համար ուղղակի բեռ են դարձել:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of ArmeniaUcom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% GrowthMining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashbackInternational Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBankThree Sad Stories about FraudstersUcom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 million On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in MarchGlobal Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in ArmeniaHow AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goalWhat to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBankHalf Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at AshtarakVisa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime packageInterview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card!Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offerAraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entityWhich Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate futureFast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel listA bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKindHow to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBankVisa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC ArmeniaFastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports FoundationAMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus