Yerevan, 28.March.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Հաշմանդամության կարգ. ո՞ւր դիմել, ի՞նչ արտոնություններ ունեք. «Փաստ»

SOCIETY

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

«Փաստն» իր «Լինել իրազեկ» խորագրի ներքո ներկայացնում է մեր քաղաքացիների իրավունքները և պարտականություններն ամենատարբեր ոլորտներում։ Մեր ընթերցողները հաճախ են դիմում մեզ՝ նշելով, որ հաշմանդամության կարգ ստանալիս բազմաթիվ բյուրոկրատական խնդիրների են հանդիպում: Իրավաբան Սյուզաննա Չիլինգարյանը ներկայացնում է այս հարցի վերաբերյալ օրենսդրական մի շարք կարգավորումներ:

Ինչպե՞ս է սահմանվում հաշմանդամության կարգը:

Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքները կարգավորվում են «Սոցիալական պաշտպանության մասին» օրենքով: Հաշմանդամությունը հաստատում է Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության Բժշկասոցիալական փորձաքննական խումբը: Կարգ ստանալու համար քաղաքացին պետք է գրավոր դիմի իր բնակության վայրը սպասարկող ԲՍՓ հանձնաժողով՝ դիմումին կցելով հիվանդության, վնասվածքի, խեղման հետևանքով օրգանիզմի կայուն ֆունկցիաների խանգարումով պայմանավորված առողջության խաթարումը հաստատող բժշկական փաստաթղթեր, բժշկական հիմնարկից տրված ուղեգիր (թիվ 088 ձև, իսկ երեխաների դեպքում՝ 088-1 ձև): Հաշմանդամության կարգերը երեքն են՝ 1-ին, 2-րդ և 3-րդ կարգ, մինչև 18 տարեկանները պարզապես համարվում են առանց կարգի հաշմանդամներ: 1-ին խմբի հաշմանդամությունը սահմանվում է երկու, 2-րդ և 3-րդ խմբերի հաշմանդամությունը՝ մեկ տարի ժամկետով, իսկ «հաշմանդամ երեխա» կարգավիճակը` երկու տարի ժամկետով կամ մինչև 18 տարին լրանալը: Հանձնաժողովային փորձաքննությունից հետո անձին ուղղորդում են կենսաթոշակային մարմին, որպեսզի սահմանված կարգով անձը հաշմանդամության համար կենսաթոշակ ստանա: Եթե հաշմանդամությունն անբուժելի է, ապա այն սահմանվում է անժամկետ, կարող է վերանայվել միայն դատարանի միջնորդությամբ:

Ի՞նչ պատճառաբանությամբ կարող է մերժում ստանալ քաղաքացին, ո՞ւր պետք է դիմի այդ պարագայում։

Անձին հաշմանդամ չճանաչելու մասին հանձնաժողովի որոշումը եռօրյա ժամկետում հանձնվում է դիմողին կամ նրա ներկայացուցչին: Մերժվում է, եթե բժշկասոցիալական փորձաքննության որոշման համար հիմք հանդիսացող փաստաթղթերում կեղծիք է հայտնաբերվել կամ խախտվել է հաշմանդամության սահմանման կարգը: Համաձայն կառավարության Բժշկասոցիալական փորձաքննության իրականացման կարգը հաստատելու մասին 2006 թ.-ի մարտի 2-ի N276-Ն որոշման` անձն իր իրավունքները պաշտպանելու նպատակով իրավունք ունի փորձաքննական որոշումները, բժշկասոցիալական փորձաքննության ոլորտում իրավասու պետական մարմնի գործողությունը կամ անգործությունը բողոքարկել ինչպես վարչական, այնպես էլ դատական կարգով:

Եթե քաղաքացին ցանկանում է փոխել հաշմանդամության կարգը, ի՞նչ պետք է անի այդ դեպքում։

Հաշմանդամ ճանաչված անձը կրկին բժշկասոցիալական փորձաքննության է ենթարկվում անձի կամ նրա ներկայացուցչի դիմումի հիման վրա կամ բժշկասոցիալական փորձաքննության ոլորտում իրավասու պետական մարմնի նախաձեռնությամբ: Հաշմանդամի վերափորձաքննությունը կատարվում է հաշմանդամության խմբի կամ «հաշմանդամ երեխա» կարգավիճակի համար սահմանված ժամկետը լրանալու, նրա առողջական վիճակը վատթարանալու, նրա՝ բժշկասոցիալական փորձաքննության որոշման համար հիմք հանդիսացող փաստաթղթերում կեղծիք հայտնաբերվելու դեպքերում, ինչպես նաև նրա կամ նրա օրինական ներկայացուցչի դիմումի համաձայն կամ դատարանի որոշմամբ:

Ի՞նչ արտոնություններ են տրվում հաշմանդամություն ունեցող քաղաքացուն։

Հաշմանդամություն ունեցող անձինք ընդգրկված են բնակչության սոցիալապես անապահով ու առանձին (հատուկ) խմբերի ցանկում և կարող են օգտվել սահմանված անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու արտոնություններից, ընդգրկված են անվճար և արտոնյալ պայմաններով դեղեր ձեռք բերելու իրավունք ունեցող բնակչության սոցիալական խմբերի ցանկում։ 1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող անձինք իրավունք ունեն օգտվել անվճար դեղեր ձեռք բերելու արտոնությունից, իսկ 3-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող անձինք՝ 50% զեղչով, եթե չեն օգտվում ավելի արտոնյալ պայմաններով դեղորայք ստանալու իրավունքից: Բացի դա, ընդունելության քննությունները դրական գնահատականներով հանձնած 1-ին և 2-րդ խմբերի հաշմանդամություն ունեցող և «հաշմանդամ երեխա» կարգավիճակ ունեցող անձինք ընդունվում են պետական բարձրագույն կամ միջնակարգ-մասնագիտական ուսհաստատությունների անվճար համակարգ` վճարովի համակարգի համար առնվազն անցումային միավորներ հավաքելու դեպքում:

Պետական բարձրագույն և միջին մասնագիտական ուսհաստատությունների անվճար համակարգում սովորող հաշմանդամ երեխայի կարգավիճակ ունեցող անձինք տեղափոխվում են տվյալ ուսհաստատության վճարովի համակարգ, եթե 18 տարին լրանալուց հետո չեն ճանաչվել հաշմանդամ: Վճարովի համակարգ են տեղափոխվում նաև 1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամի կարգավիճակ ունեցող անձինք, եթե ուսումնառության ընթացքում կատարված բժշկասոցիալական վերափորձաքննության արդյունքներով չեն ճանաչվել հաշմանդամ: Պետական բարձրագույն և միջին մասնագիտական ուսհաստատությունների վճարովի համակարգում սովորող անձինք ուսումնառության ընթացքում հաշմանդամ երեխայի կամ 1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամի կարգավիճակ ստանալու դեպքում տեղափոխվում են տվյալ ուսհաստատության անվճար համակարգ: Պետական բարձրագույն կամ միջնակարգ-մասնագիտական ուսհաստատություններ ընդունված 1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամների և հաշմանդամ երեխայի կարգավիճակ ունեցող անձանց ուսուցման ծախսերը կատարվում են պետբյուջեի միջոցների հաշվին:

Հերթական քննությունները և ստուգարքները դրական գնահատականներով հանձնած հաշմանդամության կարգ ունեցող ուսանողներին վճարվում է կրթաթոշակ՝ անկախ ստացվող նպաստից կամ թոշակից: 1-ին և 2-րդ խմբերի հաշմանդամություն ունեցող անձինք կարող են անվճար օգտվել էլեկտրատրանսպորտից, բացի դրանից իրավունք ունեն ստանալու աջակցող միջոցներ՝ պրոթեզաօրթոպեդիկ պարագաներ, վերականգնման տեխնիկական և այլ օժանդակ միջոցներ՝ համապատասխան վերականգնողական անհատական ծրագրի և պետական հավաստագրի հիման վրա։

Լուսինե Առաքելյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of ArmeniaUcom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% GrowthMining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashbackInternational Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBankThree Sad Stories about FraudstersUcom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 million On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in MarchGlobal Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in ArmeniaHow AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goalWhat to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBankHalf Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at AshtarakVisa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime packageInterview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card!Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offerAraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entityWhich Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate futureFast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel listA bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKindHow to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBankVisa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC ArmeniaFastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports FoundationAMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus