Երևան, 08.Հունիս.2023,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Գոլորշաեփ. ի՞նչ տեսք է ունեցել այն նեոլիթյան ժամանակներում. «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Գոլորշիով սնունդ պատրաստելը մեր նախնիները օգտագործել են դեռ նեոլիթյան դարաշրջանում: Խոհարարության այդ եղանակի առաջին օգտագործողները եղել են չինացիները: Սկզբում նրանք պարզապես բրինձ կամ ձուկ են դրել գեյզերային տաք աղբյուրների մոտ գտնվող քարերի վրա` հուսալով, որ բնություն ինքը կեփի սնունդը: Շուտով այդ նպատակի համար սկսել են օգտագործվել հատուկ ամաններ: Պեղումների ընթացքում հնագետները հայտնաբերել են այնպիսի ամանների բեկորներ, որոնք ավելի քան 5000 տարեկան են: Այդ հնագույն գոլորշաեփները եղել են երկպատ կավե անոթներ: Եռոտանու վրա դրված կաթսայի միջին խոռոչում լցրել են ջուր, իսկ ներքին խոռոչում՝ կերակուր:

Հետո ծածկել են այն կափարիչով և դրել կրակի վրա: Նման նպատակի համար չինացիները օգտագործել են բամբուկե զամբյուղներ, որոնք դրվել են հաստ, ուռուցիկ հատակով թավայի մեջ և իրենցից ներկայացրել են մի քանի հարկանի կառուցվածքներ: Սննդամթերքը լցրել են տապակի մեջ, իսկ մանր կտրատած սնունդը լցրել զամբյուղների մեջ: Տապակի կառուցվածքը հնարավորություն է տվել հեշտությամբ ավելացնել զամբյուղների քանակը և անհրաժեշտության դեպքում ավելացնել ջուր: Նման զամբյուղները այժմ էլ օգտագործվում են՝ երևի թե միայն մեկ տարբերությամբ: Նախկինում մետաղը թանկ հաճույք էր, և զամբյուղները հյուսվում էին բամբուկից կամ եղեգից, բայց այժմ մետաղական զամբյուղներ են օգտագործվում կառուցվածքն ամրացնելու և անվտանգությունն ապահովելու նպատակով:

Չինական գոլորշաեփը Եվրոպա է հասել 17-րդ դարում և անմիջապես սիրվել է տնային տնտեսուհիների կողմից: Ներկայումս տատիկների մոտ դեռ կարելի է տեսնել հին մանտիշարաններ, որոնք գոլորշաեփի հնագույն տարբերակներն են: Բայց առաջընթացը կանգ չի առել, գյուտարարները անընդհատ այդ սարքերի նոր բարելավումներ են փնտրել, և նման փորձերից մեկի արդյունքը եղել է ֆրանսիացի գիտնական Պապեի կողմից ճնշումային կաթսայի հայտնագործումը: Այդ սարքը հիշեցնում էր կաթսա, որն ունի քամոց հիշեցնող հատուկ ներդիր: Ջուրը լցվել է կաթսայի մեջ, իսկ մանր կտրատած սնունդը դրվել է ներդիրի մեջ: Դրանից հետո ամբողջ սարքը հերմետիկորեն փակվել է և ենթարկվել ջերմային ազդեցության: Դա իրոք հեղափոխական գյուտ էր, սակայն հեռու էր իդեալական լինելուց: Բանն այն է, որ տաք կափարիչը գոլորշու ազդեցության տակ կարող է ցանկացած պահի պոկվել և ավերել իր ճանապարհին եղած ամեն ինչ: Տանտիրուհու համար ևս այրվածքներ ստանալու վտանգ կար:

Իրականում գոլորշաեփը հարմար է դարձել օգտագործման համար միայն անվտանգության փականի գյուտից հետո: Այն թույլ է տալիս վերահսկել առաջացած գոլորշու ուժն ու քանակը, ինչը գոլորշաեփը ավելի անվտանգ է դարձնում: 20-րդ դարի 50-ականներին Ֆրանսիայում գոլորշաեփը այնքան տարածված է եղել տնային տնտեսուհիների շրջանում, որ այն դարձել է անփոխարինելի տարր խոհանոցում: 80-ականներին հայտնվել են էլեկտրական գոլորշաեփները, բայց նախ՝ հանրային սննդի հաստատություններում: Հետագայում գոլորշաեփները բարելավվել են. փոխվել են օգտագործվող նյութերն ու սարքի ձևերը, և դրանց օգտագործումը խոհանոցում դարձել է ավելի հարմար և անվտանգ: Ներկայումս շատ պարզ և, որ ամենակարևորն է, առողջ ուտեստներ կարելի է հեշտությամբ պատրաստել ժամանակակից գոլորշաեփների միջոցով:

Միևնույն ժամանակ, պատրաստման գործընթացը չի պահանջում որևէ վերահսկողություն: Այդ սարքերը ամբողջովին ինքնավար են, ունեն զարթուցիչ, որի շնորհիվ անջատվում են ճիշտ ժամանակին: Իսկ որոշ մոդելներում նույնիսկ հատուկ ծրագրեր են տեղադրված, որոնց օգնությամբ բավական է պարզապես ընտրել սնունդը կամ ուտեստը, և սարքը ինքն է որոշում, թե երբ անջատվի: Այդ ամենից բացի, գոլորշիով եփելու եղանակը խնայում է նաև ժամանակը և էլեկտրաէներգիան՝ պատրաստման գործընթացը հնարավորինս արագ և արդյունավետ դարձնելով: Մեր ժամանակներում գոլորշաեփը շատ տարածված իր է դարձել առողջությունն ու կազմվածքը վերահսկելու համար:

Բանն այն է, որ գոլորշիով եփված սնունդը համարվում է դիետիկ, քանի որ այն չի պահանջում յուղի ավելացում, իսկ սարքի կառուցվածքը թույլ չի տալիս սննդի օքսիդացում թթվածնով, ինչը հնարավորություն է տալիս պատրաստվող սննդի մեջ պահպանել մեծ քանակությամբ վիտամիններ և միկրոէլեմենտներ:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Պղնձի արժեքը կայուն է «Բոլորիս Ալենի հեքիաթները կպատմեն բարի, աշխատասեր ու կարեկից լինելու կարևորության մասին․ «Փաստ»Մահվան ելքով վրաերթ՝ Աշտարակ-Երևան ճանապարհինԱդրբեջանը կրակ է բացել Խոզնավարի հատվածում․ իրավիճակը՝ սահմանին Նավթը թանկանում է «Մեր ընտանիքին եղբորս որդիներն են ուժ տալիս, նրանք իր մի պատառիկն են». Փոխգնդապետ Սեյրան Սարյանն անմահացել է հոկտեմբերի 7-ին․ «Փաստ»Թուրքական լիրան շարունակում է էժանանալ Հայաստանը շահագրգռված է կայուն հիմքերի վրա դնել եւ զարգացնել ՄԹ հետ բազմակողմ հարաբերությունները. Ալեն Սիմոնյան Քաղաքական ճնշումների եռաժանին․ «Փաստ»«Վերաարտահանումը լրիվ ջնջել է արտահանման իրական պատկերը»․ «Փաստ»ԱՄՆ դատախազությունը ծանուցել է Թրամփին նրա դեմ հարուցված քրեական գործի մասին 6,2 մագնիտուդ երկրաշարժ է տեղի ունեցել«Մանիպուլացնելով, սեփական ժողովրդին հոգեբանական տեռորի ենթարկելով ՝ փորձում են ցույց տալ, թե զիջման այլընտրանքը պատերազմն է»․ «Փաստ»Երկար ժամանակով լույս չի լինելու Երեւանում եւ 8 մարզերում Ալավերդի-Սանահին-Սարահարթ ճանապարհահատվածին գործում են երթևեկության սահմանափակումներ Ֆառը շառ է, աղը դաղ է, տուգանքը չաղ է․ «Փաստ»Ի՞նչ է կատարվում դատախազությունում․ «Փաստ»Հակաարցախյան հերթական «օպերացիան»․ «Փաստ»ԼՀԿ-ն Երևանի ավագանու ընտրություններին առանձին մասնակցելու որոշում ունի․ «Փաստ»Միայն մի բան է «հարաբերականորեն կայուն»․ «Փաստ»Լարված իրավիճակ` Արագածոտնի մարզում․ քաղաքացիները պնդում են՝ ՔՊ-ական պաշտոնյան գազ է փչել անչափահասի երեսին և մահակով հարվածել նրան Դպրոցներում ավարտական քննություններն ընթանում են ըստ սահմանված կարգի. ԳԹԿ տնօրեն Տարածաշրջանում կապերի ապաշրջափակման հարցում շոշափելի առաջընթաց է նկատվում․ Փաշինյան Պլեխանովի անվան համալսարանի երևանյան մասնաճյուղում կմեկնարկի մագիստրոսական կրթական նոր ծրագիր (տեսանյութ) Թուրքական որոշ շրջանակների պնդմամբ՝ Հայաստանը կարող է հայտնվել պատժամիջոցների տակՌուսաստանը բարձր է գնահատում Ադրբեջանի հետաքրքրությունը ԵԱՏՄ-ի նկատմամբ․ Զախարովա Իր պաշտոնավարման 5 տարում ՀՀ գործող վարչապետը փոխել է արարողակարգի 3-4 ղեկավար. Վահագն Մելիքյան․ Alphanews.am Ադրբեջանը տեղեկատվություն է տրամադել ՄԻԵԴ-ին՝ 2 հայ զինծառայողի վերաբերյալ Ինքնասպան եղած զինծառայողը գրություն է թողել. ինչ է գրել նա Հայտնի է մահացած զինծառայողի ինքնությունն ու մահվան պատճառը Երևան-Բաթումի-Երևան գնացքը կգործի հունիսի 14-ից Դոլարն էժանացել է Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունը հանդիպել է Մեծ Բրիտանիայի եւ Հյուսիսային Իռլանդիայի Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահին Կուկուռուզնիկի վերածնունդը՝ «Ապրելու երկիր» կուսակցության առաջնահերթ օրակարգում UCOM-ի բիզնես հաճախորդները ձեռք կբերեն Macbook PRO-ն՝ խնայելով մանրածախ գնի մինչև 30%-ը Գլոբալ էներգետիկ ճգնաժամը խափանում է համաշխարհային ծրագրերը Հայաստանը շահագրգռված է կայուն հիմքերի վրա դնել ու զարգացնել Միացյալ Թագավորության հետ բազմակողմ հարաբերությունները. Ալեն Սիմոնյանը՝ Սըր Լինդսի Հոյլին Տեղի է ունեցել «Վերածնվող Հայաստան» կուսակցության նախաձեռնած «Զանգեր» խորագիրը կրող կլոր-սեղան քննարկումների շարքի հինգերորդ հանդիպումը Յունիբանկն առաջատար դիրք է զբաղեցրել վարկերի քանակովԵրիտասարդության պալատը վերադառնում է Երևան «Աուդիտորների Պալատ»-ի նախագահ Նաիրի Սարգսյանը ք. Վեդիում հանդես կգա «Հարկային հսկողություն» թեմայով դասախոսությամբ Ոմանք այստեղ սիրահարվել են, որոշներն ամուսնացել են․ երևանցիներին վերադարձվում են իրենց լավագույն հուշերը․ Մանե Թանդիլյան Արցախի հարցը համայն հայության հարցն է. Ռուբեն ՎարդանյանՀՀ ԱԳՆ-ն շնորհավորել է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի նորընտիր անդամներին Ժամը 20:00-20:30-ի սահմաններում ադրբեջանական զինուժը հերթական անգամ խախտել է հրադադարի պահպանման ռեժիմը. ԱՀ ՊՆ Դեբեդի գյուղապետարանի մոտ՝ խաղահրապարակում, հայտնաբերվել է 11-ամյա աղջնակի դի 18 վագոն տեղափոխող էլեկտրաքարշը դուրս է եկել երկաթգծի ուղիներից Կրակոցներ՝ Երևանում. սպանվածը հայտնի է քրեական պատմություններով (լուսանկար) Սահմանազատման հանձնաժողովը անկլավների հարց չի քննարկել. փոխվարչապետի գրասենյակԿԳՄՍ նախարարությունը հրապարակել է ԳԹԿ-ի ավարտական քննությունների թեստերն ու պատասխանները