Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Լավ կլինի, եթե այս ռեգրեսիվ նախաձեռնություններն ուղղակի կանգ առնեն և չվնասեն Հայաստանի միջազգային վարկին

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

Մեր զրուցակիցն է Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի ղեկավար Աշոտ Մելիքյանը

Օրերս Ազգային ժողովը հայհոյանքը քրեականացնելու վերաբերյալ օրենք ընդունեց, որը մեծ աղմուկ է բարձրացրել: Շատերը նշում են, որ նման տարբերակով օրենքի ընդունումը չի բխում ազատ խոսքի իրավունքի շահերից: Դուք ինչպե՞ս եք գնահատում, արդյոք իշխանությունը կարողացավ հիմնավորել, թե ինչու է այսպիսի փոփոխությունների գնում:

Մեծ հաշվով այս օրենքը խնդիրը չի լուծի, եթե թե ընդդիմադիր, թե իշխանական քաղաքական վերնախավը իրենց բառապաշարից չբացառեն կամ գոնե նվազագույնի չհասցնեն հայհոյախառը արտահայտությունները և կոնսենսուսի չգան, որ քաղաքական պայքարը շարունակելու են առանց դրա, քանի որ դա իր կործանարար ազդեցությունն է թողնում նաև հասարակական հարաբերությունների վրա: Ինչ վերաբերում է կոնկրետ օրենքին, ապա այն ունի այնպիսի ձևակերպումներ, որոնք սուբյեկտիվության մեծ դաշտ են բացում և պահանջները հստակ ձևակերպված չեն: Այդ պատճառով մի արտահայտություն մեկի կողմից կարող է ընդունվել որպես ծանր վիրավորանք, իսկ մյուս կողմից՝ ոչ: Բայց եթե մենք հաշվի ենք առնում, որ պաշտոնյաները, քաղաքական բարձրաստիճան գործիչները շատ հաճախ սուր բառապաշարով քննադատությունը ընկալում են որպես վիրավորանք և այդ պարագայում կարող է կիևրառվել նաև այս քրեական պատասխանատվությունը, որը շատ մտահոգիչ է: Քանի որ երկրորդ կետը վերաբերում է հենց հանրային տիրույթում, այդ թվում նաև լրատվամիջոցներում և սոցիալական ցանցերում կիրառվող խոսքին, ապա լրագրողները շատ հաճախ կարող են զբաղվել նաև ինքնագրաքննությամբ, որովհետև փաստորեն որևէ սուր խոսք կիրառելիս որոշ վտանգ է առաջանում քրեական պատասխանատվության ենթարկվելու: Ճիշտ է, օրենքի հեղինակներից մեկը կապվեց ինձ հետ և փորձեց ապացուցել, որ սա բացառապես հայհոյանքին է վերաբերում, ես հակադարձեցի, որ եթե բացառապես հայհոյանքին է վերաբերում, ապա պետք էր հենց այդպես էլ ձևակերպել: Ամենակարևոր հանգամանքը պետք էր հաշվի առնել՝ դիտավորությամբ վիրավորելու նպատակը: Այսինքն եթե արտահայտության հեղինակը որևէ այլ նպատակ չի ունեցել, քան վիրավորելը և դիտավորությամբ հայհոյել է, սա մի բան է, բայց եթե խոսքը հանրային նշանակության տեղեկատվության մասին է, որը ուղեկցվել է սուր բառերով, ընդհուպ հայհոյանքով այդ նույն ֆեյսբուքում, ապա այդ խոսքը պետք է պաշտպանված լինի: Մասնավորապես, մենք կարող ենք վերհիշել նույն Շուշիի անկման օրերին, թե ինչ հակասական տեղեկատվություն էր գալիս, պաշտոնականը մի բան էր ասում, այլ աղբյուրներից այլ տեղեկատվություն էր գալիս, և այդտեղից շատ հնարավոր էր, որ լրագրողը, որը տեսնում է, թե ինչի պատճառով է և ինչպես է հանձնվում Շուշին, կարող էր այդ կարևոր տեղեկատվությունը զուգորդել նաև շատ սուր բառապաշարով: Բայց դա չի նշանակում, որ պետք է անտեսվի կարևոր ինֆորմացիան և ուշադրությունը սևեռվի հենց սուր խոսքի, վիրավորանքի կամ նույնիսկ հայհոյանքի վրա:

Նշվում է, որ այս փոփոխություններով իշխանությունը փորձում է պաշտպանվել, փոխանակ ինքը որոշակի աշխատանք տանի իր վրա այդ հայհոյանքի բառապաշարը չկիրառելու, ֆեյքերի միջոցով դրանք չիրականացնելու վրա:

Այո, այնտեղ առանձին դրույթ կա, որը վերաբերում է հանրային գործունեությամբ զբաղվողներին, և իհարկե, այդտեղ նկատի ունեն առաջին հերթին պաշտոնատար անձանց, և սա ուղղակի հակասում է միջազգային, նախևառաջ եվրոպական մոտեցումներին, որ պաշտոնատար անձը շատ ավելի հանդուրժող և պատրաստ պետք է լինի ցանկացած քննադատություն ընդունելու, լսելու և այդ քննադատությունը կարող է լինել նաև շատ կոշտ, որոշ դեպքերում նույնիսկ ցավոտ: Առհասարակ, պաշտոնյան ոչ թե պետք է էլ ավելի պաշտպանված լինի, քան շարքային քաղաքացին, այլ ճիշտ հակառակը: Շարքային քաղաքացուն այդ պաշտպանությունը պետք է ավելի շատ վերաբերի, քան պետական պաշտոններ զբաղեցնողներին: Այնպես որ, այս առումով էլ մոտեցումը հակասում է միջազգային մոտեցումներին:

Խորհրդարանում անվտանգության միջոցառումներն են խստացվում, լրագրողների ազատ գործելու տարածքներն են սահմանափակվում: Տարբեր իրավապաշտպան միջազգային կառույցներ նշում էին, որ Հայաստանում առաջընթաց կա խոսքի ազատության առումով, հիմա այս ամենից հետո արդյոք նահանջ չե՞նք արձանագրի:

Ես  այստեղ կառանձնացնեի, իհարկե, օրենսդրական նախաձեռնություններն անվտանգության միջոցառումներից: Կարծում եմ, որ 1999 թվականի հոկտեմբերի 27-ի դեպքերը պետք է մեզ համար դաս ծառայեն: Մանավանդ, երբ խոսքը խորհրդարանական կառավարման մասին է, և խորհրդարան են գալիս նաև կառավարության անդամները, վարչապետը, անվտանգության բարձրացման անհրաժեշտությունը շատ բարձր է, այդ թվում նաև հաշվի առնելով ծայրահեղ սուր քաղաքական հակամարտությունը, որտեղ բացահայտ բռնության, սպանության կոչեր և մտադրություններ են հնչում: Այս պայմաններում, իհարկե, պետք է անվտանգության մակարդակը բարձրացվի: Դա վերաբերում է նախևառաջ հենց պատգամավորների անցուդարձին: Դե եթե պատգամավորների նկատմամբ այդպիսի խստացում է կիրառվում, հնարավոր է նաև լրագրողների նկատմամբ կիրառվի: Բայց ինչ վերաբերում է լրագրողներին, դեռ որևէ կոնկրետ փաստաթուղթ չկա, որպեսզի մենք իմանանք, թե ինչ չափի, ինչ սահմանափակումներ են նախատեսվում: Եթե դա ընդամենը նույնն է, ինչ որ պատգամավորների նկատմամբ, դա մի հարց է, բայց եթե լրագրողներին ընդամենը մի սրահ են տրամադրելու և ասելու են՝ սրանով եզրափակվեք և չմոտենաք պատգամավորներին, սա սկզբունքորեն այլ բան կլինի: Դրա համար ես առայժմ ձեռնպահ եմ մնում գնահատականներից, մինչև կոնկրետ փաստաթուղթ կամ կոնկրետ պարզաբանում բարձրաստիճան պաշտոնյաներից չլսենք: Ես իհարկե կարդացել եմ պատգամավորի գրառումը ֆեյսբուքում, բայց այդտեղ այնուամենայնիվ, դեռ մտադրությունների մակարդակով է խոսվում, և այդ մի պատգամավորից ամեն ինչ կախված չէ: Այնուամենայիվ, հուսով եմ, որ այն սահմանափակումները, որոնք կկիրառվեն, ողջամիտ կլինեն, եթե ոչ, ապա ինչպես այս ընդունված օրենքը, մեր կողմից շատ կոշտ քննադատության կարժանանան: Կարծում եմ՝ դա կնկատեն նաև միջազգային կառույցները: Լավ կլինի, եթե այս ռեգրեսիվ, նեգատիվ նախաձեռնություններն ուղղակի կանգ առնեն և չվնասեն Հայաստանի միջազգային վարկանիշին:

Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել