Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Ամենագետ» ծովաբողկը. որտեղի՞ց է սկիզբ առնում այդ արմատապտղի սոուսը. «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ծովաբողկի սոուսը համանուն արմատապտղից պատրաստված համեմունք է։ Շատերը կարծում են, թե այն բուն ռուսական սնունդ է: Իրականում այդպես չէ: Համարվում է, որ ծովաբողկի արմատից պատրաստված խյուսը Եվրոպական խոհանոցում կիրառվել է դեռ մեր թվարկությունից առաջ 1500 թվականներին, և այն օգտագործել են հույները, որպես դառը և ախորժաբեր համեմունք։ Ծովաբողկի ծննդավայրը համարվում է Արևել յան Եվրոպան, որտեղից էլ այն հասել է Գերմանիա, իսկ հետո բրիտանացիներն են սկսել այն օգտագործել որպես տավարի տապակած մսի սոուս: Օրինակ՝ բուսաբան և բժիշկ Ջոն Ջերարդը հիանում էր ծովաբողկով՝ որպես որդասպան դեղամիջոց և որպես ուտեստների հավելում, ու տեղեկացնում էր, որ «դրան ավելացնելով փոքր քանակությամբ քացախ՝ գերմանացիները սովորաբար այն օգտագործում են որպես սոուս ձկնային և այլ ուտեստների համար՝ որպես մանանեխի փոխարինիչ»:

Տիկին Մ. Գրիվը (1858-1941) առաջարկել է կաթի մեջ խառնած ծովաբողկի քերած արմատը օգտագործել որպես փայլը վերականգնող կոսմետիկ միջոց, իսկ «սպիտակ քացախին խառնած ծովաբողկի հյութն օգտագործել արտաքին օգտագործման համար՝ պեպենները վերացնելու նպատակով»: Դասական ռուսական խոհանոցում ծովաբողկի օգտագործումը որպես համեմունք ամրագրվել է միայն 18-րդ դարում, երբ նախուտեստները սկսել են էական դեր ստանալ հասարակական և պաշտոնական կյանքում: 16-17-րդ դարերի հին մոսկովյան ռուսական խոհանոցում ծովաբողկն օգտագործվել է որպես համեմունք, և առաջին հերթին միշտ իր իսկապես ռուսական «թթվասերային» տարբերակով որպես ձկնեղենի ավանդական և անփոխարինելի համեմունք:

Հետագայում ծովաբողկային համեմունքը սկսել են օգտագործել մի շարք տաք կերակրատեսակների մեջ, որի արդյունքում այդ կերակրատեսակներին հաղորդել է թեթևություն, բույր և հատուկ «ռուսական համ»: Դասական ռուսական խոհանոցում ծովաբողկը միշտ պատրաստել են անմիջապես մատուցելուց առաջ և փորձել են այն մեկերկու օրից ավելի չթողնել, քանի որ ենթադրվում էր, թե ծովաբողկը պետք է առանձնահատուկ կծու լինի, իսկ մի քանի օր մնալուց հետո այն կորցնում է իր ուժը: Բացի այդ, ռուսական ձևով պատրաստված ծովաբողկի սոուսը միշտ պատրաստվել է առանց քացախի: Քացախի հիմքով ծովաբողկը կամ, այսպես կոչված, «լեհական ծովաբողկի սոուսը» պատրաստել են Բելառուսում, Վոլինում և Լիտվայում:

Նման տիպի ծովաբողկային համեմունքը չի տալիս ուտեստներին հատուկ «ռուսական համ», բայց տնային պատրաստման անհետացումով այն ավելի ու ավելի է սկսում փոխարինել ռուսական ավանդական ծովաբողկային համեմունքներին: Անդրկովկասում ծովաբողկին ավելացվում է տնական գինու քացախի 1,5 %-ոց լուծույթ և, ի լրումն դրան, սոուսը երանգավորվում է ճակնդեղի հյութով: Նման տիպի ծովաբողկային համեմունքը օգտագործվում է վրացական խոզի մսի ժելեի՝ մուժուժի պատրաստման համար: Ծովաբողկի սոուսը ռուսական խոհանոցում երկար ժամանակ (մինչև 18-րդ դարի վերջ - 19-րդ դարի սկիզբ) եղել է բացարձակապես գերիշխող և մեծ կանխարգելիչ նշանակություն է ունեցել ռուսական ցուրտ կլիմայական պայմաններում, քանի որ ծովաբողկը իր ռուսական տարբերակում պահպանել է իր մանրէասպան հատկությունները և ծառայել է ինչպես ուտեստների համը բարելավելու, այնպես էլ վերին շնչուղիների հիվանդությունների, ինչպես նաև աղիքային հիվանդությունները կանխարգելելու համար:

Ծովաբողկի համեմունքը այնքան յուրահատուկ և գրավիչ է եղել, որ Նապոլեոնյան պատերազմներից հետո Ռուսաստանում գերմանական և ավստրիական խոհանոցների մասսայականացմամբ ներդրվել են որոշ նուրբ ուտեստներ հենց այդ սոուսի համար, և դա իրականացրել են Ռուսաստան ներգաղթած արտասահմանյան արիստոկրատների խոհարարները 1789-1813 թվականներին: Բայց հենց Արևմտյան Եվրոպայում էլ խեղաթյուրվել են ծովաբողկի հատկությունները՝ թե՛ ծովաբողկի բնական «չարությունը» պահպանելու անկարողության պատճառով, թե՛ այդ համեմունքի համը «մեղմելու» հետևանքով: Իսկ Ռուսաստանում արդեն 18-րդ դարի վերջին առօրյա սննդի մեջ ռուսական ծովաբողկը փոխարինվել է ավելի էժան ու առավել հեշտ պահպանվող մանանեխով:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել