Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Ղարաբաղում երրորդ պատերազմը անխուսափելի է, հարցը միայն ժամկետներն են». «Փաստ»

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

gazeta.ru-ն գրում է, որ թերթի ռազմական մեկնաբան Միխայիլ Խոդարենոկը վերլուծել է Լեռնային Ղարաբաղում Բաքվի հաղթանակի պատճառները և գնահատել նոր հակամարտության հեռանկարները:

Ի հաշիվ ինչի՞ է վերջին պատերազմում հաղթել Ադրբեջանը

Ադրբեջանի զինված ուժերի և հայկական կազմավորումների միջև 44-օրյա պատերազմի ընթացքում ռազմական գործողությունների վերլուծությունը սովորաբար սկսվում է Bayraktar TB2 տիպի թուրքական անօդաչու թռչող սարքերի և իսրայելական խոյահարող Harop տիպի զինամթերքի մարտավարական և տեխնիկական բնութագրերով: Ավելի հաճախ գործը դրանով էլ ավարտվում է: Այնուամենայնիվ, ցանկացած զինված դիմակայությունում հաջողությունը կախված է ոչ միայն նորարարական զենքի մարտական կիրառությունից: Հաղթանակն Ադրբեջանին բերել է ոչ այնքան Bayraktar TB2- ը, որքան երկրի բարձրագույն ռազմաքաղաքական ղեկավարության գրագետ վարքագիծը: Ընդ որում, անգամ մինչև հակամարտության սկսվելը:

Առաջին հաղթանակի դաժան կատակը

Խորհրդային Միության գոյության տարիներին զինվորական ծառայությունը հարկի չի եղել ադրբեջանցիների մոտ: Խորհրդային բանակի անձնակազմի ավագ սպաների և գեներալների շարքում ադրբեջանցիների թիվը շատ այլ ազգությունների համեմատ նվազագույն է եղել: Մինչև 1991 թվականը ԽՍՀՄ գլխավոր շտաբի ռազմական ակադեմիան ավարտել էր միայն մեկ ադրբեջանցի` Վալեհ Բարշադլին, որն էլ դարձել է Ադրբեջանի պաշտպանության առաջին նախարարը: Բնականաբար, 1991 թվականին՝ անկախություն ձեռք բերելուց հետո, Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունում նույնիսկ առաջատար դիրքեր հաճախ զբաղեցնում էին էկզոտիկ մասնագիտություն և ոչ ռազմական կենսագրություն ունեցող անձինք: Պաշտպանության նախարարությունը և Ադրբեջանի գլխավոր շտաբը համալրելու համար որակյալ կադրերի խիստ պակաս է եղել: Մյուս կողմից՝ Երևանն ուներ նախկին խորհրդային զինծառայողների առատություն: Բավական է ասել, որ հայկական բանակի ղեկավար էր դարձել հայտնի զորավար, գեներալ-լեյտենանտ Նորատ Տեր-Գրիգորյանցը՝ ԽՍՀՄ-ի աֆղանական պատերազմի զորավարներից մեկը: Առաջին ղարաբաղյան պատերազմում տարած հաղթանակը ոգեշնչել էր հայկական զինված կազմավորումներին, սակայն դա հետագայում բացահայտ դաժան կատակ է խաղացել նրանց հետ: Հայաստանի և ԼՂՀ-ի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը որոշել էր, որ այսուհետ միշտ էլ այդպես է լինելու, և «քնել» ու չէր նկատել Ադրբեջանում ժամանակակից և մարտունակ բանակի ծնունդը:

Իլհամ Ալիևը Նիկոլ Փաշինյանի դեմ

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը երկու կարևոր բան էր արել ապագա հաղթանակի համար: Նախ՝ նա ստեղծել էր նպատակների իրականացման արդյունավետ գործիք՝ ի դեմս Ադրբեջանի զինված ուժերի, որի վրա մեծ ջանքեր և միջոցներ էր ծախսել: Երկրորդ հերթին՝ Ալիևը ձեռք էր բերել Թուրքիայի աջակցությունը: Առանց չափազանցության, Անկարան ներկայումս տարածաշրջանային առաջատարն է: Իսկ Նիկոլ Փաշինյանը և Հայաստանի պետական և ռազմական բարձրագույն ղեկավարության ներկայացուցիչները Բաքվի ֆոնին անկեղծորեն դժգույն տեսք ունեն: Շատ քիչ բան է արվել ինչպես երկիրը և զինված ուժերը նախապես պատերազմի նախապատրաստելու, այնպես էլ հայկական կազմավորումների մշտական մարտական և զորահավաքային պատրաստվածությունը պահպանելու առումով:

Երևում է, որ ոչ ոք Երևանում չի մտածել այն մասին, որ անհրաժեշտ է ձևավորել ռազմավարական պաշարներ, ստեղծել նյութական ռեսուրսների անհրաժեշտ պաշարներ, մտածել, թե ինչպես վերականգնել դրանք պատերազմի ընթացքում: Հայկական կողմից շատ քիչ բան է արվել հնարավոր հակամարտության տարածքը նախապատրաստելու առումով, առաջին հերթին զորքերը, ռազմական կարևոր նշանակության թիկունքային օբյեկտները թշնամու հարվածներից պաշտպանելու հարցում: Իսկ առանց մարտունակ զինվորականի, ցանկացած քաղաքական հայտարարություն անարժեք է: Ըստ ամենայնի, Երևանը նաև չպետք է հույս դներ ինչ-որ մեկի անշահախնդիր օգնության վրա: Արևմուտքը հեռու է Հայաստանից և ոչինչ չի անում, բացի մտահոգվելուց:

Իսկ Ռուսաստանին ձեռնտու չէր Երևանի կողքին կանգնելով՝ ամբողջովին և անվերապահորեն խրվել այդ ամենի մեջ:Մոսկվան բազմիցս է հայտարարել, որ թե՛ Հայաստանը, թե՛ Ադրբեջանը իր համար գործընկերներ են:

Երևանն առանց ռազմական ավիացիայի

Երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ ադրբեջանական բանակը զգացել է հաղթանակի համը: Այս փաստի նշանակությունը դժվար է թերագնահատել: Այժմ Բաքուն մտադիր չէ քննարկել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը: Ավելին, Իլհամ Ալիևն ասում է, որ «կարգավիճակի հարցը պետք է ընդհանրապես հանվի օրակարգից»: Իսկ դա նշանակում է, որ Ղարաբաղյան հակամարտության վերջակետը դեռ դրված չէ: Երկու հազար ռուս խաղաղապահ առայժմ կանգնած է Լեռնային Ղարաբաղում՝ իրավիճակի հերթական սրման ճանապարհին: Իրականում այն, թե որքան կտևի առաքելությունը, այսօր դեռ ոչ ոք չի կարող ասել: Ընդհանուր առմամբ, իրավիճակը Երևանի համար դեռևս, մեղմ ասած, անբարենպաստ է: Քիչ (և, ավելին, նվազող) բնակչություն և սահմանափակ ֆինանսական ռեսուրսներ ունեցող երկիրը պարզապես չի կարող ստեղծել ֆունկցիոնալ ժամանակակից բանակ: Երևանի մեծ տխրությունը ազգային օդուժի պակասն է:

Օրինակ՝ 100 մարտական ինքնաթիռ ունեցող Հայաստանի ռազմաօդային ուժերը կարող են համարվել պատերազմական թատերաբեմում քիչ թե շատ մարտունակ միավորում: 4 ++ սերնդի մեկ կործանիչի արժեքը կազմում է 120-150 միլիոն դոլար: Ըստ այդմ, միայն դրանք գնելու համար (և դա՝ հաշվի չառած 30-օրյա պատերազմի համար նախատեսված սպառազինությունը) անհրաժեշտ է ինչ-որ տեղից 15 միլիարդ դոլար գտնել: Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանին, ապա նրա ռազմատնտեսական ներուժը, համեմատած Հայաստանի հետ, զգալիորեն ավելին է, և այդ բացը շարունակում է արագորեն աճել: Իսկ որքան այն աճի, այնքան Բաքուն ուժի դիմելու անդիմադրելի գայթակղություն կունենա: Այդ առումով երրորդ պատերազմը Ղարաբաղում անխուսափելի է: Միակ հարցը ժամկետներն են:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել