Yerevan, 29.March.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


«83 օր աչքս ճամփին սպասում էի, որ երեխես տուն է մտնելու. գնալով ավելի սարսափելի է դառնում, ցավն ավելի ու ավելի է ուժեղանում»․ «Փաստ»

INTERVIEW

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Նարեկը երկուսուկես ամսվա ծառայող էր, երբ սկսվեց պատերազմը: Սկզբում «Մարտունի 2»-ում էր: «Կարանտին էր, ուզում էի գնալ իր մոտ, բայց չէին թույլատրում: Այնտեղ նաև երդման արարողությունն է տեղի ունեցել, այդ օրն էլ ներկա չենք եղել: Ինքն էլ ասաց՝ մամ, որևէ մեկի ծնողին չեն թողնում: Այնտեղից Նարեկիս տեղափոխեցին Հադրութ, պետք է այնտեղ ծառայեր»,-այսպես է Նարեկի մայրիկը՝ տիկին Կարինեն, արձագանքում իմ առաջին ճշտող հարցերին՝ որդին ժամկետայի՞ն զինծառայող էր, որտե՞ղ էր ծառայել:

Իսկ հետո արդեն հարցերը 18 գարուն ապրած տղայի մանկության ու պատանեկության, երազանքների ու առօրյայի մասին են: Չէ՞ որ մինչև պատերազմը տղաներից յուրաքանչյուրը կյանք է ապրել՝ լի նպատակներով ու երազանքներով, ընտանիքին տրված խոստումներով: Մայրիկի խոսքով, Նարեկի մեծանալը մի տեսակ չի զգացել, այնքան խելոք էր ու հանգիստ, միայն ուտում ու քնում էր: «Հարազատները գալիս էին, ասում՝ կլինի՞ մի օր գանք, արթուն լինի, մի քիչ սիրենք: Մի փոքր շրջան մանկապարտեզ է հաճախել, առանց ինձ չէր կարողանում մնալ: Իսկ հետո դպրոց գնաց՝ մեկ տարի ուշ, իրենց դասարանում բոլորից մեկ տարով մեծ էր: Սովորել է Մ. Գորգիսյանի անվան 158 միջնակարգ դպրոցում: Իմ խելացի տղան կարող էր ավելի լավ սովորել, բայց, ինչպես ուսուցչուհին էր ասում, երբեմն ծուլանում էր: Խենթանում էր ՆԶՊ առարկայի համար, միջոցառումներ էին կազմակերպում, զենքը քանդում և հավաքում էր»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Կարինեն:

Իննամյա կրթությունն ավարտելուց հետո ցանկանում էր վարսավիր դառնալ: «Պետք է քոլեջում սովորեր և աշխատեր: Բայց հետո մեր բարեկամներից մեկն աշխատանք առաջարկեց ՌԴ-ում, այս դեպքում ուղղությունը խոհարարությունն էր, ինչի հանդեպ ևս անտարբեր չէր: Մի քանի ամիս աշխատեց այնտեղ որպես խոհարար, հմտացավ, սերն էլ ավելացավ: Բայց վերադարձավ, կարոտը չէինք կարողանում հաղթահարել, չնայած ամեն օր հեռախոսով խոսում էինք: Ամեն անգամ հարցնում էր՝ մամ, զինկոմիսարիատից չեն զանգե՞լ: Բոլոր ստուգումներն անցել էր, մնացել էր միայն վերջինը, իսկ հետո պիտի զորակոչեին բանակ»,-երկու տարի առաջվա իրադարձություններն այսօրվա նման վերհիշում է մայրիկը:

Նարեկը մեջքի կորություն է ունեցել, մայրիկին ասել է՝ չմիջամտես, եթե հիմա պետք է գնամ բանակ, ուրեմն կգնամ: Տիկին Կարինեն մտածում է՝ իսկ գուցե բուժում նշանակեին, գուցե ինչ-որ բան փոխվեր, գուցե… Ծնողներից շատերն են հիմա իրենք իրենց հարց տալիս՝ իսկ գուցե պետք է որդուն համոզեին կամավոր չմեկնել մարտադաշտ, եթե առողջական փոքրիկ խնդիր ունեցող տղայի զորակոչվելը մի քանի ամսով էլ հետաձգեի՞ն... ՌԴ-ից վերադառնալուց հետո Նարեկն այստեղ ևս աշխատել է: «Իմ երեխան չի, որ գովում եմ: Ցանկացած մեկը կասի՝ խելացի էր, հարգանքով: Արագ հմտացավ խոհարարության մեջ»,-ասում է մայրիկը, ում Նարեկն ավելի հաճախ «մերս» էր ասում: «Մե՛րս, կգնամ բանակ, կգամ, ավելի կհմտանամ իմ գործում, իմը կստեղծեմ:Անգամ նոր իրեր իր համար չէր գնում՝ գնամ բանակ, գամ, նոր կառնեմ: Ամեն ինչ զինծառայության հետ էր կապում, բոլոր նպատակներն ու երազանքները բանակից հետո պետք է իրականություն դառնային»,-հավելում է նա:

Հադրութում ծառայող Նարեկը շատ գոհ էր զինծառայությունից, օրապահ էր կանգնել, «պալիգոններ» գնացել: «Մե՛րս, ծառայեմ, պարտքս տամ, գամ: Իսկ հետո սկսվեց պատերազմը: Գուցե տարօրինակ հնչի՝ մի տեսակ չէի պատկերացնում, որ Նարեկս պատերազմի մեջ է: Հետո արդեն ինձ իրենց սերժանտը՝ Նիկոլայն է պատմել, որ Հադրութից դուրս գալուց մի քանի օր շրջափակման մեջ են մնացել, զինվորներին մի պահ բունկերում են պահել: Հետո իրենց հրամանատարն է զոհվում: Նարեկի աչքի առաջ է եղել, մեր բարեկամներին Նարեկն ասել էր, որ իրենց վաշտից երևի հաշված տղաներ են ողջ մնացել: Մերոնց պատմել էր, բայց ասել՝ մամային հանկարծ չասեք»,-նշում է զրուցակիցս:

Հրամանատարի և ծառայակից ընկերների զոհվելուց հետո Նարեկն ու էլի մի քանի տղա տարբեր տեղերում են լինում՝ Ասկերան, Ֆիզուլի, Մարտունի 2, Խնձորեստան և այլուր. «Նարեկս 42 օր կռիվ է տվել, կապի մեջ էր մեր հետ, ժպիտով էր արձագանքում մեր հարցերին, կարծես պատերազմի դաշտում չլիներ: Իրեն ասում էի՝ էս ի՞նչ էկավ գլխիս, ինչի՞ թողեցի գնացիր: Պատասխանում էր՝ ես չգայի ծառայության, մյուսը չգար, բա ո՞վ էր ձեր համար կռվելու ու ձեզ պաշտպանելու: Մե՛ր ջան, ամեն ինչ լավ ա լինելու, չմտածես»: Նոյեմբերի 4-ին Նարեկին ու էլի շատ տղաների տանում են Շուշի: «Նոյեմբերի 5-ին Շուշիում Նարեկին և չորս զինծառայողի մեդալներ են տալիս՝ մարտական առաջադրանքները ճիշտ կատարելու համար: Զանգեց՝ մա՛մ, մեդալն ինձ համար սովորական մի բան է, բայց քեզ ասում եմ, որ հպարտանաս, քեզ լավ զգաս: Նոյեմբերի 6-ին երևի կեսօրին խոսեցինք: Ձայնի մեջ տխրություն կար: Հետո երեկոյան զանգեց, իմ ու քույրիկի հետ խոսեց: Բոլորի՝ ընկերների ու հարազատների հետ խոսել էր: Նոյեմբերի 7-ին Շուշիում նորից մարտեր էին սկսվել: Որդուս զոհվելու լուրը ծառայակից ընկերը՝ Ալիկը, բերեց, նա էլ կանտուզիա էր ստացել: Չէինք հավատում, հարցեր էինք տալիս իրեն, ճշտումներ անում, բայց չէինք հավատում, որովհետև երեխուս չէինք գտնում: Բայց Նարեկս Ալիկի աչքի առաջ էր զոհվել: Նարեկիս 83 օր հետո ենք գտել: 83 օր բազմոցին նստած, աչքս ճամփին, սպասում էի, որ երեխես տուն է մտնելու»,-ասում է մայրիկը:

Ինձ մոտ հարցեր չէին մնացել, բայց տիկին Կարինեն որդու ծառայակից ընկերներին խնդրել է՝ ամեն ինչ պատմեք, շատ ուժեղ կլինեմ, կդիմանամ: Նարեկի հետ ծառայած տղաներից մեծ մասը զոհվել է, ընկերներից Հարութի հետ են կապ պահում: «Նիկոլայն է պատմել՝ նահանջի հրաման են տվել, ճանապարհ է բացել, որ անտառով դուրս գան տղաները: Ասում է՝ ոչ մեկդ չի պատկերացնում, թե առհասարակ ինչ էր կատարվում պատերազմի դաշտում: Առջևից գնալիս ականջին գոռոցներ են հասնում՝ Նարեկ Դավթյանին խփել են, Նարեկը չկա: Վիրավորներ են ունեցել, Նարեկն ու մի քանի տղա նրանց են օգնել, որ չթողնեն այդտեղ, բայց, ավաղ, բոլորն են զոհվել՝ թե՛ վիրավորները, թե՛ նրանց օգնության հասածները: ԱԹՍ-ի բեկորը խլել է Նարեկիս կյանքը»,ասում է տիկին Կարինեն: Նարեկին հարազատները ճանաչում են սոցցանցերից մեկում ադրբեջանցիների տեղադրած նկարներով: 83 օր անց Նարեկը տուն է «վերադառնում»: ԴՆԹ անալիզ է արվում, սակայն, մայրիկի խոսքով, Նարեկի մարմինը՝ ճանաչելի, իսկ գրպանում զինվորական գրքույկն ու տիկին Կարինեի ուղարկած գումարն է եղել: Նարեկը Եռաբլուրում է, մայրիկն ու քույրիկը, ցավը մեկտեղած, շարունակում են ապրել: «Նարեկն իմ աստվածն է, հրեշտակն է: Ասել, որ հիմա անհնար է դարձել ապրելը, նշանակում է ոչինչ չասել: Հիմա թոռնիկովս եմ ապրում: Դավիթս երեք տարեկան է, ինձ հիշեցնում է Նարեկիս մանկությունը: Մեր ընտանիքի ուրախությունն է, ապրելու հույսը: Եթե Դավիթը չլիներ, երևի թե վաղուց ես էլ չէի լինի»,-հավելում է նա:

Տիկին Կարինեն կյանքին կապող թելը չկտրելու համար որդու մահվանից ամիսներ անց որոշել է աշխատել, որ գոնե ինչ-որ կերպ ցրի անտանելի ցավ պատճառող մտքերը: Բայց չի ստացվել, չի կարողացել: «Առողջական խնդիրներս ավելի են շատացել: Դեռ երկու տարի առաջ քիչ էր մնում ավտովթարի հետևանքով մահանայի: Նարեկս այդ օրերին իմ հետ հավասար տանջվեց հիվանդանոցներում: Անընդհատ ինձ ծաղիկներ՝ վարդեր էր բերում, գիտեր, որ շատ եմ սիրում, հոգ էր տանում իմ մասին: Ոչ մի օր ոչ մի տեղ իր պատճառով գլուխս կախ ման չեմ եկել: Չեմ կարողանում համակերպվել, ոչ մի վայրկյան ուղեղից դուրս չի գալիս, ամեն քայլափոխի իրեն եմ փնտրում: Գնալով ավելի սարսափելի է դառնում, ցավն ավելի ու ավելի է ուժեղանում»,-եզրափակում է տիկին Կարինեն:

Հ. Գ. Նարեկ Դավթյանը Արցախի նախագահի հրամանով հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Director General of Ucom took part in a recruiting conference Ameriabank named the Best Bank in Armenia for 2024 by Global Finance magazineAraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of ArmeniaUcom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% GrowthMining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashbackInternational Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBankThree Sad Stories about FraudstersUcom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 million On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in MarchGlobal Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in ArmeniaHow AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goalWhat to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBankHalf Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at AshtarakVisa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime packageInterview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card!Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offerAraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entityWhich Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate futureFast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel listA bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKindHow to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBankVisa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC ArmeniaFastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports FoundationAMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile