Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Մենք մխրճվելու ենք մի ճահճի մեջ, որտեղից դուրս գալու որևէ հեռանկար ու հույս չի լինելու»․ «Փաստ»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Մեր երկրի ՀՆԱ-ն իջել է այն նույն մակարդակին, միգուցեև ավելի ցածր, ինչ 2018 թ.ին էր, բայց մեր պետական պարտքն աճել է մոտ 40 տոկոսով: Այս իրավիճակում վերցված նոր պարտքերը, մտնելով տնտեսություն, որոշակի ակտիվություն են առաջացնելու, ինչը զարգացման հետ որևէ կապ չունի: Այդ ակտիվությունը նման է մի երևույթի, երբ կրակի վրա բենզին են լցնում, այն վառվում է, հետո նորից ընկնում իր տեղն ու այդպես շարունակ: «Փաստի» հետ զրույցում այս մասին նշեց տնտեսագետ Կարեն Ադոնցը:

«Հետևաբար, ինչ-որ ակտիվություն, աճ ապահովելու համար մենք ստիպված ենք լինելու մշտապես արտաքին պարտք ներգրավել: Մենք այս պարագայում որևէ հեռանկար չունենք, որովհետև եթե մտադիր ենք տնտեսության մեջ զարգացման հեռանկար ապահովել, պետք է կառուցվածքային լուրջ փոփոխությունների գնանք: Նշվածը ենթադրում է նոր շուկաներ, նոր ոլորտներ, մինչդեռ նման քաղաքականություն չի իրականացվում»,-նշեց տնտեսագետը:

Կ. Ադոնցի խոսքով, 2009 թվականի ճգնաժամի հետևանքով հիմնականում կտրուկ անկում ապրեցին այնպիսի զարգացած ոլորտներ, ինչպես շինարարությունն ու առևտուրը: «Արդյունքում ստացանք տնտեսության այն կառուցվածքը, որն ունենք: Հետագայում՝ 2009-ից հետո, մենք տնտեսությունն աշխատացրել ենք միայն արտաքին պարտքով, իսկ այն, ինչ տեղի է ունեցել զարգացման տեսանկյունից, բացառապես պահանջարկի հաշվին է եղել: Հիմա երկրի զարգացման համար դրսից լրացուցիչ պահանջարկներ են պետք, որովհետև ներսն արդեն խտացած է, ինչպես նաև ներմուծման փոխարինումը մեծ ծավալներ չունի: Երկրի զարգացման համար նոր շուկաներ են հարկավոր: Լրացուցիչ պահանջարկային դաշտի գոյացում պետք է տեղի ունենա, հակառակ դեպքում ներդրումներ ևս չեն լինի»,-ասաց մեր զրուցակիցը՝ նշելով, որ ռեսուրսներ չունենալու պարագայում միակ տարբերակը մնում է պարտք վերցնելը:

«Պարտքը վերցնելու ենք, շինարարություն անենք, դրանով այն մտցնենք շրջանառության մեջ: Դա ներքին շուկայում որոշակի պահանջարկային դաշտ է առաջացնելու, ակտիվություն է լինելու, բայց որոշ ժամանակ անց մի նոր ճգնաժամի դեպքում կրկին անկում է լինելու, կամ տնտեսությունը մնալու է նույն մակարդակում: Սա է պատճառը, որ կարճաժամկետ քայլերը մասշտաբային փոփոխությունների չեն հանգեցնի: Նման փոփոխությունների համար պետք է լինեն հեռանկարային, երկարաժամկետ ու մասշտաբային ծրագրեր, որոնք հստակ նպատակով տնտեսությանը դեպի վերակառուցում կտանեն»,-ասաց նա:

Միևնույն ժամանակ տնտեսագետը նշեց, որ այսօր անգամ կարճաժամկետ քայլերի հնարավորություն չի տեսնում: «Անգամ հարկեր իջեցնելու հնարավորություն չկա: Կա համաշխարհային շուկայի ընդհանուր ճգնաժամային վիճակ: Մենք հավասարակշռվել ենք համաշխարհային շուկայի հետ և ունենք տնտեսության այս անհեռանկարային կառուցվածքը: Առանց նոր տեխնոլոգիաների, առանց նոր շուկաների, առանց պահանջարկային դաշտի ընդլայնման ներդրումներ կամ այլ հեռանկարներ հնարավոր չեն: Կառավարությունը փոքր քայլերով չի կարող զարգացնել տնտեսությունը, կարող է պարզապես որոշակի ակտիվություն մտցնել՝ փողը դնելով շրջանառության մեջ: Մենք այսօր պարտք վերցնելով եկել ու հասել ենք մի վիճակի, երբ, ինչպես նշեցի, մեր ՀՆԱ-ի 75 տոկոսը մեր պետական պարտքն է. զարգացող երկրների համար սա կարմիր գիծ է: Արդյունքում մեզ սկսելու են ավելի բարձր տոկոսով, ավելի դժվար պարտք տալ: Սա վաղ թե ուշ լինելու է, ու դրանից հետո մենք այլևս պարտք ներգրավելու հնարավորություն չենք ունենալու: Այդ ժամանակ մեր տնտեսությունը հնարավոր է մի քիչ էլ անկում ապրի, կամ մնա նույն մակարդակի վրա, կամ էլ շատ չնչին տեմպերով զարգանա, եթե, իհարկե, շուկաներում որոշակի ապրանքների համար պահանջարկի աճ լինի: Այս ամենը հանգեցնելու է մի իրավիճակի, երբ մենք մխրճվելու ենք մի ճահճի մեջ, որտեղից դուրս գալու որևէ հեռանկար ու հույս չի լինելու»,-հավելեց տնտեսագետը:

Կրկին շեշտելով վերոնշյալ արտաքին պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցության մասին՝ նա ընդգծեց. «Նշված կարմիր գիծը մենք չենք որոշում: Համաշխարհային ֆինանսական համակարգերում ու զարգացող երկրների համար 75-80 տոկոսը չափազանց ռիսկային մակարդակ է: Պարտք են վերցնում՝ չհասկանալով, թե ինչի համար են վերցնում: Մինչդեռ պարտքը վերցնում են զարգացման համար: Տարեկան 1 մլրդ դոլար պարտք վերցնելով ու անգամ ոչինչ չանելով՝ նվազագույնը 8 տոկոս տնտեսական աճ կարող էին ունենալ՝ միայն պարտքը տնտեսության մեջ մտցնելու միջոցով: Էլ չեմ խոսում մուլտիպլիկատիվ էֆեկտի մասին: Բայց եթե ոչ թե 8, այլ ավելի ցածր տոկոս կա, նշանակում է՝ ծախսն ու վերցրած պարտքն իրենց չեն արդարացնում անգամ այդ մակարդակում: Հիմա Նիկոլ Փաշինյանին հարցրեք՝ 2,5 միլիարդ դոլար էիք վերցրել, ո՞ւր է այդ պարտքը: Երևո՞ւմ է այդ գումարը»:

Աննա Բադալյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ինչո՞ւ երեկ չհրապարակվեց Արայիկ Հարությունյանի մասնակցությամբ հարցազրույցը․ AzTV-ի պարզաբանումը Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան Գերիների վերադարձը պետք է յուրաքանչյուր հայի աշխատանքի հիմքում լինի. Սեյրան Օհանյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. BMW-ն հայտնվել է CPS բենզալցակայանի մոտակա տարածքում Մասնագիտությունը պահանջված և արդիական կլինի, քանի դեռ կլինի հանքարդյունաբերությունը. ԶՊՄԿ Հունաստանում 5,7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Կարևոր․ կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից ո՞ր բանկերի քարտապաններն են կարող օգտվել «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Հայաստանի տարածքում արգելափակվել են Սոլովյովի հաղորդումները Ջուր չի լինի Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Մարտի 29-ի եղանակային կանխատեսումները Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ ԵրևանումԶատիկին հաջորդող մեռելոցն աշխատանքայի՞ն կլինի, թե՞ ոչ Իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար Պուտինը զարմացած էր, որ Փաշինյանը ԼՂ-ն Պրահայում ճանաչել է Ադրբեջանի մաս. Լավրով Այսօր Ավագ Ուրբաթ է՝ Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրը Ռուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»