Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Երևանը կրկին ստիպված կլինի «նվաճել» Մոսկվան, և ոչ թե հակառակը. «Փաստ»

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

regnum.ru-ն «Երևանը կրկին ստիպված կլինի «նվաճել» Մոսկվան, և ոչ թե հակառակը» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ ՀԱՊԿ անդամ պետությունների ղեկավարների երևանյան գագաթաժողովը, ի հակառակ որոշ կանխատեսումների, Անդրկովկասում, որտեղ ձևավորվում են աշխարհաքաղաքական նոր իրողություններ, դաշինքի քաղաքականության ուրվագծերը որոշող որոշումների կայացման առումով սենսացիոն չստացվեց: Այն անգամ չի կարելի «սկանդալային» անվանել, ինչպես հիմա անում են որոշ փորձագետներ՝ մատնանշելով այն, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի ստորագրել գագաթաժողովի 17 եզրափակիչ փաստաթղթից երկուսը։

Դրանք, ըստ Փաշինյանի, «ուղարկվել են վերանայման»։ Խոսքը Հայաստանին օգնություն տրամադրելու որոշման նախագծի և ամփոփիչ հռչակագրի մասին է։ ՀԱՊԿ-ի երկար պատմության մեջ դա առաջին նման դեպքն է։ Գագաթաժողովում եղել է նաև Փաշինյանի համապատասխան հայտարարությունը: «Վերջին երկու տարվա ընթացքում ՀԱՊԿ անդամ Հայաստանը առնվազն երեք անգամ ագրեսիայի է ենթարկվել Ադրբեջանի կողմից,- ասել է նա: - ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի անդամակցությունը Ադրբեջանին հետ չի պահել ագրեսիվ գործողություններից»։ Նա նաև հավելել է, որ կազմակերպությունում Երևանի նախագահության հիմնական ձախողումը համարում է արձագանքի բացակայությունը, նաև հիշեցրել է, որ «Ղազախստանում ՀԱՊԿ-ից մեկ օր պահանջվեց հարցը լուծելու համար»։ Ֆորմալ տեսանկյունից Փաշինյանը իրավացի է: Պայմանագրի 4-րդ հոդվածում ասվում է. «Եթե մասնակից պետություններից մեկը ենթարկվում է ագրեսիայի, ապա դա մասնակից պետությունների կողմից դիտվում է որպես ագրեսիա մասնակից բոլոր պետությունների նկատմամբ»:

Բայց արդո՞ք Ղազախստանում արտաքին ագրեսիա էր եղել, և արդյո՞ք նման բան եղել է Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի դեմ։ Այսպիսով, կարևոր է սեպտեմբերի 13-ի գիշերը ադրբեջանահայկական սահմանին լարվածության աճի գնահատականը, որը շատ առումներով առեղծվածային է թվում։ Փաստն այն է, որ այդ ժամանակ հակամարտող կողմերը ակտիվ դիվանագիտական երկխոսության մեջ էին տարբեր մակարդակներում և տարբեր միջազգային հարթակներում: Բաքուն և Երևանը ունեն դիրքորոշումների տարբերություններ, բայց ոչինչ չէր կանխագուշակում զինված սրացում։ Ուստի, երբ դա տեղի ունեցավ, հարց առաջացավ դրա պատճառների և այն ուժերի մասին, որոնք շահագրգռված էին իրադարձությունների հենց նման զարգացմամբ։ Իհարկե, Բաքուն և Երևանը միմյանց են մեղադրում՝ խորանալով, այսպես կոչված, «վիճելի տարածքների» սեփականության շուրջ քննարկումների մեջ։

Ո՞րն է ամենակարևոր եզրակացությունը: Մոսկվան կորցնում է իրավիճակի վերահսկողությունը Անդրկովկասում՝ չնայած 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի խաղաղության համաձայնագրի և այլ փաստաթղթերի դրույթները գործնականում կիրառելու ակտիվ ջանքերին։ Երկրորդ եզրակացությունն այն է, որ Բաքուն մատնանշում է անցումը խնդրի լուծման ուժային սցենարին, ինչը, մեր կարծիքով, Երևանի համար անակնկալ չէ։ Միաժամանակ, չգիտես ինչու, լռում է Աղդամի ռուս-թուրքական կենտրոնը, որը հատուկ ստեղծված է հենց իրավիճակը վերահսկելու համար։ Հենց նա էլ պետք է հայտներ զինված բախումներ նախաձեռնողի մասին։ Հայաստանը ձեռնարկում է յուրօրինակ բնույթի պատասխան գործողություններ: Մի կողմից՝ Փաշինյանի կոչը ՀԱՊԿ-ին, Մոսկվային, ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին, մյուս կողմից՝ երկխոսությունը Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի և ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենի հետ։ Մոսկվային այս անգամ էլ հաջողվեց կասեցնել սրացումը, սակայն Երևանն ու Բաքուն դադարել են Մոսկվան դիտարկել որպես միակ բանակցային հարթակ, քանի որ հակամարտության պարույրը նկատելիորեն սաստկացրել է Արևմուտքի քաղաքականությունը տարածաշրջանում։

Խոսքը խաղաղության պայմանագրի մասին է, որը Երևանն ու Բաքուն, կարծես, դեռ օգոստոսին Բրյուսելում էին պայմանավորվել մշակել։ Կոնֆլիկտի գոտում արագ հայտնվեցին, այսպես կոչված, ԵՄ քաղաքացիական առաքելությունը և նույնիսկ ԵԱՀԿ դիտորդները, և խոսվեց Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահներին այլ երկրների ներկայացուցիչներով «նոսրացնելու» մասին։ Այդ իսկ պատճառով ՀԱՊԿ-ի մյուս անդամները կոմբինացիոն այնպիսի գործողությունների զգացողություն ունեն, որի նպատակը դաշինքում խառնաշփոթ մտցնելն է։ Սկզբունքորեն Փաշինյանը կարող էր առանց քաղաքական մեծ վնասի ստորագրել գագաթաժողովի բոլոր եզրափակիչ փաստաթղթերը, բայց որոշեց շանտաժի ենթարկել Մոսկվային և ողջ ՀԱՊԿ-ին նրա դերի հնարավոր թուլացման, ընդհուպ մինչև փլուզման նպատակով։ Եվ եթե Բաքուն, լռել յայն խաղալով Երևանի հետ, օբյեկտիվորեն մասնակցել է այդ գործողությանը, ապա դա իսկապես նպատակ է։ Ինչ վերաբերում է Ալիևի դիրքորոշմանը, ապա այն հաղթական է թվում։ «Նույնիսկ այն կազմակերպություններում, որոնց անդամ չենք, մենք շատ ընկերներ ունենք»,- ասել է նա՝ որպես օրինակ նշելով ՀԱՊԿ-ը։

Բայց փաստն այն է, որ Մոսկվան ադրբեջանա-հայկական խնդիրները այլևս չի դիտարկում որպես բացառապես լոկալ տարածաշրջանային երևույթ, այլ ինտեգրում է դրանք թե՛ Եվրոպայում, թե՛ Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող մի շարք զուգահեռ գործընթացների և իրադարձությունների մեջ։ Ուստի Ադրբեջանի և Հայաստանի հարաբերությունների վերաբերյալ նրա գնահատականները զուսպ են և նույնիսկ զգուշավոր, քանի որ Արևմուտքից շրջափակման պայմաններում նրա համար կարևոր է պահպանել «Անդրկովկասյան պատուհանը»։ Արդյունքում ստացվում է, որ Բաքուն, չլինելով ՀԱՊԿ անդամ, այդ դաշինքի անդամների հետ հարաբերությունների ավելի լայն շրջանակ ունի, քան Երևանը։ Ուստի Հայաստանի՝ տեսականորեն ենթադրվող շրջադարձը դեպի Արևմուտք կակտիվացնի Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ռազմավարական դաշինքը։ Բայց հիմա ձևավորվող աշխարհաքաղաքական պարադիգմայի հիմնական իմաստն այն է, որ Արևմուտքը հազիվ թե պատրաստ է «ընդունել» Երևանին, տեսանելի չէ նման պատրաստակամություն։ Արդյունքում Երևանը ստիպված կլինի կրկին «նվաճել» Մոսկվան, և ոչ թե հակառակը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ինչո՞ւ երեկ չհրապարակվեց Արայիկ Հարությունյանի մասնակցությամբ հարցազրույցը․ AzTV-ի պարզաբանումը Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան Գերիների վերադարձը պետք է յուրաքանչյուր հայի աշխատանքի հիմքում լինի. Սեյրան Օհանյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. BMW-ն հայտնվել է CPS բենզալցակայանի մոտակա տարածքում Մասնագիտությունը պահանջված և արդիական կլինի, քանի դեռ կլինի հանքարդյունաբերությունը. ԶՊՄԿ Հունաստանում 5,7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Կարևոր․ կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից ո՞ր բանկերի քարտապաններն են կարող օգտվել «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Հայաստանի տարածքում արգելափակվել են Սոլովյովի հաղորդումները Ջուր չի լինի Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Մարտի 29-ի եղանակային կանխատեսումները Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ ԵրևանումԶատիկին հաջորդող մեռելոցն աշխատանքայի՞ն կլինի, թե՞ ոչ Իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար Պուտինը զարմացած էր, որ Փաշինյանը ԼՂ-ն Պրահայում ճանաչել է Ադրբեջանի մաս. Լավրով Այսօր Ավագ Ուրբաթ է՝ Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրը Ռուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»