Ինչպես տուն կառուցել ապակե շշերից․ «Փաստ»
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Մտածելով սեփական տունը կառուցելու մասին` մարդն առաջին հերթին մտածում է, թե ինչ նյութ ընտրել: Ներկայումս կարելի է հոյակապ տուն կառուցել աղյուսից, փայտից, փրփրաբլոկից և այլն: Իսկ երբևէ լսե՞լ եք շշից տների մասին: Խոսքը, մասնավորապես, ապակե շշերի մասին է: Հատուկ WOBO շիշաղյուսները, որոնցից կարելի է տուն կառուցել, արտադրել է իռլանդական Heineken գարեջրային ընկերությունը: Ամեն ինչ սկսվել է 1960 թվականին, երբ Ալֆրեդ Հայնեկենը, լինելով ընկերության սեփականատեր, ժամանել է Կարիբյան կղզիախմբի Կուրասաո կղզի՝ ստուգելու իր գործարանը: Նա տհաճորեն զարմացել է՝ տեսնելով, որ տեղի հրաշալի լողափերը լցված են գարեջրի դատարկ շշերով: Ինչպես հետո է պարզվել, կղզում ապակե տարաների հավաքման և հանձնման համակարգ գոյություն չի ունեցել:
Ալֆրեդին նաև զարմացրել է այն, թե ինչ սարսափելի պայմաններում են ապրում տեղաբնակները: Այդ չափազանց աղքատ մարդիկ չէին կարող ունենալ իրենց տունը, քանի որ այդ մեկուսացված կղզում շինարարական նյութերի խիստ պակաս կար: Ալֆրեդ Հայնեկենը շրջել է կղզով, նայել շուրջը և մտածել, որ այդ դատարկ շշերը կարող են օգտագործվել տուն կառուցելու համար: Նա կիսվել է իր գաղափարով հոլանդացի ճարտարապետ Ջոն Հաբրակենի հետ, որն էլ, ի վերջո, ձեռնամուխ է եղել շիշ-աղյուսի ստեղծմանը: Շշի տեսքը վերջնական ձևի բերելու համար պահանջվել է երեք տարի: Արդյունքում, 1963 թվականին արտադրվել է հարյուր հազար հատ շիշ- աղյուս: Այդ արտադրանքի անունը կնքվել է «Համաշխարհային շիշ» (WOBO):
Հաշվարկների համաձայն, հենց 100 հազար շշից հնարավոր է կառուցել 100 տնակ, որի չափերը կլինեն 3x3 մետր: Դժվար է ասել, թե քանի տուն է կառուցվել շշե աղյուսներից, քանի որ շիշ-աղյուսից կառուցված ընդամենը մի քանի շինություն է գոյատևել մինչ մեր օրերը: Դրանցից երկուսը պատկանում են հենց Heineken ընկերությանը: Խոսքը ավտոտնակի և փոքրիկ տնակի մասին է հոլանդական Նորդվիգ քաղաքում: Չնայած հոլանդացի դիզայներ Ռինուս վան դեն Բերգի և Ջոն Հաբրակենի ջանքերին, որոնք նախագծել են շշից աղյուսով շինություններ, Heineken WOBO նախագիծը զարգացում չի ստացել: Այս ամբողջ պատմության մեջ արժե գնահատել միայն Ալֆրեդ Հեյնեկենի ջանքերը, որը դեռ 1960 թվականին է փորձել մաքրել շրջակա միջավայրը աղբից և միանգամյա օգտագործման միջոցներից, իսկ համաշխարհային հասարակությունը նման խնդիրներին սկսել է ուշադրություն դարձնել միայն 1990-ականներից հետո:
ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում