Yerevan, 29.March.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


«Պետք է զարգացնել ենթակառուցվածքները, հակառակ դեպքում գյուղերը կշարունակեն դատարկվել»․ «Փաստ»

INTERVIEW

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

«Շիրակ կենտրոն» ՀԿ-ն գյուղատնտեսական մի շարք ծրագրեր է իրականացնում Շիրակի մարզի Անիի նախկին վարչական շրջանի՝ հայ-թուրքական սահմանի վրա գտնվող գյուղերում: ՀԿ-ի նախագահ Վահան Թումասյանը նշում է՝ այս տարի Շիրակում կործանարար երաշտ է, որի պատճառով գյուղացին անելանելի վիճակում է հայտնվելու:

«Գործ ունենք չորային շրջանի հետ: Այն Շիրակի մարզի ամենաաղքատ, ամենաչմշակված, անտեսված շրջաններից մեկն է: Խոսքն Անիի նախկին վարչական շրջանի գյուղերի մասին է: Այն պարզապես անտերության է մատնված՝ թե՛ ճանապարհների, թե՛ գյուղերի առումով: Մարդիկ աշխատող են, չարչարվող, իրենք իրենց դարդով տապակվող: Հիմնականում անջրդի հողեր են, թեև գյուղերը գտնվում են Ախուրյան գետի ափին, Հայաստանի ամենամեծ՝ Ախուրյանի ջրամբարի երկայնքով են տեղակայված, բայց պատված են փշալարերով, և ջուրն իրենց անհասանելի է, չնայած ոռոգում է Հայաստանի այլ շրջանների այգիներն ու դաշտերը: Ամբողջը թողնված է բնության և Աստծո հույսին: Այս տարվա երաշտը բացառիկ է, ամեն հեկտարից ավելի քիչ բերք են հավաքում, քան ցանել են: Մի հեկտարում, օրինակ՝ ցանել են 300 կգ ցորեն, հավաքում են մոտավորապես 200 կգ անորակ մի բան: Այն պիտանի չէ այլևս, միայն կարող է որպես անասնակեր օգտագործվել»,- «Փաստի» հետ զրույցում ասում է Թումասյանը:

Նշում է՝ ցավալի է նաև արոտավայրերի չորությունը: «Դաշտերը մշակելու համար գումար հայթայթում են հիմնականում բանկերից, պարտքով: Հիմա մարդիկ պարտքերի մեջ են, գյուղատնտեսական վարկերի տակ, քանի որ բերք առհասարակ չեն կարողացել հավաքել: Մյուս կողմից էլ՝ կենդանիները սարից իջնում են, առաջանում է խոտի խնդիր: Եթե պարզ ասենք, կենդանուն առավոտյան սար են տանում, հետո իջեցնում, «ջրում», հետո նորից սար տանում ու այսպես շարունակ: Ստացվում է, որ այդ կենդանին ավելի շատ տանջվում է, քան օգուտ ստանում ու տալիս: Մարդիկ չեն կարողացել խոտ կուտակել ձմեռվա համար: Ոչ միայն հողագործությանը, այլ նաև անասնապահությանը շատ լուրջ վնասներ է հասցրել բնությունը»,-նշում է մեր զրուցակիցը:

Սահմանային Անի, Խարկով, Պեմզա, Բագրավան հատվածներում մոտավորապես հազար հեկտար տարածք թողնված է սահմանային գոտում: «Փշալարերը վեց-յոթ կիլոմետր այս կողմ են դրված՝ մինչև գետը հասնելը, իսկ հետո Անին է: Հայաստանի պատմամշակութային կոթողներով հարուստ շրջաններից մեկն է՝ Երերույք տաճարն է, Անին, Հոռոմոսի վանքը և այլն: Այս ամբողջը կարող է տուրիստական վայր դարձնել այս շրջանը, ինչը կփոխեր տեղացիների կյանքը: Պատկերացնո՞ւմ եք՝ Անին մեր ափից ավելի լավ է երևում, ամբողջական պատկերն աչքիդ առաջ է, քան եթե այցելես հենց Անի: Փշալարերը պարզապես պետք է տարվեն դեպի գետի ափը և հսկայական տարածքները մարդիկ կկարողանան օգտագործել՝ որպես արոտավայր կամ վարելահող: Ի դեպ, այս հարցում նաև տրամաբանություն չկա այն իմաստով, որ փշալարերը մի հատվածում գետի ափին են տեղադրված, մյուս հատվածում, ասենք, երկու կիլոմետր հետ: Այս հատվածը զբոսաշրջային հրաշալի վայր կարող է դառնալ, բայց տարածաշրջանում պետք է զարգանան ենթակառուցվածքները, առանց դրա չի կարող լինել: Գյուղերը դատարկ են, մյուսներից էլ մասսայական արտագաղթ է, չէ՞ որ տարրական ենթակառուցվածքների բացակայությունը ստիպում է հեռանալ»,-ընդգծում է ՀԿ-ի ղեկավարը:

Նշում է, որ արդեն երկրորդ տարին է՝ իրենք այդ վարելահողերի վերամշակման ծրագիր են իրականացնում: «Հողը վարում ենք, քարերը հավաքում, ցանում, հասցնում մի մակարդակի, որ այդ հողի մշակումը ձեռնտու լինի գյուղացու համար: Մենք հասկանում ենք, որ այս ամբողջ աշխատանքը հսկայական ծախսեր է պահանջում և ամեն մեկին ձեռք չի տա գնալ և վերականգնման աշխատանքներ անել: Մոտավորապես երեսուն հեկտար նախորդ տարի կարողացանք վար անել, քարերից մաքրել, աշնանացան ու գարնանացան անել: Վարսակ էինք ցանել, բայց նույնիսկ որպես խոտ հնարավոր չէր հնձել, որոշեցինք թողնել հողի տակ և վար արեցինք: Հիմա տեսնենք՝ ինչ կստացվի ցորենի և գարու դեպքում: Եթե կարողանանք քաղել, որպես անասնակեր կօգտագործենք, եթե ոչ, ուրեմն ստիպված կլինենք վարել»,-ասում է Թումասյանը: Չնայած բոլոր այս դժվարություններին, մտադիր են կրկին աշնանացան անել:

«Դժվար կլինի նորից գումար գտնել, քանի որ հովանավորը մեզ հավատացել է, գումար տվել այս գործի համար, հիմա մենք պետք է սերմ ստանայինք, որոշ ընտանիքների բաժանեինք, բայց կանգնեցինք փաստի առաջ: Ստացվում է, որ գումար ենք խնդրում աշնանացան անելու համար: Բայց կանգ չենք առնելու և ամեն ինչ անելու ենք ծրագիրը շարունակելու համար: Լավ կլիներ, եթե, օրինակ՝ քարհավաք մեքենա տրամադրեր պետությունը, մեկ-մեկ նայում եմ գետի հակառակ ափին գտնվող հողերին՝ մաքուր, քարերը հավաքած, կանաչ, կենդանիները արածում են և այլն: Իսկ մեր կողմում՝ ավերակներ, չմշակված: Նույն մեր այս ծրագրի օրինակով: Երբ մեր կենտրոնը ցանկացած ծրագիր մշակում և կյանքի է կոչում, ցանկանում ենք, որ պետությունն արդեն իսկ այս փորձված ծրագրից օրինակ վերցնի և դրա ավելի մասշտաբային տարբերակը կյանքի կոչի: Օրինակ՝ հիմա մի քանի էջանոց ծրագիր եմ կազմել այս գյուղերի վերականգնման համար, մի քանի հասարակ որոշում պետք է կայացնել: Օրինակ՝ նույն փշալարերի տեղափոխումը Հայաստանի կառավարության իրավասության ներքո: Այստեղ ՄԱԿ-ի որոշում պետք չէ, որ փշալարերը տեղաշարժեն, խոսքը Հայաստանի տարածքի մասին է, անհասկանալի է՝ այս հարցին ինչու լուծում չի տրվում, կան նմանատիպ այլ հարցեր ևս»,-եզրափակում է Վահան Թումասյանը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of ArmeniaUcom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% GrowthMining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashbackInternational Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBankThree Sad Stories about FraudstersUcom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 million On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in MarchGlobal Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in ArmeniaHow AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goalWhat to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBankHalf Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at AshtarakVisa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime packageInterview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card!Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offerAraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entityWhich Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate futureFast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel listA bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKindHow to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBankVisa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC ArmeniaFastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports FoundationAMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus