Երևան, 19.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Մեկ խնդիր է դրված. մեր տեսակը կարողանո՞ւմ ենք պահել, թե՞ լղոզվելու և վերանալու ենք». «Փաստ»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Զուգահեռ իրականությունների շուրջ քննարկումները վերջին օրերին ավելի սուր բնույթ ստացան: Խնդիրը սրվեց հատկապես նախատոնական շքեղ միջոցառումներով ուրախացողների և ունեցած կորուստների, զոհերի ու ներկայիս վտանգների պայմաններում այդ ամենը կտրականապես մերժողների ընկալումների բախման համատեքստում: Քաղաքական վերլուծաբան Արծրուն Պեպանյանի հետ զրուցել ենք հասարակական ընկալումների ու խորքային մի շարք խնդիրների մասին:

«Այն, որ մեր ժողովրդի մեջ իսկապես տարբեր ներքին շերտեր կան, դեռ 100 տարի առաջ նկատել են մեր այն մտածողները, ովքեր, դժգոհ լինելով իրականությունից, փորձել են փոխել այն: Ավետիք Իսահակյանն էր լավ նկարագրել՝ ասելով, որ մի շերտն իսկական՝ ազգի, հայրենիքի զգացողություն ունեցող հայերն են, մյուսը օտարացած, երկրի հետ ընդհանրապես կապ չունեցողներն ու նյութական շահերով առաջնորդվողներն են, որոնք մի օր իրար «փոր են թափելու»: Այսինքն, առաջացած այդ տեսակները հակոտնյա են, և իրենց համար դժվար է միասին ապրել: Վաղուց առկա այս խնդիրը պետք է հասկանանք, չընկնենք իլ յուզիաների մեջ և չառաջնորդվենք բացառապես միասնության կոչերով, ինչը մի քիչ ուտոպիստական է: Պետք է հաշվի առնենք իրականությունը ու մտածենք, թե ստեղծված վիճակում ինչ կարող ենք անել, որ մեր ժողովրդի զարգացումն ու մեր պետության անվտանգությունն ապահովենք»,-«Փաստի» հետ զրույցում ընդգծեց քաղաքական վերլուծաբանը:

Ա. Պեպանյանի խոսքով, կոչերը չեն օգնում, և, հետո, այս իրավիճակում ընդհանրապես կոչի կարիք չկա: «Եթե մարդը չի զգում, որ իր հայրենիքը, պետությունը վտանգված են, և չի եզրակացնում, որ դրանով իսկ իր գոյությունն է վտանգված, ու պետք է քայլեր ձեռնարկել, նշանակում է, որ ընկալման խնդիր ունի: Նշանակում է, որ ժողովուրդը ծանր խնդիրների ու ծանր վիճակի մեջ է: Ու մտածող, անհանգիստ մարդիկ պետք է փորձեն հասկանալ, թե ինչ վիճակում է ժողովուրդը, և ինչ կարելի է անել այս դեպքում: Երբ նայում ենք երկրի առջև ծառացած վտանգներին ու այդ ամենի նկատմամբ ժողովրդի ռեակցիային, ստեղծվում է տպավորություն, թե Հայաստանում ժողովուրդ չկա, այդ ամենը տեսնող ու ընկալող չկա: Մյուս կողմից՝ երբ դուրս ենք գալիս փողոց, տեսնում ենք բազմաթիվ մարդկանց: Ստացվում է՝ պարզապես համարժեք ռեակցիա չկա, ինչի պատճառները պետք է հասկանալ: Այս իրավիճակը համազգային սպազմ եմ որակել, ինչը, ըստ իս, մեր վիճակի ճիշտ բնութագրումն է»,-հավելեց մեր զրուցակիցը:

Արծրուն Պեպանյանը շեշտեց՝ սպազմի ժամանակ սովորաբար մարդը ոչինչ գրեթե չի կարողանում անել՝ ո՛չ մկաններն են աշխատում, ո՛չ էլ կարողանում է խոսել, գոռալ. «Երբ այդ ժամանակ իրեն անգամ ակնհայտ վտանգ է սպառնում, հենց այդ վտանգի զգացողությունից էլ կծկումներ են առաջանում, ու չի կարողանում դիմադրել: Այդ դեպքում մարդուն շատ հանգիստ կարող են ոչնչացնել: Մեր հասարակության վիճակը նման է նկարագրվածին, ինչն ինքս բացատրում եմ վերջին շոկերով: Ահասարսուռ պարտության հետևանքով մարդիկ ընկան հանրային սպազմի մեջ, որից դուրս գալու ելքեր պետք է մտածել, այլապես կոչնչանանք: Ու երբ նշվածին էլ գումարում ենք ներսի վտանգը՝ իրար հակադիր շերտերի առկայությունը, խնդիրն ավելի քան վտանգավոր է դառնում: Եթե արտաքին թշնամի էլ չլինի, մեկը մյուսին ոչնչացնելու է»:

Նրա խոսքով, պատմությունը ցույց է տալիս, որ մեր ժողովուրդն ինչ-որ կոմպլեքսներ ունի, որոնք ծանր իրավիճակներում ի հայտ են գալիս ու սկսում կառավարել: «Կապիտուլ յացիայից հետո ժողովուրդն իսկապես ընկավ վերոնշյալ սպազմի մեջ: Հիշենք, թե պատերազմի օրերին որքան ակտիվ էին մարդիկ. և՛ կռիվ էին գնում, և՛ թիկունքում էին գործում: Բայց երբ ընկան այդ դաժան ցնցման մեջ, այսպես ասած, նյարդային համակարգերը չդիմացան, ու առաջացավ վերոնշյալ սպազմը, ինչի հետևանքով մի ամբողջ ժողովուրդ ոչինչ չի կարողանում անել: Այնպես չէ, որ դարերով կամային, ուժեղ ու կազմակերպված ժողովուրդ էր, ու միայն հիմա ինչ-որ բան եղավ: Այդ խնդիրը կար, պարզապես այդ «հիվանդության» զարգացման համար հնարավորություններ ստեղծվեցին, ու հիմա այն գլուխ է բարձրացրել և մեզ կառավարում է: Մենք հենց այդ խնդրից պետք է ձերբազատվենք»,-շեշտեց քաղաքական վերլուծաբանը:

Նա միևնույն ժամանակ նշեց՝ կան հանգամանքներ, որոնք թույլ չեն տալիս դուրս գալ իրավիճակից: Ըստ վերլուծաբանի, այդ հանգամանքներից է իշխանությունների վարքը, որը տեսնում է ժողովուրդը, ինչպես նաև անընդհատ բնույթ կրող սահմանային միջադեպերը, որոնց նպատակը ժողովրդին նույն վիճակում պահելն է: Ինչ վերաբերում է այն վտանգներին, որոնք կարող են սպառնալ մեզ վերոնշյալ խնդիրների չլուծման պարագայում, Ա. Պեպանյանը նշեց. «Մենք ունենք հանրություն, որը պետական ինստիտուտներ չունի: Մեծ հաշվով, չի էլ ունեցել, քանի որ դրանք ստեղծելը մեր խելքի բանը չէ: Նախկինում ինչ-որ առանձին իշխանավորների ուսերին որոշակի գործառույթների կատարում էր դրված, հիմա ընդհանրապես ոչինչ չկա: Իրականում այստեղ ո՛չ Արցախի Հանրապետության, ո՛չ էլ ՀՀ-ի պահպանության հարցն է դրված: Խնդիրը նշվածները պահպանելուն կոչված մարդկային տեսակը փրկելն է, իսկ այս ուղղությամբ ոչինչ չի արվում: Այսօր մեկ խնդիր է դրված. մեր տեսակը կարողանո՞ւմ ենք պահել, թե՞ լղոզվելու ու վերանալու ենք: Այս գիտակցումը, աղետի այս զգացումը պետք է լինի, և անհանգիստ մարդիկ պետք է մտածեն՝ ի՞նչ անել: Եթե մենք ոչինչ չարեցինք, առանց թշնամու էլ ենք վերանալու: Իհարկե, ցավալի, տխուր հանգամանքների մասին եմ մատնանշում, բայց ավելի լավ է ճիշտն իմանալ, գիտակցել, քան հետո փորձանքի գալ: Պետականության կորուստն այս ամենի մեջ փոքր կորուստ կլինի: Տեսակի կորուստն էլ ավելի մեծ վտանգ է»:

Առկա իրավիճակը նաև քաոսային բնութագրելով՝ նա հավելեց. «Իսահակյանի մատնանշած հակազգային տեսակը ճնշող մեծամասնություն է, որը խժռելու է մնացածին: Սակավաթիվ իսկական հայերն աստիճանաբար նվազելու են: Այս պահի դրությամբ ազգի ճակատագիրն այդ սակավաթիվ անհանգիստ մարդկանց ձեռքերում է, որոնք, իրականությունն ըմբռնելով, առաջին հերթին հենց իրենք պետք է սպազմից դուրս գան: Հետո ինչ-որ հոսանք, մտածումների շարժ պետք է առաջացնեն, սպազմի մեջ գտնվող մյուս հատվածներն էլ աստիճանաբար դուրս գան այդ վիճակից: Եթե տեսնեն շարժ կա, դուրս կգան: Սա ծանր գործ է, բայց եթե չարեցինք, տեսակն է վերանալու: Բայց որպեսզի այս անհանգիստ տեսակը կարողանա ինչ-որ բան անել, նախևառաջ պետք է սահմանազատվի Իսահակյանի բնորոշած հակազգային տեսակից և այդ տեսակի վարքի համար ինքն իրեն վատ չզգա, չասի՝ «բա սա ժողովո՞ւրդ է»:Պետք է չտանջվել այն հարցում, որ ինչ-որ մարդիկ չեն հասկանում, թե ինչ է կատարվում: Այդ տանջանքն ու ապրումները խանգարում են մտածել ելքի մասին»:

Նրա խոսքով, պետք է դադարել նաև փնովել, դժգոհել ու դատապարտել մյուս տեսակին՝ պատասխան ագրեսիայի չբերելու համար: «Խոսքը, այսպես ասած, զինադադար հայտարարելու մասին է, որովհետև քննադատելու իմաստ այս պահին չկա, այդկերպ նրանց վերափոխել հնարավոր չէ: Այդ էներգիան, օրինակ՝ պետք է ծախսել այլ բաների վրա: Ի մասնավորի՝ հասկանալ, թե քանի անհանգիստ մարդ կա, հետո քայլեր մշակել, ինքնակազմակերպվել: Իսկ նշված հատվածի հետ աշխատանքը երկրորդ փուլում է լինելու, երբ ինքներս հասկանանք՝ ինչ պետք է անել և ինչպես պետք է վերափոխել այն շերտին, որն ամենևին իր մեղքով չէ, որ այդ վիճակին է հասել: Իրականում հասարակության այն շերտը, որին հիմա շատերը չեն սիրում ու քննադատում են, մեղավոր չէ, որ այդպիսին է: Էլիտա չի եղել, որ ուղղություն ցույց տա, ու ստացվել է այն, ինչ ստացվել է: Բայց որպեսզի հնարավոր լինի իրենց վերափոխել, նախ՝ այս կողմը պետք է ի մի գա, հասկանա, թե քանի անհանգիստ մարդ կա, ու առաջնորդվելու ծրագիր մշակի: Իսկ քննադատություններն անիմաստ զբաղմունք են իրականում: Դա նման է մի վիճակի, երբ վատառողջ մարդուն բժիշկները միայն քննադատեն, փնովեն այս կամ այն քայլն անելու կամ չանելու համար, որից մարդն, իհարկե, չի բուժվի: Իմաստ չունի էներգիա ծախսել նաև իշխանություններին քննադատելու վրա. դրանից ոչ մի օգուտ չկա: Այդ էներգիան հարկավոր է ուղղորդել սպազմից դուրս գալուն»,-եզրափակեց Ա. Պեպանյանը:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ռուսական և ամերիկյան քաղաքական շրջանակները՝ «Միասնություն» շարժման հավաքին. «Փաստ»Որևէ պաշտոնյա իրավասու չէ միանձնյա որոշել, թե որն է ՀՀ տարածքը. ի՞նչ էր անում «Հայաքվեն» վտանգված գյուղերում. «Փաստ»Ձյան առատ տեղումներն ու բուքը վերադառնում են․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի 33-ամյա վարորդը «ՎԱԶ 2107»-ով, մի քանի պտույտ շրջվելով, բախվել է քարերին․ կա վիրավոր Մենք զենք ենք վերցնելու՝ կամ կապրենք, կամ կմեռնենք․ Ոսկեպարի բնակիչ Վթարային աշխատանքներով պայմանավորված ջուր չի լինելու Գյուղապետը եկավ արյան մեջ կորած, ասաց՝ «շտապ օգնություն կանչեք, գյուղում վիճակը վատ է. Վարդաձորի վերջին օրը… Սփյուռքը պետք է վերակազմակերպվի. Արամ Ա ՆԱՏՕ-ի և Ադրբեջանի միջև քաղաքական առևտուրը նոր փուլ է մտնում. զոհասեղանին Հայաստանն է Շրջաններում ձյուն է տեղում, ճանապարհները աղ-ավազով մշակում են Կազանում հայտնաբերվել է սալմոնելոզով վարակման զանգվածային դեպք Տավուշում հավաքել են տվել Փաշինյանի հետ հանդիպման եկածների հեռախոսներն ու որոշ իրեր․ հանդիպումը թեժ է անցել Հայկական մոտ 600 բեռնատար սպասում է Վերին Լարսով անցնելուն․ «Սպուտնիկ Արմենիա» Թուրքիայի գործարաններից մեկում պայթյուն է տեղի ունեցել. կան զոհեր ու վիրավորներ Թշնամու խնդիրն է՝ կտրել Իրան-ՀՀ-Վրաստան-ՌԴ հաղորդակցության ուղին, ջլատել ՀՀ պաշտպանական բնագիծը «Այսուհետ բոլորը պետք է հաշվի նստեն մեզ հետ»․ Ալիև Աբովյան քաղաքում զենքի գործադրմամբ խմբակային խուլիգանության վարույթով մեղադրանք է ներկայացվել ևս երեք անձի ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ Հայաստանի այն ուրվագիծը, որ ցույց եմ տվել ասուլիսին, ցույց եմ տվել նաև այստեղ. Փաշինյանը՝ Տավուշի հանդիպման մասին Ասում են, թե գնում են ԵՄ, բայց ավելի շատ կախվում Ռուսաստանից Արցախցիների վերադարձի հարցում Հայաստանի իշխանության պահվածքը համընկնում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի տեսակետների հետ. Տիգրան Աբրահամյան Ոսկեպարցիները Փաշինյանի դեմ պայման են դրել, պատրաստ ենք անգամ պատերшզմի․ Ոսկեպարի բնակիչ, պահեստազորի գնդապետ Team-ի ինտերնետը հասանելի է մետրոյում Ռիտա Նազարյանը ԶՊՄԿ քիմիական լաբորատորիայում որպես լաբորանտ աշխատում է 1978 թվականից Հետախուզվողը հայտնաբերվեց «Զվարթնոց» օդանավակայանում Վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների համաշխարհային հզորությունն աճել է 50 տոկոսովԻնչո՞ւ կալանավորեցին ՀՅԴ-ական Գագիկ Սարգսյանին․ հետաքրքիր մանրամասներ 26-ամյա աղջիկը դանակահարել է իրեն հարվածող ընկերոջը․ նա ձերբակալվել է Ուզում եք հասկանալ, թե ինչ է լինելու, այսպես կոչված, «անկլավները» հանձնելուց հետո, նայեք Արցախին Արշակ Կարապետյանը հայրենասեր Հայի սկզբունքային և վճռական Տեսակ է Վթար՝ Երևանում. Աջափնյակի դատարանի հարևանությամբ բախվել են Nissan-ն ու Mitsubishi-ն Ռուսական ալիքները պետք է բացառեն ՀՀ-ի նկատմամբ վիրավորանքը և մեր ներքին գործերին միջամտելու փորձերը․ ԲՏԱ նախարար Ոսկեպարում Նիկոլ Փաշինյանին շատ սառն են ընդունել․ Փաշինյանը վախեցրել է պատերազմովՔաղաքացին քարով հարվածել է կառավարության շենքի պատուհանին Ալիևն օկուպացված Ստեփանակերտում վառել է Նովրուզի խարույկը Ասֆալտ փռել, ծորակ տեղադրել չկարողացող իշխանությունը ո՞նց է ակադեմիական քաղաք կառուցելու. Գալստյան «Ոսկեպարից Նիկոլը փախե՞լ է»․ Գագիկ Համբարյան ՀԱՊԿ-ում հայտարարել են, որ ՌԴ նախագահական ընտրություններն անցել են օրենքին համապատասխան Ոսկեպարի վարչական ղեկավարի «վախը բռնել են» Ռուսաստանն ընտրություններից հետո ավելի կոշտ է լինելու Հայաստանի նկատմամբ Գրիգորի Զաքարյան. Բիզնեսին պատրաստ ենք մատուցել ներդրումային համալիր ծառայություններ Հասանովը Ստոլտենբերգին տեղեկացրել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին Էլեկտրոնային դեղատոմսի ներդրումից 15 օր անց. մանրամասներ (տեսանյութ) Հայաստանն ունի «Խաղաղության խաչմերուկ» ծրագիրը, որը չափազանց կարևոր է մեր երկրների համար. Նուրտլեու Մահացել է երգիչ Ուզբեկը ԵԱՏՄ-ի հետ հարաբերությունների վատթարացումը շղթայական և աղետալի հետևանքներ կարող է ունենալ․ Արշակ Կարապետյան Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է Ոսկեպարի, Բաղանիսի և հարակից բնակավայրերի բնակիչների հետ Իլհամ Ալիևը հեռախոսով շնորհավորել է Պուտինին ընտրություններում տարած հաղթանակի կապակցությամբ Ողջաբերդում երիտասարդներ են ձերբակալվել․ համայնքին պատճառել են 8 միլիոն դրամի վնաս