Yerevan, 28.March.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Ինչո՞ւ է հիլը համարվում «համեմունքների թագուհի». «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Հիլը կամ կարդամոնը (Elettaria cardamomum) բազմամյա խոտաբույս է, որի սերմերը հասունանում են երրորդ տարում և ունեն կամֆորայի ուժեղ հոտ։ Դա ամենաթանկ համեմունքներից մեկն է և այդ իսկ պատճառով ստացել է «համեմունքների թագուհի» անունը։ Հիլը արտահայտված համով խտացված համեմունք է, ուստի այն օգտագործվում է փոքր քանակությամբ: Հիլի սերմերը պարունակում են 3-8 % եթերայուղ, ինչպես նաև տերպինեոլ, տերպինիլացետատ, սինեոլ, սպիտակուց: Հիլի յուղը լայնորեն օգտագործվում է օծանելիքի արտադրության մեջ:

Հիլը նաև ուժեղ տոնիկ է: Մերձավոր Արևելքում և Հնդկաստանում ընդունված է այն ավելացնել սուրճի և թեյի մեջ (այսպես կոչված՝ բեդվինյան սուրճ և մասալա թեյ): Ընդ որում, հիլն ու սուրճի հատիկները հաճախ աղում են միասին: Երբ հիլը զուգորդվում է այլ համեմունքների հետ, ապա, որպես կանոն, «իշխում» է դրանց համերին: Միջնադարում վերը նշված նյութերի առկայության պատճառով այն նշանակվել է ստամոքսահյութի սեկրեցիան խթանելու, ստամոքսի մկաններն ուժեղացնելու, ինչպես նաև պոտենցիայի բարձրացման համար:

Հիլի պատմությունն ընդհանրություններ ունի այնպիսի համեմունքների հետ, ինչպես պղպեղը, կոճապղպեղը և դարչինը: Հնդկաստանից է այդ համեմունքը բերվել Մերձավոր Արևելք (ներառյալ Հին Եգիպտոս): Մ.թ.ա. առաջինից երկրորդ հազարամյակում արաբ վաճառականները, որոնք երկար ժամանակ եղել են համեմունքների մատակարարման մենաշնորհատերեր, հիլ են ներմուծել Հին Հռոմ և Հին Հունաստան: Արաբներն իրենք էլ լայնորեն օգտագործել են հիլը՝ թե՛ որպես համեմունք և թե՛ որպես դեղամիջոց՝ այդպիսով ստեղծելով ժամանակակից դեղերի նախատիպերը (էլիքսիրներ, օշարակներ): Աստիճանաբար, 12-րդ դարում համեմունքը տարածվել է նաև եվրոպական այլ երկրներում: Համեմունքի ծագումը, որը մանրակրկիտ կերպով թաքցրել են մատակարարները, հաստատապես պարզել են պորտուգալացի նավագնացները, որոնք 16-րդ դարում ափ են իջել Գոայի շրջանում:

Ծովային նոր ուղիների բացումը համեմունքը դարձրել է ավելի մատչելի և էժան: Հիլի մասին տեղեկություն է պարունակում Այուրվեդի վեդական բժշկության կանոններում, որն ավելի քան 5000 տարեկան է: Այդ համեմունքը հիշատակվում է նաև հին գրություններում, որոնք գրվել են հնդկական քաղաքակրթության արշալույսին: Եգիպտական բուժիչ բույսերի գրքում (Ebers papyrus), որը թվագրված է մ.թ.ա. 1550 թվականով, առկա է վկայություն այդ համեմունքի բուժիչ հատկությունների մասին: Հին Եգիպտոսում հիլը օգտագործել են վառելու բուրումնավետ նյութեր պատրաստելու համար, որոնք կիրառվել են կրոնական արարողություններում:

Աղբյուրները, որոնք թվագրվում են մ.թ.ա. 4-րդ դարով, նշում են, որ հին եգիպտացիները հիլ են օգտագործել ատամները սպիտակեցնելու և մաքրելու համար՝ այն ավելացնելով համապատասխան քսուքների ու փոշիների բաղադրության մեջ: Հին Հռոմում և Հին Հունաստանում համեմունքը օգտագործել են խոհարարության, բժշկության և օծանելիքի արտադրության մեջ:

Մ.թ.ա. 3-րդ դարում հին հույն բնագետ Թեոֆրաստոսը հիլը նկարագրել է իր «Բույսերի պատմություն» աշխատության մեջ: Հետագայում՝ մեր դարաշրջանի սկզբին, հին հռոմեական բժիշկ, դեղագետ և բնագետ Դիոսկորիդեսը «Բժշկական նյութերի մասին» իր գլխավոր աշխատության մեջ և հռոմեացի գիտնական Պլինիին իր «Բնական պատմության» մեջ բացահայտել են հիլի արտասովոր ուժը: Նրանց կարծիքին համամիտ են եղել միջնադարյան Եվրոպայի բժիշկները, և հիլը դեղատներում վաճառվել է որպես անկախ դեղամիջոց, կամ խառնված այլ դեղորայքի հետ:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of ArmeniaUcom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% GrowthMining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashbackInternational Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBankThree Sad Stories about FraudstersUcom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 million On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in MarchGlobal Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in ArmeniaHow AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goalWhat to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBankHalf Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at AshtarakVisa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime packageInterview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card!Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offerAraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entityWhich Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate futureFast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel listA bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKindHow to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBankVisa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC ArmeniaFastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports FoundationAMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus