Yerevan, 28.March.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Երևանը կրկին ստիպված կլինի «նվաճել» Մոսկվան, և ոչ թե հակառակը. «Փաստ»

POLITICS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

regnum.ru-ն «Երևանը կրկին ստիպված կլինի «նվաճել» Մոսկվան, և ոչ թե հակառակը» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ ՀԱՊԿ անդամ պետությունների ղեկավարների երևանյան գագաթաժողովը, ի հակառակ որոշ կանխատեսումների, Անդրկովկասում, որտեղ ձևավորվում են աշխարհաքաղաքական նոր իրողություններ, դաշինքի քաղաքականության ուրվագծերը որոշող որոշումների կայացման առումով սենսացիոն չստացվեց: Այն անգամ չի կարելի «սկանդալային» անվանել, ինչպես հիմա անում են որոշ փորձագետներ՝ մատնանշելով այն, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի ստորագրել գագաթաժողովի 17 եզրափակիչ փաստաթղթից երկուսը։

Դրանք, ըստ Փաշինյանի, «ուղարկվել են վերանայման»։ Խոսքը Հայաստանին օգնություն տրամադրելու որոշման նախագծի և ամփոփիչ հռչակագրի մասին է։ ՀԱՊԿ-ի երկար պատմության մեջ դա առաջին նման դեպքն է։ Գագաթաժողովում եղել է նաև Փաշինյանի համապատասխան հայտարարությունը: «Վերջին երկու տարվա ընթացքում ՀԱՊԿ անդամ Հայաստանը առնվազն երեք անգամ ագրեսիայի է ենթարկվել Ադրբեջանի կողմից,- ասել է նա: - ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի անդամակցությունը Ադրբեջանին հետ չի պահել ագրեսիվ գործողություններից»։ Նա նաև հավելել է, որ կազմակերպությունում Երևանի նախագահության հիմնական ձախողումը համարում է արձագանքի բացակայությունը, նաև հիշեցրել է, որ «Ղազախստանում ՀԱՊԿ-ից մեկ օր պահանջվեց հարցը լուծելու համար»։ Ֆորմալ տեսանկյունից Փաշինյանը իրավացի է: Պայմանագրի 4-րդ հոդվածում ասվում է. «Եթե մասնակից պետություններից մեկը ենթարկվում է ագրեսիայի, ապա դա մասնակից պետությունների կողմից դիտվում է որպես ագրեսիա մասնակից բոլոր պետությունների նկատմամբ»:

Բայց արդո՞ք Ղազախստանում արտաքին ագրեսիա էր եղել, և արդյո՞ք նման բան եղել է Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի դեմ։ Այսպիսով, կարևոր է սեպտեմբերի 13-ի գիշերը ադրբեջանահայկական սահմանին լարվածության աճի գնահատականը, որը շատ առումներով առեղծվածային է թվում։ Փաստն այն է, որ այդ ժամանակ հակամարտող կողմերը ակտիվ դիվանագիտական երկխոսության մեջ էին տարբեր մակարդակներում և տարբեր միջազգային հարթակներում: Բաքուն և Երևանը ունեն դիրքորոշումների տարբերություններ, բայց ոչինչ չէր կանխագուշակում զինված սրացում։ Ուստի, երբ դա տեղի ունեցավ, հարց առաջացավ դրա պատճառների և այն ուժերի մասին, որոնք շահագրգռված էին իրադարձությունների հենց նման զարգացմամբ։ Իհարկե, Բաքուն և Երևանը միմյանց են մեղադրում՝ խորանալով, այսպես կոչված, «վիճելի տարածքների» սեփականության շուրջ քննարկումների մեջ։

Ո՞րն է ամենակարևոր եզրակացությունը: Մոսկվան կորցնում է իրավիճակի վերահսկողությունը Անդրկովկասում՝ չնայած 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի խաղաղության համաձայնագրի և այլ փաստաթղթերի դրույթները գործնականում կիրառելու ակտիվ ջանքերին։ Երկրորդ եզրակացությունն այն է, որ Բաքուն մատնանշում է անցումը խնդրի լուծման ուժային սցենարին, ինչը, մեր կարծիքով, Երևանի համար անակնկալ չէ։ Միաժամանակ, չգիտես ինչու, լռում է Աղդամի ռուս-թուրքական կենտրոնը, որը հատուկ ստեղծված է հենց իրավիճակը վերահսկելու համար։ Հենց նա էլ պետք է հայտներ զինված բախումներ նախաձեռնողի մասին։ Հայաստանը ձեռնարկում է յուրօրինակ բնույթի պատասխան գործողություններ: Մի կողմից՝ Փաշինյանի կոչը ՀԱՊԿ-ին, Մոսկվային, ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին, մյուս կողմից՝ երկխոսությունը Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի և ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենի հետ։ Մոսկվային այս անգամ էլ հաջողվեց կասեցնել սրացումը, սակայն Երևանն ու Բաքուն դադարել են Մոսկվան դիտարկել որպես միակ բանակցային հարթակ, քանի որ հակամարտության պարույրը նկատելիորեն սաստկացրել է Արևմուտքի քաղաքականությունը տարածաշրջանում։

Խոսքը խաղաղության պայմանագրի մասին է, որը Երևանն ու Բաքուն, կարծես, դեռ օգոստոսին Բրյուսելում էին պայմանավորվել մշակել։ Կոնֆլիկտի գոտում արագ հայտնվեցին, այսպես կոչված, ԵՄ քաղաքացիական առաքելությունը և նույնիսկ ԵԱՀԿ դիտորդները, և խոսվեց Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահներին այլ երկրների ներկայացուցիչներով «նոսրացնելու» մասին։ Այդ իսկ պատճառով ՀԱՊԿ-ի մյուս անդամները կոմբինացիոն այնպիսի գործողությունների զգացողություն ունեն, որի նպատակը դաշինքում խառնաշփոթ մտցնելն է։ Սկզբունքորեն Փաշինյանը կարող էր առանց քաղաքական մեծ վնասի ստորագրել գագաթաժողովի բոլոր եզրափակիչ փաստաթղթերը, բայց որոշեց շանտաժի ենթարկել Մոսկվային և ողջ ՀԱՊԿ-ին նրա դերի հնարավոր թուլացման, ընդհուպ մինչև փլուզման նպատակով։ Եվ եթե Բաքուն, լռել յայն խաղալով Երևանի հետ, օբյեկտիվորեն մասնակցել է այդ գործողությանը, ապա դա իսկապես նպատակ է։ Ինչ վերաբերում է Ալիևի դիրքորոշմանը, ապա այն հաղթական է թվում։ «Նույնիսկ այն կազմակերպություններում, որոնց անդամ չենք, մենք շատ ընկերներ ունենք»,- ասել է նա՝ որպես օրինակ նշելով ՀԱՊԿ-ը։

Բայց փաստն այն է, որ Մոսկվան ադրբեջանա-հայկական խնդիրները այլևս չի դիտարկում որպես բացառապես լոկալ տարածաշրջանային երևույթ, այլ ինտեգրում է դրանք թե՛ Եվրոպայում, թե՛ Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող մի շարք զուգահեռ գործընթացների և իրադարձությունների մեջ։ Ուստի Ադրբեջանի և Հայաստանի հարաբերությունների վերաբերյալ նրա գնահատականները զուսպ են և նույնիսկ զգուշավոր, քանի որ Արևմուտքից շրջափակման պայմաններում նրա համար կարևոր է պահպանել «Անդրկովկասյան պատուհանը»։ Արդյունքում ստացվում է, որ Բաքուն, չլինելով ՀԱՊԿ անդամ, այդ դաշինքի անդամների հետ հարաբերությունների ավելի լայն շրջանակ ունի, քան Երևանը։ Ուստի Հայաստանի՝ տեսականորեն ենթադրվող շրջադարձը դեպի Արևմուտք կակտիվացնի Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ռազմավարական դաշինքը։ Բայց հիմա ձևավորվող աշխարհաքաղաքական պարադիգմայի հիմնական իմաստն այն է, որ Արևմուտքը հազիվ թե պատրաստ է «ընդունել» Երևանին, տեսանելի չէ նման պատրաստակամություն։ Արդյունքում Երևանը ստիպված կլինի կրկին «նվաճել» Մոսկվան, և ոչ թե հակառակը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of ArmeniaUcom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% GrowthMining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashbackInternational Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBankThree Sad Stories about FraudstersUcom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 million On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in MarchGlobal Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in ArmeniaHow AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goalWhat to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBankHalf Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at AshtarakVisa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime packageInterview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card!Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offerAraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entityWhich Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate futureFast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel listA bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKindHow to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBankVisa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC ArmeniaFastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports FoundationAMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus