Ереван, 29.Март.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Աշխարհակարգի վերափոխման պայմաններում ինչպե՞ս են Թուրքիայի իշխանությունները «պղտոր ջրում ձուկ որսում»․ «Փաստ»

ПОЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ներկայում ականատես ենք լինում, թե ինչպես է գլխապտույտ արագությամբ փոխվում գործող աշխարհակարգը։ Եվ ուշագրավ է, որ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո ստեղծված ուժերի դասավորության փոփոխությունը տեղի է ունենում ռազմական առճակատումներին զուգահեռ։ Դա կապված է նաև աշխարհում նկատվող տնտեսական դժվարությունների հետ, քանի որ համավարակի հետևանքները, մատակարարման շղթաների խաթարումը, ՌԴ-ի նկատմամբ պատժամիջոցների սահմանումը, ինֆլ յացիան, էներգետիկ և պարենային ճգնաժամը խոչընդոտում են տնտեսությունների կենսագործունեությանը, միաժամանակ ուժգնացնում տնտեսական հակադրությունը։

Իսկ այսպիսի գործընթացներն ազդում են նաև մարդկանց կենսամակարդակի վրա, նրանք բախվում են բազմաթիվ դժվարությունների։ Եվ քանի որ հանրության շրջանում դժգոհություններ են գեներացվում, ապա կառավարությունները վտանգ են տեսնում դրա մեջ։ Արդեն մի շարք պետություններում այս իրողությունները իշխանափոխության են հանգեցրել։ Լինում են դեպքեր, երբ որ զայրացած ցուցարարները փորձում են անգամ դատաստան տեսնել կառավարիչների հետ։ Օրինակ՝ հենց նմանատիպ իրադարձությունների արդյունքում էր, որ Շրի Լանկայի նախագահ Ռաջապակսան ստիպված եղավ փախչել երկրից։ Ուստի, պատահական չէ, որ մի շարք երկրների կառավարություններ փորձում են հասարակությունների ուշադրությունը իրական խնդիրներից այլ ուղղությամբ շեղել՝ մասնավորապես զարկ տալ հայրենասիրական մղումներին, ցույց տալ, թե աշխարհաքաղաքական հարթակում իրենց երկիրը հաջողությունների է հասնում, նոր ձեռքբերումներ է ունենում, ընդլայնում է իր ազդեցությունը։

Հույսն այն է, որ մարդիկ կարող են տանել դժվարությունները՝ փորձելով ըմբռնումով մոտենալ և առաջնորդվել այն մտայնությամբ, թե դրա փոխարեն հզորանում է իրենց պետությունը։ Իսկ այս ուղղությամբ հաջողության հասնելու ճանապարհներից մեկը ռազմականն է։ Դրա համար էլ վերջին շրջանում մի շարք երկրներ որոշել են կտրուկ բարձրացնել իրենց ռազմական բյուջեները, նորագույն սպառազինություններ ձեռք բերել, ռազմական անձնակազմի թիվն ավելացնել և էական ներդրումներ կատարել ռազմական ոլորտում։ Այս տեսանկյունից առավել ակներև է Թուրքիայի օրինակը։ Այդ երկիրը լուրջ տնտեսական դժվարությունների է բախվում։ Թուրքական ազգային արժույթը՝ լիրան, մեկը մյուսի հետևից դոլարի նկատմամբ արժեզրկման ռեկորդներ է սահմանում։ Նախորդ տարվա ընթացքում լիրան արժեզրկվել է ընդհանուր 40 %-ով։ Տնտեսական փաթեթների գործարկման և Թուրքիայի Կենտրոնական բանկի պահուստների հաշվին շուկայում միլիարդավոր դոլարների ներարկումներ կատարելու արդյունքում որոշ ժամանակ հնարավոր եղավ ընդամենը մի քանի ամիս փոխարժեքը կայուն պահել։

Սակայն վերջին շրջանում լիրան կրկին անկման մեջ է հայտնվել, և ազգային արժույթի արժեզրկումն էլ իր հերթին թանկացումների է հանգեցնում։ Եվ տնտեսական դժվարությունների ֆոնին թուրքական հասարակության շրջանում խոր դժգոհություններ ու անվստահություն է առաջանում գործող իշխանությունների նկատմամբ։ Միաժամանակ, դժգոհությունների գեներացումն ավելի է մեծացնում հավանականությունը, որ հաջորդ տարվա նախագահական ընտրություններում Էրդողանը չի վերընտրվի։ Հարցումներն էլ են ցույց տալիս, որ նրա հաղթանակի շանսերն անընդհատ նվազում են։ Դրա համար էլ Թուրքիայի գործող նախագահը ջանքեր է գործադրում, որ կարգավորի հարաբերությունները նավթ արդյունահանող արաբական մի շարք երկրների հետ, անգամ՝ Սաուդյան Արաբիայի, որի հետ Անկարան լուրջ հակասություններ ունի, և ներդրումների տեսքով արտարժույթի հոսք ապահովվի թուրքական տնտեսության մեջ։

Դրան զուգահեռ, Էրդողանը գազի զեղչ է խնդրում Ռուսաստանից։ Բայց, թուրքական տնտեսությունը փրկելու անհաջող ճիգերի հետ մեկտեղ, թուրքական իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը զարկ է տալիս Թուրքիայի կայսերապաշտական նկրտումներին, որպեսզի դրա միջոցով շահի ընտրողների վստահությունը։ Հաջորդ տարի Թուրքիայի ղեկավարությունը ցանկանում է ընտրողներին ներկայացնել, թե իրենք ինչպիսի հաջողությունների են հասել արտաքին աշխարհում։ Օրինակ՝ «լապշա կկախեն», թե Հունաստանին թուրքական պայմաններ են պարտադրել, լուրջ ձեռքբերումների են հասել պանթուրքական ծրագրերի իրականացման հարցում, ի մասնավորի, առաջընթաց կա, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցում, իսկ Ադրբեջանն ու թյուրքախոս այլ երկրներն աստիճանաբար Թուրքիայի ազդեցության տակ են հայտնվում։

Կարճ ասած՝ Էրդողանը ընտրողների աչքերում կներկայացվի այնպիսի լուսապսակով, թե ինքը գերազանցել է Թուրքիայի Հանրապետության հիմնադիր Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրքին, որը Թուրքիայի ծավալումը աննպատակահարմար էր համարում, իսկ Էրդողանի օրոք Թուրքիան կարողացել է ծավալվել և պայմաններ թելադրել տարբեր ուղղություններով։ Եվ կարևոր է, որ Ադրբեջանի լկտի պահվածքը և ՀՀ ինքնիշխան տարածքների վրա հարձակումը հայկական կողմը դիտարկի նաև Թուրքիայում տեղի ունեցող քաղաքական գործընթացների շրջանակներում։ Չէ՞ որ Բաքվին Հայաստանի դեմ գլխավոր հրահրողը Անկարան է, որն ագրեսիայի ամեն մի փորձից հետո ամենաբարձր մակարդակով իր անվերապահ աջակցությունն է հայտնում ադրբեջանական կողմին և մեղադրում հայկական կողմին իբր տարածաշրջանում խաղաղության հաստատմանը խոչընդոտելու մեջ։

Ուստի, Ադրբեջանի գործողությունները տարբեր միջազգային հարթակներում դատապարտելուն զուգահեռ, պետք է կոշտ պարսավանքի արժանանա նաև Թուրքիան՝ որպես ադրբեջանական ագրեսիայի համար կանաչ լույս վառող պետություն։ Բայց պաշտոնական Երևանը լուռ է այս հարցում, անգամ ՄԱԿ-ի ամբիոնից Փաշինյանի ելույթում որևէ խոսք չհնչեց Հայաստանի դեմ Թուրքիայի քայլերի և դիրքորոշման մասին։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Погода в Армении: резкое потепление МИД Армении и Кореи обсудили перспективы двустороннего сотрудничества Пашинян отправляет группы в Тавушскую областьЛавров: Миссия ЕС в Армении превращается в миссию НАТО Курсы валют в Армении Глава МИД Латвии подал в отставку Шаг назад от подачи заявки на вступление в ЕС?Азербайджан обвинил Францию в создании шпионской сети на своей территории Россия не собирается воевать с НАТО: Путин Погода в Армении: резкое потепление Экономист назвал условия создания единой валюты БРИКС Парламентская ассамблея Евронест призвала ЕС увеличить помощь вынужденно перемещенным лицам из Нагорного Карабаха Армения направит жителям Газы около 30 тонн гуманитарного груза В Армении семьи без вести пропавших и находящихся в плену гражданских лиц продолжат получать соцподдержку В Армении в 2024 году тариф на питьевую воду не повысится Международный банк реконструкции и развития предоставит Армении бюджетный кредит в 92,3 млн. евро Генсек ОДКБ: Армения в последнее время не участвует в работе секретариата Эксперт заявил о неизбежности деглобализации мировой экономики Пашинян: Некоторые действия кругов из Нагорного Карабаха угрожают безопасности Армении Politico указал на сроки представления плана по помощи ЕС Украине Из более чем 100 тысяч арцахцев в Армении трудоустроены лишь 11800 человек Я понимал, что документ о "роспуске" НКР был незаконным, но это был единственный способ спасти соотечественников. Самвел Шахраманян Генпрокуратура Армении решила национализировать здания союзов писателей и художников В ЕП подняли вопрос о причинах блокировки соглашения между РФ и Украиной Нефть Brent подорожала до $85,76 за баррель ВАШ РОМАНТИЧЕСКИЙ ГОРОСКОП НА 28 МАРТА Следующая цель администрации — российская военная базаКого обвиняет Андраник Кочарян?Когда российская военная база будет выведена, Армения никому не будет интересна: Аршак КарапетянДля эффективной борьбы с действующими властями необходима консолидация широких слоев общества։ Аршак КарапетянМария Захарова: Будущее всего Южного Кавказа является для Парижа лишь инструментомМиллиардные инвестиции, поступающие из ЕАЭС, и пустые обещания, исходящие от ЕС Сборная Азербайджана по самбо отказалась приехать в ЕреванИнвестиции Эмиратов становятся все более заметными в экономике Армении: вице- спикер Парламента Армении “Крылья Татева” открывают новый туристический сезон Никол Пашинян и Анн-Лоранс Петель обсудили процессы, происходящие на Южном Кавказе Ева Мендес рассказала, кто сподвиг ее отказаться от карьеры Министр: В водном секторе Армении сложилась довольно тяжелая и сложная ситуация В водном секторе Армении довольно тяжелая ситуация: министр территориального управления и инфраструктур РА Лева Би-2* пожаловался на финансовые проблемы группы: «Мы в общем-то банкроты» Погода в Армении Fox News: К дому советника президента США подбросили навоз В Сюникской области произошло ДТП со смертельным исходом Французские депутаты и посол Оливье де Котиньи ознакомились с ситуацией безопасности в районе Соткского месторождения Французский университет в Армении и SPRING PR подписали меморандум в рамках DDF24 Пашинян даже несколько метров проходит по улице в окружении телохранителей Глава партии «Демократическая консолидация» отправился в Воскепар: Здесь решается вопрос государственности Вице-президент российского банка заявил о пропаже 153 млн рублей из ячейки Институт Лемкина: Азербайджан должен немедленно освободить всех пленных армян Пригожин рассказал, что Валерия думала о завершении карьеры из-за блогеров