«Չենք կարող բուժվել այն միջավայրում, որը մեզ հիվանդացրել է». ՀՀ երկրորդ նախագահ
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆԱյսօր ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը հերթական անգամ հանդիպեց լրագրողների հետ: Նախքան հարցերին անդրադառնալը` նա հանդես եկավ ներածական խոսքով, որը թեմատիկ իմաստով բաժանեց երեք մասի` Արցախ, Հայաստան, ինչ անել:
Արցախ
-Ցավոք, իմ բոլոր մտահոգություններն իրականություն են դառնում: Իմ տպավորությամբ Արցախի թեման ընդհանրապես բացակայում է բանակցային գործընթացներում և ոչ միայն Բրյուսելում: Խոսքը Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների կարգավորման մասին է: Հայաստան-Ադրբեջան կոնֆլիկտը Ղարաբաղի շուրջ էր, լավ չեմ պատկերացնում, թե ինչպես կարելի է այդ հարաբերությունները կարգավորել` առանց որոշակիություն ունենալու Ղարաբաղի խնդրի հետ կապված: Այն հանգամանքը, որ «Արցախի Հանրապետություն, սուվերենություն, ինքնորոշում» հասկացությունները կորել են Հայաստանի պաշտոնյաների բառապաշարից վկայակոչում են այն մասին, որ ունենք լրջագույն խնդիր: Ադրբեջանն ասում է, որ Ղարաբաղի հարցը կարգավորված է, մենք ձեզ հետ խոսելու ոչինչ չունենք, իսկ Հայաստանն էլ չի պայքարում սրա դեմ: Եթե այսպես շարունակվի, բանակցային գործընթացը լինելու է հետևյալ ֆորմատով` Բաքու, Ստեփանակերտ և ինչ-որ չափով Մոսկվա: Թե ինչ հետևանքներ սա կունենա, թող մանրամասնեն արդեն փորձագետները»,-ասաց Քոչարյանը:
Հայաստան
-Գտնվում ենք անվտանգային խորը ճգնաժամի մեջ, երբ իշխանությունն ի վիճակի չէ պաշտպանել երկրի տարածքային ամբողջականությունը: Վերջին իրադարձությունները ցույց տվեցին, որ չեն կարողանում ներգրավվել նաև մեր գործընկերներին` պայմանագրերով սահմանված պարտավորությունները կատարելու համար: Իշխանությունը տարվել է ուտոպիստական «խաղաղության դարաշրջան» բացելու թեզով և դրա ներքո ուղղակի անտեսել է անվտանգության բազմաթիվ հարցեր: Բաքվի և Անկարայի դերը վերջին իրադարձությունների ներքո շեշտակի աճել է, նրանց վրա ազդելու լծակները` նվազել: Վարչապետի ելույթը ՄԱԿ-ում խաղաղության դարաշրջանի հոգեհանգստի ելույթ էր, իր բովանդակությամբ նշանակում էր, որ այսպիսի սպասելիքներ չկան: Այդ էջն ուղղակի պետք է փակել ու բացել նոր էջ` այլ հիմքերի վրա հենված:
-Վերջին իրադարձությունները ցույց տվեցին, որ վիճակը Հայաստանում պայթյունավտանգ է: Խոսքը սեպտեմբերի 13-ի հանրահավաքի մասին է:
- Մեր դերակատարությունը տարածաշրջանում շեշտակի նվազել է, բանակցությունների «սեղանի վրա» ենք, ոչ թե շուրջ: Թույլերին, նվնվացողներին ոչ ոք չի սիրում, նրանց հետ ընկերություն չի անում, մուրացկաններին ինչ-որ բան տալիս են խղճահարության պատճառով, այլ ոչ թե հարգանքի: Պետությունը չի կարելի մուրացկան սարքել, եթե ուզում ենք, որ մեր պետականության նկատմամբ լինի հարգանք:
Ի՞նչ անել
- Ստեղծել հանրային կոնսոլիդացիա: Այն աբստրակտ չի լինում, այն լինում է բարձր նպատակներին հասնելու համար: Ի՞նչ մտքեր են հիմա հնչեցնում: Միավորվենք, որ օգնենք ծանր որոշում կայացնելու համար: Կոնսոլիդացիան իրականացնում են ժողովրդին հաղթանակի մղելու համար, կապիտուլյացիայի համար պետք է դեկոնսոլիդացիա: Հնչում է նաև թեզ միավորվենք իշխանության շուրջ: Ստացվում է, որ հիմա մեզ ասում են միավորվենք պրոբլեմի շուրջ: Հիմա մեր նպատակը ո՞րն է` փրկել Հայաստա՞նը, թե՞ փրկել Հայաստանի պրոբլեմը: Մենք չենք կարող բուժվել այն միջավայրում, որը մեզ հիվանդացրել է, միջավայրը պետք է փոխենք:
- Պետք է լրջորեն զբաղվել բանակով: Այստեղ կարելի է բազմաթիվ քայլեր անել: Վերջին իրադարձությունների մասով կասեմ հետևյալը` ինձ համար հասկանալի չէ այն կորուստների հարաբերակցությունը, որն ունեցանք: Այդպիսի հարաբերակցություն չպետք է ունենայինք, եթե զինվորը պաշտպանված լիներ: Ինչո՞ւ երկու տարվա ընթացքում չենք կառուցել լուրջ ու զսպող բնագիծ Հայաստանի սահմաններով: Երկու տարի անց ինչո՞ւ չունենք հարվածային անօդաչու սարքեր: Մի հավատացեք, որ զենք գնել հնարավոր չէ: Սա նշանակում է մեկ բան, որ մենք դասեր չենք քաղել 44-օրյա պատերազմից:
- Պետք է վերագնահատենք մեր անվտանգային ճարտարապետությունը: Պետք է սթափ գնահատենք, թե որ գործոններն ու պետությունները կարող են ազդել Ադրբեջանի և Թուրքիայի վրա: ՀԱՊԿ-ն ընդհանրապես ազդելու հնարավորություն չունի, դրա բոլոր երկրներն Ադրբեջանի հետ ավելի լավ հարաբերություններ ունեն, քան Հայաստանի: Ռուսաստանն անելու է ամեն հնարավորը, որ բախում չլինի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև:
- Այսօր Հայաստանի թույլ տեղը Սյունիքն է: Բացի Հայաստանից ո՞ր երկրի համար է Սյունիքը կարևոր: Իհարկե, Իրանի: Առնվազն երկու զորավարժություն պետք է անեինք Իրանի հետ Սյունիքում, պայմանագրային բազա ունենայինք Իրանի հետ, սա զսպող հանգամանք կլիներ Ադրբեջանի համար: Իրանն այն պետությունը չէ, որին կարելի է կանգնեցնել` վրան մատ թափ տալով: Իսկ ինչո՞ւ չի արվել:
Լրագրողները Ռոբերտ Քոչարյանին բազմաթիվ հարցեր ուղղեցին նախագահների և Վեհափառի հանդիպման մասով: ՀՀ 2-րդ նախագահը հանդիպումից գաղտնազերծումներ չարեց` նշելով, որ պատրաստակամություն է հայտնել շարունակել իր մասնակցությունը նման հանդիպումներին: Ընդգծեց, որ Կաթողիկոսի մոտ հանդիպման ժամանակ չի քննարկվել երկու հայտարարություն, Լևոն Տեր-Պետրոսյանը չի ներկայացրել իր հայտարարության առաջարկը։
Եղան հարցեր նաև` ի վերջո, հայացքն ուղղել դեպի Արևմուտք, Ռուսաստան, թե՞ Իրան: Ըստ 2-րդ նախագահի` պետք է գործընկերային հարաբերություններն ամրապնդել յուրաքանչյուրի հետ, ինչպես եղել է իր նախագահության տարիներին:
Լուսինե Առաքելյան