Yerevan, 29.March.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Ինչո՞ւ Փաշինյանը գնաց դրան. իշխանությունների նման աճպարարությունը ողբերգությամբ է ավարտվում ողջ ժողովրդի համար. «Փաստ»

ANALYSIS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

svpressa.ru-ն ««Հայկական ձախողում» . Փաշինյանը կորցրել է կապը Ղարաբաղի հետ» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Հայաստանի նորագույն պատմության մեջ չկա ավելի դրամատիկ ու ուսանելի բան, քան Ղարաբաղի անկախության համար մղվող պատերազմը։ Հենց այդ փոքր պատերազմից սկսվեց Խորհրդային Միության փլուզումը: Հայերը չհասկացան (կամ հասկացան, բայց ուշադրություն չդարձրին) այն փաստին, որ ստեղծում են ազգամիջյան հակամարտությունների նախադեպ, որը հետո կսկսի բռնկվել ողջ ԽՍՀՄ-ում։ Դա ազգայնականության հետ մեկտեղ Մոլոտովի կոկտեյլ էր։

Բոլորն ունեն պատմական դժգոհություններով ու վաղեմի պահանջատիրությամբ կրքեր, և ԼՂՀ-ում էթնիկական ռումբը պայթեց սարսափելի ուժով՝ խլելով հազարավոր կյանքեր: Մոսկվան զբաղված էր սեփական խնդիրներով և դանդաղելով միջամտեց հակամարտությանը։ Թերևս կենտրոնի կողմից դա աղետալի սխալ էր։ Հայերն այն ժամանակ հաղթեցին։ Սպասելի էր. ադրբեջանցիները լիովին անպատրաստ էին այդ պատերազմին։ «Լոլիկի խաղաղ առևտրականները շոկի մեջ էին և չէին հասկանում, թե ի՞նչ պատերազմ է ընկել իրենց գլխին», - այսպես է բնութագրել իրավիճակը քաղաքագետ Մաքսիմ Շևչենկոն։ Ղարաբաղը վերցվեց, դրա հետ մեկտեղ՝ Ադրբեջանի ևս յոթ շրջան, որը հայերն անվանեցին «բուֆերային գոտի»։ Եվ նրանք հանգստացան։

Թվում էր, թե այդ հաղթանակը հավերժական է լինելու։ Նրանք կարծում էին, որ «առևտրականներն» ու «քյաբաբ պատրաստողները» հավերժ հաշտվելու են այդ կորստի հետ։ Բայց «քյաբաբ պատրաստողները», պարզվում է, չէին հաշտվել։ Քառորդ դար Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև այնպիսի բազմաթիվ բանակցություններ են տարվել Ղարաբաղի կարգավիճակի և բուֆերային գոտու փոփոխության շուրջ, ինչը կգոհացներ երկու կողմերին։ Բայց հայերը ցույց տվեցին բանակցելու լիակատար անկարողություն։ Ինչո՞ւ պետք է նրանք ինչ-որ մեկի հետ բանակցեն, եթե արդեն հաղթել են: Օլիմպիական հանգստությամբ անտեսվեցին անգամ տարածքի կարգավիճակը փոխելու վերաբերյալ ՄԱԿ-ի բանաձևերը։ Եվ՝ կրկին պատերազմ: Խիստ ասած, ադրբեջանցիներն այլ ելք չունեին։ Եվ նրանք սկսեցին պատրաստվել պատերազմի ավելի քան քառորդ դար։ Իլհամ Ալիևը հասկանում էր, որ Ադրբեջանը միայնակ չի լուծի այդ խնդիրը։

Ստատուս քվոն և «ո՛չ խաղաղություն, ո՛չ պատերազմ» իրավիճակը հարմար էր Մոսկվային։ Ուստի Ալիևը հատուկ հարաբերություններ կառուցեց Էրդողանի հետ։ Նա հիանալի հասկանում էր, որ երկրի նոր «թուրքամետ քաղաքականությունից» հետո և՛ ինքը, և՛ ողջ Ադրբեջանն ինչ-որ առումով կկորցնեն և՛ իրենց սուբյեկտայնությունը, և՛ ինքնիշխանությունը։ Բայց սուրբ նպատակին հասնելու համար պետք է նաև ինչ-որ բան զոհաբերել։ Ալիևն իսկապես կարևոր որոշում կայացրեց իր երկրի համար. թուրքերի հետ և նրանց զգոն հովանավորությամբ նա սկսեց ստեղծել նոր բանակ, իսկ իրականում՝ նոր ազգ։ Նա սկսեց ռազմիկներ դարձնել «լոլիկի վաճառականներին», այլ ելք չկար։ Եվ նրանք դա արեցին։ 2020 թվականի սեպտեմբերին ադրբեջանական բանակը մեկուկես ամսում ջարդուփշուր արեց Ղարաբաղի բանակը։ Հատկանշականն այն է, որ հակամարտության ողջ ընթացքում հայկական բանակը չլքեց իր զորանոցները։

Գերագույն գլխավոր հրամանատար Նիկոլ Փաշինյանը երբեք նման հրաման չտվեց, նա անգամ չդիմեց Ռուսաստանին օգնության համար, թեև Հայաստանն ուներ այդ հնարավորությունը՝ որպես ՀԱՊԿ անդամ։ Սա կարող է ունենալ միայն մեկ բացատրություն՝ դրանք անել արգելված էր ամերիկյան դեսպանատան կուրատորների կողմից։ «Քաոսի օպերատորների» նպատակը պարզ էր՝ նրանց պետք էր հայկական դիակների սար, տարածաշրջանում ատելության սուբլիմացիա և Հայաստանի վերջնական տարանջատում Ռուսաստանից։ Բայց ինչո՞ւ այդ դեպքում Փաշինյանը գնաց դրան։ Ի՞նչը կաթվածահար արեց նրա կամքը, քաղաքական վճռականությունն ու ողջախոհությունը։ Կարելի էր կրիտիկական պահին կամային որոշում կայացնել, դժոխքի ծոցն ուղարկել քեզ որպես քաղաքական արդյունք ստեղծողներին ու նետվել փրկիչ Ռուսաստանի գիրկը։ Ռուսաստանը սովոր է հայերին փրկել պատմական դժբախտությունից, այդ անգամ էլ կփրկեր։ Այս ամենի պատճառը, հավանաբար, մենք երբեք չենք իմանա: Թերևս համակարգողներն ունեն ինչ-որ գաղտնի հիպնոսացնող զենք, որը կաթվածահար է անում նրանց «հովանավորների» կամքը։

Մեկուկես ամսվա ընթացքում Կրեմլը մի քանի անգամ առաջարկել է Փաշինյանին նստել բանակցությունների սեղանի շուրջ։ Նա ամեն անգամ մերժել է։ Եվ ամեն անգամ բանակցությունների սկզբնական պայմաններն ավելի վատն են եղել, քան նախկին առաջարկածը։ Ի վերջո, Ղարաբաղը կորցրեց նույնիսկ Շուշին, որտեղից հնարավոր է ուղիղ կրակով հարվածել չճանաչված հանրապետության մայրաքաղաքին։ Հետո եղավ նոր զինադադար, նոր պայմանավորվածություններ, որոնք հայկական կողմը բազմիցս խախտել է։ Ի վերջո, հայկական կողմը հրաժարվեց Լաչինի միջանցքով դեպի Ղարաբաղ տանող ճանապարհի իր հատվածը կառուցել, իսկ ադրբեջանական բանակը վերջերս վերահսկողության տակ առավ այն։ Ղարաբաղը Հայաստանի հետ կապող միակ թելը հայտնվեց Բաքվի ձեռքում՝ դրանից բխող բոլոր հետևանքներով։ Ադրբեջանցիներն այժմ դարձել են իրավիճակի լիիրավ տերերը: Այս երկարատև խրոնիկ հակամարտությունում Պուտինը կատարեց ամենադժվար ընտրությունը:

Նա Ռուսաստանի համախոհների և այլ դավանանքների ներկայացուցիչների միջև գերադասեց վերջիններին: Հայկական վերնախավն ու հայ հասարակությունն էլ, ընտրելով Փաշինյանին (ավելին, անգամ Ղարաբաղում պարտված պատերազմից հետո), կրկին իր անձնական շահերը գերադասեց Ռուսաստանի շահերից, երևի արևմտյան գազարն ավելի գրավիչ է, քան ռուսական երաշխիքները։ Եվ Ռուսաստանն ի վերջո մի կողմ քաշվեց։ Պուտինը չի կարող ավելի հայ լինել, քան իրենք՝ հանրապետության բնակիչները: Ի դեպ, հայերն առաջին քրիստոնյաները չեն, որ մի կողմից այլ կողմ են շրջվում։ Այս ամենն արդեն տեղի է ունեցել պատմության մեջ, և ոչ մեկ անգամ: Նախ՝ դա արել են հույները՝ պառակտում գցելով քրիստոնեության մեջ, հետո՝ լեհերը, մեր ժամանակներում՝ վրացիները, որոնցից հետո էլ՝ Ուկրաինայի իշխանությունները։ Հիմա էլ՝ հայերը, որտեղ երկրի ղեկավարությունը որոշել է նստել երկու աթոռի վրա։ Բայց սովորաբար իշխանությունների նման աճպարարությունը ողբերգությամբ է ավարտվում ողջ ժողովրդի համար։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of ArmeniaUcom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% GrowthMining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashbackInternational Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBankThree Sad Stories about FraudstersUcom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 million On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in MarchGlobal Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in ArmeniaHow AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goalWhat to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBankHalf Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at AshtarakVisa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime packageInterview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card!Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offerAraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entityWhich Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate futureFast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel listA bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKindHow to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBankVisa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC ArmeniaFastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports FoundationAMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus