Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Փարավոնների հավերժական հանգիստը հսկող պահապանը. «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Գիզայի Մեծ սֆինքսը (արաբերեն՝ բառացի «սարսափի հայր», հունարեն՝ բառացի «խեղդող») երկրի վրա պահպանված թերևս ամենահին ժայռաքանդակն է և գտնվում է Գիզայում՝ Նեղոս գետի արևմտյան ափին: Այն քանդակված է միակտոր կրաքարե ժայռաբեկորից և իրենից ներկայացնում է ավազների վրա պառկած մարդու գլխով առյուծ՝ սֆինքս: Ճշգրիտ նշել սֆինքսի ստեղծման տարեթիվն անհնար է, բայց ընդունված է համարել, որ նրա դեմքը նմանեցված է Քեֆրեն փարավոնի դեմքին, որը թագավորել է մ.թ.ա. 2575-2465 թվականներին, և հավանաբար այդ ժամանակ էլ քանդակվել է սֆինքսը: Բացի այդ, այն գտնվում է վերջինիս բուրգից ոչ հեռու: Արձանի երկարությունը 72 մետր է, բարձրությունը՝ 20 մետր, կզակից մինչև գլխի գագաթը՝ 9 մետր, պոկված քիթը ունեցել է 1,5 մետր լայնություն: Առջևի թաթերի միջև ժամանակին եղել է ոչ մեծ սրբատեղի: Մեծ սֆինքսի դեմքն ուղղված է դեպի Նեղոսն ու ծագող արևը: Սֆինքսին կարելի է համարել իր շուրջը թաղված բոլոր փարավոնների հավերժական հանգիստը հսկող պահապան:

Հռոմեացի պատմիչ Պլինոս Ավագը Մեծ սֆինքսին նկարագրել է որպես հրեշի: Իր գոյության ընթացքում Մեծ սֆինքսը մինչև ուսերը թաղված է եղել ավազի մեջ: Այն ավազից դուրս բերելու փորձեր արվել են նաև հնագույն ժամանակներում, բայց նրա ողջ կրծքավանդակը ավազից հաջողվել է մաքրել միայն 1917 թվականին իտալացիների կողմից, իսկ ամբողջությամբ արձանը հազարամյա ավազից ազատվել է 1925 թվականին: Մեծ սֆինքսի քթի բացակայությունը կարելի է բացատրել ինչպես քարի բնական քայքայումով (քամու և խոնավության բազմադարյա ազդեցությամբ), այնպես էլ մարդկային գործոնի ազդեցությամբ, բայց ճշգրիտ ասել ինչ-որ բան՝ անհնար է: Գոյություն ունեցող մի լեգենդի համաձայն, այն Նապոլեոնն է պոկել: Ճշգրիտ փաստել, թե ինչից է պոկվել Սֆինքսի քիթը, անհնար է, բայց կարելի է հաստատ փաստել, որ դա Նապոլեոնը չի եղել, քանի որ դանիացի ճանապարհորդ Նորդենի կողմից 1737 թվականին նկարված գծանկարում Սֆինքսն արդեն առանց քթի է եղել:

Չնայած դրան, հիմա էլ եգիպտացի էքսկուրսավարները պատմում են տուրիստներին, որ Սֆինքսի քիթը պոկել է Նապոլեոնը, տեղափոխել Փարիզ, և ներկայումս էլ այն պահպանվում է Լուվրի թանգարանում: Մեկ այլ վարկածով, Նապոլեոնի փոխարեն նշվում են անգլիացիները կամ մամլուքները: Ըստ միջնադարի արաբ պատմիչ Ալ-Մաքրիզիի, 1378 թվականին սուֆիզմի ֆանատ Մուհամեդ Սաիդ ալ-Դահը, տեսնելով բերքի առատության հույսով սֆինքսին բարիքներ բերող ֆելլահներին, լցվել է զայրույթով և պոկել կուռքի քիթը, որի համար ամբոխը նրան հաշվեհարդարի է ենթարկել: Ի դեպ, սֆինքսը ոչ միայն առանց քթի է, այլ նաև առանց դնովի և ծիսակարգային նշանակություն ունեցող մորուքի: Այդ մորուքի որոշ հատվածներ կարելի է տեսնել Անգլիայի և Կահիրեի եգիպտական թանգարաններում: Իսկ ընդհանուր առմամբ, սֆինքսը կնոջ գլխով, առյուծի մարմնով ու թաթերով, արծվի թևերով, ցլի պոչով դիցաբանական արարած է։ Ընդ որում, աշխարհի տարբեր մասերում կան սֆինքսի պատկերով արձաններ, սակայն դրանցից ամենահայտնին եգիպտական Մեծ սֆինքսն է:

Կամո Խաչիկյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Մոսկվա-Երևան թռիչքի տոմսերը կտրուկ էժանացել են․ ի՞նչ արժեն այս պահինՄոսկվայի դատարանը ձերբակալել է «Կրոկուսի» ահաբեկչության մեջ մեղադրվող 9-րդ անձին Արագածոտնի մարզում արձանագրվել են որսագողության 2 դեպք․ առգրավել է որսագողերի զենքերը Ողբերգական դեպք՝ Տավուշում․ կիսակառույց շինությունում հայտնաբերվել է տղամարդու մոխրացած մարմինՍահմանապահ Բաղանիսն ամուր է, քան երբևէՈ՞վ է փչացնում հայ-ռուսական հարաբերությունները Crocus City Hall-ի ահաբեկչությանը մասնակցած տղամարդու ծնողները պատմել են նրա հետ վերջին զրույցի մասին Տաջիկստանում մարդիկ են ձերբակալվել Կրոկուսի ահաբեկչության հետ առնչության համար«Կրոկուսի» ահաբեկչության ժամանակ մի խումբ մարդկանց փրկած Կարեն Ենգիբարյանը մահացել է Ծանրամարտի 2027 թ. աշխարհի առաջնությունը կանցկացվի Երևանում Ավստրալիան մտադիր է իր արևային վահանակներն արտադրելՔննարկվել է էլեկտրոնային դեղատոմսի` մարզերում գործարկման ընթացքը Ոսկեպարում Փաշինյանին այլևս չեն էլ սպասումԹուրք պաշտոնյան ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի պատվիրակության հետ քննարկել է Հայաստան-Ադրբեջան կարգավորման հարցեր Երևանը կարող է հայտնվել կոտրած տաշտակի առաջ. ՌԴ ԱԳՆ «Հայաստանն ու Ադրբեջանը մոտ են խաղաղությանը, ինչպես երբեք». Հաջիև Եղեգնաձորում սպանության փորձ կատարելու վարույթով կալանավորվել է 32–ամյա բնակիչը 102-րդ բազայի և ՌԴ սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է. ՌԴ ԱԳՆ Անհայտ ծագման ինքնակոչների խմբավորում է ձևավորվել Շիրակի մարզում. պատգամավորն ահազանգում է Ucom-ի գլխավոր տնօրենը ելույթ է ունեցել աշխատաշուկային նվիրված համաժողովին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման հարցը չի քննարկվի. Ստանոն՝ ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ հանդիպման մասին Հայաստանն ու Հնդկաստանը կընդլայնեն համագործակցությունը կինոարտադրության և տեխնոլոգիական բնագավառում «National Geographic»-ը ներկայացրել է Հայաստանում գինու մշակույթը Ապրիլի 1-ից ֆիզիկական անձանց կողմից անձնական օգտագործման ապրանքների համար սահմանված առցանց անմաքս առևտրի արտոնության շեմը ենթարկվելու է փոփոխության Ոսկու գինն աճել է Փաշինյանի թիրախում Արցախի իշխանություններն են Նավթի գներն աճել են Արցախից տեղահանված շուրջ 11 հազար մարդ է արտագաղթել Հայաստանից․ Գեղամ Ստեփանյան Մտքովս նույնիսկ չի անցել, որ վերջին անգամ եմ տեսնում Գագիկին․ երջանիկ տարիներից մնացին միայն քաղցր հուշեր Միջազգային պահանջ է՝ սահմանի որոշման ցանկացած գործընթաց որևէ ուժ չունի, եթե մարդկանց բնականոն կյանքը խաթարվում է. Թաթոյան Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրիԱլիևին նոր պատերազմ է հարկավոր. Ռուսական մամուլի անդրադարձը «Ավտովազ»-ը սկսել է Lada-ի արտադրությունն Ադրբեջանում Իսպանիայում տեղակայվել է ՆԱՏՕ-ի երրորդ ռազմածովային բազան Տաջիկստանում 9 մարդ է ձերբակալվել Crocus City Hall-ի գործով Ինչո՞ւ երեկ չհրապարակվեց Արայիկ Հարությունյանի մասնակցությամբ հարցազրույցը․ AzTV-ի պարզաբանումը Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան Գերիների վերադարձը պետք է յուրաքանչյուր հայի աշխատանքի հիմքում լինի. Սեյրան Օհանյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. BMW-ն հայտնվել է CPS բենզալցակայանի մոտակա տարածքում Մասնագիտությունը պահանջված և արդիական կլինի, քանի դեռ կլինի հանքարդյունաբերությունը. ԶՊՄԿ Հունաստանում 5,7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Կարևոր․ կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից ո՞ր բանկերի քարտապաններն են կարող օգտվել «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան