Yerevan, 10.October.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Ո՞ւմ համար է այս խղճուկ և վտանգավոր «ակտիվությունը»․ «Փաստ»

ANALYSIS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Անկախությունից ի վեր Սփյուռքի հետ հարաբերությունները և Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգի ձևավորումը միշտ էլ առաջնահերթ նշանակություն են ունեցել։ Եվ Սփյուռքի հետ կապի ամրապնդման միջոցներից մեկն էլ Հայաստան-Սփյուռք ձևաչափով համաժողովների անցկացումն է եղել։ Իսկ երբ Փաշինյանը հայտնվեց իշխանության ղեկին, նմանատիպ համաժողովների անցկացումը դադարեց։ Այդպիսով, 2017 թվականին տեղի ունեցած Հայաստան-Սփյուռք համահայկական 6-րդ համաժողովը դարձավ վերջինը։ Թերևս դա պայմանավորված էր նրանով, որ իշխանությունների համար Սփյուռքի հետ հաղորդակցության կազմակերպման թեման այլևս հրատապ չէր, դրա համար էլ նրանք Սփյուռքի նախարարությունը կրճատեցին ու վերածեցին ընդամենը այդ հարցով հանձնակատարի գրասենյակի, որը ստեղծման օրվանից փաստացի պարապուրդի է մատնված, և որի ստեղծումը ոչ այնքան Սփյուռքի հետ կապերը զարգացնելու, որքան իշխանությունների շահերը սպասարկելու և գլխավորապես իշխանության կողմնակիցների հետ աշխատելու նպատակ էր հետապնդում։

Այդպիսով Սփյուռքը դիտվում էր ընդամենը հատվածականության համատեքստում, ու դրա արդյունքում էր, որ սփյուռքահայության ներուժը հայոց պետականության շահերի պաշտպանության գործին լծելու փոխարեն դիտարկվում էր ընդամենը իշխանությունների կողմից տարվող քաղաքականությանը սպասարկելու գործիք։ Այդ է պատճառը, որ հատուկ խրախուսվում և իշխանական քարոզչամեքենայի կողմից փիառվում էին միայն նրանք, ովքեր հրապարակային աջակցություն էին հայտնում իշխանություններին կամ օրուգիշեր սոցցանցերում հայհոյանքներ և լուտանքներ էին տարածում ընդդիմադիրների հասցեին։ Եվ նույնիսկ տպավորություն էր առաջանում, թե սփյուռքահայերի խնդիրը սկսվում և ավարտվում է երկրի ներքաղաքական հարցերին միջամտելով ու այդ հարցում իրենց դիրքորոշումը արտերկրից հայտնելով։ Այդպես աստիճանաբար Սփյուռքի հետ համահայկական նշանակություն ունեցող նախաձեռնությունների իրականացման հարցը երկորդական պլան մղվեց՝ չնայած իշխանություններն անընդհատ խոսում էին, թե սփյուռքահայերի կողմից նախագծեր են իրագործվելու, ներդրումներ են արվելու և այլն։ Բայց այդ նախաձեռնություններն այդպես էլ խոսքերից այնկողմ չէին անցնում, իսկ իշխանությունները Սփյուռքի մասին կրկին հիշեցին արդեն պատերազմի ժամանակ, երբ սփյուռքահայությունը սկսեց Համահայկական հիմնադրամի հաշվեհամարին էական հանգանակություններ անել։

Սակայն, ի վերջո, եթե Սփյուռքի հայերի կողմից վստահության որևէ հատիկ կար իշխանությունների հանդեպ, դա էլ չքացավ, քանի որ հիմնադրամի գումարների մի զգալի հատված կառավարությունը վերցրեց ու օգտագործեց իրեն ցանկալի ու հարմար եղանակով։ Եվ ահա, չորս տարի անց հանկարծ զարմանալիորեն իշխանությունները որոշել են այս օրերին Հայաստան-Սփյուռք համաժողով անցկացնել՝ այն կոչելով Համաշխարհային հայկական գագաթաժողով։ Ի՞նչ պատահեց, մի՞թե իշխանությունները վերջապես խելքի են եկել: Վերջինս, իհարկե, ֆանտաստիկայի ժանրից է, և եթե մանրակրկիտ դիտարկենք իրադարձությունների շղթան, ապա դրա անցկացման մոտիվացիայի հարցում հետաքրքիր ենթատեքստեր կարող ենք գտնել։ Գաղտնիք չէ, որ ներկայումս շարունակում են քայլեր ձեռնարկվել Թուրքիայի հետ հարաբերությունները կարգավորելու ուղղությամբ, իսկ Թուրքիան պարբերաբար բողոքում է, թե հայկական Սփյուռքը դեմ է հայթուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը։

Անգամ Չավուշօղլուն հայտարարել էր, թե «Ֆրանսիայում հայկական սփյուռքի մի մասը դեմ է Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ Հայաստանի հարաբերությունների կարգավորմանը»։ Բնական է, որ Սփյուռքի մի գերակշիռ մասը ձևավորվել է Հայոց ցեղասպանության իրագործման արդյունքում ու պահանջատիրության դիրքերից է հանդես գալիս, և հիմա թուրքական կողմը խնդիր է դրել ՀՀ իշխանությունների առաջ՝ «աշխատել» Սփյուռքի հետ կամ չեզոքացնել սփյուռքահայության հակազդեցությունը։ Եվ ՀՀ իշխանություններն էլ լծվել են այդ գործին, որպեսզի թուրքական կողմին ցույց տան, թե իրենք աջակցություն ունեն Սփյուռքի կողմից։ Դրա համար էլ նախաձեռնեցին Համաշխարհային հայկական գագաթաժողովի անցկացումը, բայց ծիծաղելի կլինի այն որպես Սփյուռքի, առավել ևս՝ համահայկական աջակցության դրսևորում ներկայացնել։ Դրան չմասնակցեցին անգամ երկու կաթողիկոսները, իսկ բոլորս գիտենք, թե եկեղեցին ինչպիսի մեծ դերակատարություն ունի Սփյուռքի հայկական համայնքներում՝ հատկապես հայապահպանության գործում։

Մյուս կողմից էլ՝ չմասնակցեց նաև ՀՅԴ-ն, որը սփյուռքահայերի միջոցով հայկական դատի պաշտպանության հարցն է առաջ մղում։ Ու, ընդհանրապես, ներկայացուցչական առումով և ելույթների մասով համաժողովի պատկերը շատ խղճուկ էր։ Թվում էր, թե Հայաստանի և Արցախի համար այս ծանր օրերին առաջնահերթությունը տրվելու է նախաձեռնողականությանը, բայց գագաթաժողովն ընդամենը իշխանությունների օրակարգը սպասարկելու խնդիր է լուծում՝ իր ենթատեքստում ուղերձներ հղելով արտաքին աշխարհին՝ մասնավորապես Անկարային։ Եվ բոլորովին պատահական չէ, որ Թուրքիայի նախագահի մամուլի խոսնակ Իբրահիմ Քալընը հայտարարում է, թե Փաշինյանը լավ է տանում գործընթացը՝ չնայած Սփյուռքի ընդդիմությանը և ճնշումներին, և ընդգծում, թե դա հիացմունքի արժանի քայլ է, որին պետք է աջակցի նաև հայկական Սփյուռքը։

Բացի նրանից, որ իշխանությունները համահայկական օրակարգը առաջ չեն մղում, մյուս կողմից էլ՝ նրանց անցկացրած համաժողովը բացասական հետևանքներ է ունենալու նաև Սփյուռքի համայնքների միասնականության մասով, քանի որ արդյունքում սփյուռքահայությանը պառակտելու հարց է դրված։ Եվ իրողությունները դիտարկվելու են այն պրիզմայի ներքո, թե ով է աջակցում իշխանությունների խաղաղության օրակարգին, ով չի աջակցում, և երկու կողմերը մեղադրելու են միմյանց։ Ուստի մեծանում է համայնքների ներսում բաժանարար գծերի անցկացման և թշնամանքի գեներացման վտանգավորագույն հավանականությունը։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ameriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cardsUcom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionExperience comfortable traveling with IDBank premium cardsUcom has published the 2023 financial audit report UBPay has joined IAMTN Payments NetworkThe Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day Old Yerevan: IDBank’s New Branch in an Exclusive FormatAraratBank and SIA: Ongoing Partnership for Social EntrepreneurshipUcom and SunChild NGO have installed a following solar power plant in Chakaten settlementUcom and Impact Hub Yerevan Launch the Ucom Fellowship Incubation ProgramArmenia hosts the most prestigious International CMC Conference and the "Constantinus" Award Ceremony Nokia and Team Telecom Armenia bring 25G PON commercial services to customers across Armenia The Power of One Dram to "Moonk" technoschool Ucom and SunChild NGO Bring Renewable Energy to Syunik's Borderline Regions Incredibly long: Rocket Line 0% now for 12 months Junius: A Financial Literacy Game in the Idram Junior App Around 100,000 households are making use of Team's Internet; 2nd quarter indicators New IDBank Branch in the City of HrazdanUcom Successfully Concludes uGeneration Summer Internship Program IDBank and Idram at the "Horizon" Camp: The Power of One Dram Converse Bank has joined the UN Global Compact Initiative Ucom Launches Special Promotion for Students Ahead of Academic Year IDBank, Idram and Impact Hub Launch the SIA Armenia Incubation Program Ucom General Director Ralph Yirikian Becomes First Guest Speaker at "Skills Lab" AMD 4 165 643 to SIA Armenia program: Aren Mehrabyan Foundation is the august beneficiary of The Power of One Dram Ucom, in Cooperation with SunChild NGO, Installs Solar Panels in Tsaghkavan AraratBank once again completes the bond placement ahead of scheduleEIB Global signs first direct loan agreement with an Armenian commercial bank Ucom Launches New Phase of Network Modernization in Armenia’s Regions Free statements and references from IDBankUcom and Sunchild Launch New Phase of Joint Environmental Project Ameriabank Receives 3 Awards for Excellence by Euromoney: the Best Bank, the Best Digital Bank, and the Best Bank for SMEs in Armenia for 2024 Unibank and Visa are gifting a trip to Tunisia for two How to cut costs? 5 tips from IDBank and Idram The Renovated Ucom Sales and Service Center Opened at Komitas 60 Choosing the seats: new feature in Idram&IDBank app"Past" (Fact in Armenian) Armenians bought real estate in Dubai worth about $60 million in two days Ucom and Impact Hub Yerevan jointly announces the launch of the Ucom Fellowship Incubation Program EBRD and Ameriabank to support Armenian businesses through stable trade finance fundingIDBank continues the "By Your Side" ProgramUnibank placed bonds ahead of scheduleUcom’s fixed network has reached Byureghavan