Ժողովրդավարությունը և մարդու իրավունքները՝ շահարկումների գործիք. «Փաստ»

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ 23 Հուլիս, 2022 9:03

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Հայաստանի համար ժողովրդավարական արժեքների պահպանման և քաղաքական բռնաճնշումների դադարեցման հարցը շատ ակտուալ է, քանի որ ընդդիմության նկատմամբ հետապնդումները հասել են իրենց գագաթնակետին։ Իսկ այն, որ ընդդիմադիրների դեմ ճնշումները նոր թափ են ստանալու, կանխատեսելի էր դեռևս 2018 թվականի իշխանափոխությունից հետո, առավել ևս՝ 2021 թվականի ընտրությունների ժամանակ, երբ Փաշինյանը խոսում էր պողպատյա մանդատի մասին և մուրճ ճոճելով՝ սպառնում ընդդիմությանը։

Փաշինյանը բոլոր սուպերվարչապետական լծակները կենտրոնացրել է իր ձեռքում և երկիրը տանում է ավտորիտարիզմի ճանապարհով, որի անբաժան մասը քաղաքական բռնաճնշումներն են։ Հակառակորդը շարունակում է հոխորտալ Հայաստանի հասցեին, ոտնձգություններ իրականացնել մեր պետության ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության նկատմամբ, սակայն մեր իշխանությունների ցուցումով ուժային կառույցներն ու իրավապահ համակարգը թշնամու կողմից եկող սպառնալիքներին արձագանքելու փոխարեն իրենց ջանքերը կենտրոնացնում են այն խնդրի վրա, թե ինչպես կարող են լռեցնել ու ճնշել ընդդիմությանը։ Դրա արդյունքում է, որ այսօր ունենք մեծ քանակությամբ քաղբանտարկյալներ։ Իսկ Փաշինյանի իշխանությունը քրեական հետապնդումները դարձրել է մահակ ընդդիմադիրների գլխավերևում, որ ինչպես ցանկանա, այնպես էլ կարողանա օգտագործել։

Այսինքն, Փաշինյանի համար այս հարցում որևէ հետ պահող կամ զսպող հանգամանք չկա։ Իսկ իրենց ժողովրդավարության բաստիոններ համարող երկրները և միջազգային կառույցները լուռ են, ինչն ավելի է ոգևորում ՀՀ իշխանություններին։ Փաշինյանն այնքան է խանդավառված այդ իրողությունից, որ ժողովրդավարական հիմնական արժեքները ակնհայտ կերպով ոտնատակ անելու հետ մեկտեղ իրեն թույլ է տալիս որպես Հայաստանի միջազգային բրենդ հռչակել ոչ ավել, ոչ պակաս հենց ժողովրդավարությունը։ Իսկ նրա արտերկրյա գործընկերները (շատերի կարծիքով, 2018 թ. իշխանափոխության ու ներկայի տարածաշրջանային գործընթացների շահառուները) ողջունում են նրա այդ քայլը, ՀՀ ժողովրդավարական առաջընթացի մասին բանաձևեր են ընդունում, անգամ ժողովրդավարական բարեփոխումների և մարդու իրավունքների թեման առաջ մղելու անվան տակ գումարներ տրամադրում ՀՀ իշխանություններին, իսկ այդ միջոցները իշխանավորներն օգտագործում են իրենց բարգավաճման համար։

Կարճ ասած՝ միջազգային գործընկերները քարտ բլանշ են տալիս ՀՀ իշխանություններին։ Եվ դրա հերթական օրինակն էլ Հայաստանում Եվրամիության դեսպան Անդրեա Վիկտորինի հայտարարությունն էր, թե այս պահին չի կարող ասել, որ Հայաստանում կան քաղաքական բանտարկյալներ։ ԵՄ դեսպանի հայտարարությունը զարմանալի չէ՝ հաշվի առնելով նրա գործունեությունը 2018 թվականից հետո, սակայն առնվազն տարօրինակ է, քանի որ, եթե, օրինակ՝ «նախկինների» օրոք որևէ մի ընդդիմադիրի մատը փուշ մտներ, ԵՄ-ի ներկայացուցիչները և նրանց հարող իրավապաշտպանները սկսում էին տիեզերական աղմուկ բարձրացնել, Հայաստանին վերաբերող զեկույցներ կազմել և «դասախոսություններ» կարդալ ժողովրդավարության ու մարդու իրավունքների մասին։ Իսկ ինչո՞ւ է ԵՄ դեսպանը Փաշինյանի պաշտոնավարման ընթացքում՝ 4 տարի շարունակ ոչ միայն չտեսնելու տալիս քաղաքական բռնաճնշումներն ու քաղբանտարկյալների առկայությունը, այլև իր հայտարարություններով կանաչ լույս վառում իշխանությունների ապօրինությունների շարունակության համար։

Մի՞թե ընդդիմության հավաքներին մասնակցող ակտիվիստները, ՀՅԴ-ական երիտասարդները, առանց որևէ հիմնավոր պատճառի կալանավորված Ավետիք Չալաբյանը, պրոդյուսեր Արմեն Գրիգորյանը, ով մահացավ դատարանի դահլիճում, և իշխանություններին քննադատելու պատճառով իրավապահների ուշադրության կենտրոնում հայտնված մյուս քաղաքացիները քաղաքական դրդապատճառներով չե՞ն հետապնդումների ենթարկվում։ Քաղաքական ելույթների համար նույնիսկ այդ մարդկանց հարազատներն են ճնշումների ենթարկվում։ Թերևս իրեն ժողովրդավարության առաջամարտիկ համարող Արևմուտքի, մասնավորապես ԵՄ-ի լռությունը վկայում է այն իրողության մասին, որ ժողովրդավարությունը և մարդու իրավունքներն իրենց համար ոչ թե արժեքային համակարգ են, այլ աշխարհաքաղաքական շահարկումների և երկակի չափանիշների կիրառման գործիք։

Այսինքն, երբ ՀՀ իշխանությունները կատարում են Արևմուտքի աշխարհաքաղաքական հրահանգներն ու ծրագրերը, ապա նրանք ինչպես ցանկանան, այնպես էլ կարող են վարվել, իսկ երբ չեն ցանկանում կատարել այդ ցուցումները, ապա եվրոպական համայնքի երկրների ներկայացուցիչները միշտ էլ դրդապատճառներ կգտնեն ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների հարցում դասեր տալու համար։ Իսկ Հայաստանի գործող իշխանությունները դադարել են մեր ներքին օրակարգը սպասարկելուց, նրանք ավելի շատ դրսի շահերն են առաջ մղում Հայաստանի շահերի հաշվին և անընդհատ զիջումներ կատարում։ Փորձը ցույց է տալիս, որ եվրոպական երկրներին որևէ ֆունդամենտալ արժեքային համակարգ չի հետաքրքրում, առավել ևս պատերազմից հետո Հայաստանում կամ Արցախում հումանիտար ծանր վիճակը, որքան, օրինակ՝ այն հարցը, որ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի միջոցով գազն ու նավթը հասցնեն իրենց երկրներ...