Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Կայծակաճարմանդ՝ կիրառության մեջ դժվար մտած, բայց անփոխարինելի դարձած իր. «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Կայծակաճարմանդը (օգտագործվում է նաև զիպպեր տարբերակը) ճարմանդի տեսակ է, որը նախատեսված է հագուստի մասերի արագ միացման համար։ Այն օգտագործվում է նաև պայուսակների, սպորտային իրերի, ճամբարային սարքավորումների (օրինակ՝ վրաններ և քնապարկեր) և այլ բազմաթիվ իրերի վրա։ Կայծակաճարմանդը բաղկացած է երկու տեքստիլ ժապավենից, որոնց վրա շախմատային սկզբունքով ամրացված են պլաստմասսե կամ մետաղական կապեր (շարունակական պարույր ձևավորող կապերի առանձին ատամների կամ օղակների տեսքով)։

Այդ մասերը միանում կամ անջատվում են ժապավենի երկայնքով ընթացող սողնակով կողպեքի օգնությամբ: Արտաքուստ կայծակաճարմանդը նման է, այսպես կոչված, ճարմանդօձին (ռուսերենում՝ застёжка-змейка)։ Վերջինս կառուցվածքային առումով ավելի պարզ է, չունի ատամներ, բացի այդ, այն շատ հուսալի միացում չի ապահովում, ուստի օգտագործվում է ոչ թե հագուստի, այլ գրասենյակային ծրարների կամ ֆայլերի վրա։ Կայծակաճարմանդի առաջին նախատիպերից մեկը հայտնվել է դեռևս 1851 թվականին: Էլայա Հոուն է ստացել «հագուստի ավտոմատ, շարունակական ամրացման» սարքավորման արտոնագիր, բայց այդ ժամանակ նրա գյուտը կիրառություն չի գտել։ Ենթադրվում է, որ կայծակաճարմանդի առաջին նախատիպը մշակել է ամերիկացի գյուտարար-ինժեներ Ուիթքոմբ Լեո Ջադսոնը և արտոնագրել այն 1891 թվականին «կոշիկի ամրակ» անվանմամբ։

Գյուտը հանրությանը ներկայացվել է 1893 թվականին, սակայն այն եղել է դժվար արտադրվող և անհուսալի։ Արդյունքում անհաջող գովազդից հետո գործնականում սնանկանալով՝ Ջադսոնը գործընկերային հարաբերություններ է հաստատում Հարրի Էրլի և Լուիս Ուոքերի հետ։ Վերջինս աշխատանքներում ներգրավում է նաև շվեդական ծագում ունեցող մեկ այլ ամերիկացի ինժեների՝ Գիդեոն Սունդբեքին։ Մի քանի տարվա աշխատանքներից հետո 1913 թվականին Սունդբեքն արտոնագրում է կայծակաճարմանդի նոր տարբերակը և մշակում դրա արտադրության տեխնոլոգիան։ Առաջին անգամ կայծակաճարմանդը մեծ համբավ է ձեռք բերել Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ԱՄՆ-ում զինվորական հագուստ կարելու ժամանակ:

Ժամանակի ընթացքում դրանք ապացուցել են իրենց հուսալիությունն ու տեխնոլոգիականությունը և արդեն 1923 թվականին լայն տարածում են ստացել։ Այդ ժամանակ էլ հայտնվել է կայծակաճարմանդի ժամանակակից անգլալեզու անվանումը՝ zipper։ Արդեն 1918 թվականին ընկերությունը վաճառել է նավատորմին 24 000 կայծակաճարմանդ։ 1923 թվականին Եվրոպա կատարած այցի ժամանակ Սանդբեքն իր գյուտի եվրոպական իրավունքները վաճառել է Մարտին Օտմար Վինթերհալտերին, որը բարելավել է դրա դիզայնը և սկսել արտադրությունը նախ՝ Գերմանիայում, ապա՝ Շվեյցարիայում։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտին Էմիլ-Մորիս Էրմեն Կանադայում գնել է խոշոր տրամաչափի զենքերի պատյանների համար կիրառվող 40 մետրանոց կայծակաճարմանդներ և սկսել դրանք օգտագործել պայուսակների արտադրության մեջ։ Նման կերպ կայծակաճարմանդները հայտնվել են պայուսակների վրա: Կոկո Շանելը մտադիր է եղել կայծակաճարմանդ օգտագործել իր կիսաշրջազգեստների համար, սակայն կանանց հագուստի մեջ այն առաջինն օգտագործել է Էլզա Սկիապարելին։ Տղամարդու տաբատների վրա ճարմանդը հայտնվել է միայն 1937 թվականին։ Ներկայումս զիպպերը ամենատարածված ճարմանդն է և օգտագործվում է հագուստի, ուղեբեռի, կաշվե և այլ իրերի վրա։

Կայծակաճարմանդը համեմատաբար էժան է, բայց եթե այն փչանա, հագուստի տարրը կարող է օգտագործելու հարմար ոչ պիտանի դառնալ այնքան ժամանակ, մինչև կայծակաճարմանդը նորոգվի կամ փոխարինվի, ինչը կարող է լինել բավականին բարդ և թանկ: Խնդիրները հաճախ կապված են լինում կայծակաճարմանդի սողնակի հետ: Երբ այն մաշվում է, չի հավասարեցվում և չի կապվում հաջորդական սողնակների հետ։ Բացի դա, կայծակաճարմանդի կողպեքը առանձին դեպքերում կարող է պոկվել ժապավենից և այն դարձնել ոչ պիտանի:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ 

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Նավթի գներն աճել են Ոսկու գինն աճել է «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Կառավարության որոշումը՝ ջրի սակագնի վերաբերյալ «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց», «Բագրատաշեն» և ՀՀ պետական մյուս սահմանային անցակետերում ծառայության անցնելու համար (տեսանյութ) Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն կատարողները հավաքագրվել են ԻՊ-ի «Խորասանի ձայն» տաջիկական ՏԳ ալիքի միջոցով Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Եղանակային վատ պայմանների պատճառով Վրաստանից Հայաստան տանող ճանապարհը փակ է Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոսներ Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ հինգշաբթի է. ժամերգությունից հետո կատարվում է ոտնլվայի արարողություն Սամվել Շահրամանյանը Le Figaro-ին ասել է՝ քանի հայ է մնացել օկուպացված Արցախում Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ռուբլին էժանացել է. փոխարժեքն՝ այս պահին «Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Հրդեհ է բռնկվել Ադրբեջանի մետրոյի Նասիմի կայարանում (տեսանյութ)ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ Պլանային նորոգման աշխատանքներ իրականացնելու նպատակով լույս չի լինելու