Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Քանի որ Լաչինի միջանցքի փակման մեջ հնարավոր չէ մեղադրել նախկին իշխանություններին, ուրեմն նոր մեղավորներ պետք է փնտրել. այս դեպքում դա ռուսներն են». «Փաստ»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Արցախի՝ շուրջ մեկ ամիս շրջափակված լինելու արդյունքում ձևավորվել է մի ընդհանուր պատկեր, որն ավելի խորքային դիտարկելու պարագայում ուշագրավ իրողության մասին է վկայում: Այս կարծիքին է քաղաքագետ Երվանդ Բոզոյանը, որը «Փաստի» հետ զրույցում անդրադարձել է այն հիմնական խնդիրներին, որոնք բխում են ստեղծված իրավիճակից:

«Արտաքուստ տպավորությունն այնպիսին է, որ ադրբեջանցիները խախտել են նոյեմբերի 9-ի համաձայնագիրը, շրջափակել են Արցախը, Հայաստանի իշխանությունները, Արևմուտքը ոչինչ չեն կարող անել, Ռուսաստանն էլ խառնված է Ուկրաինայի պատերազմով: Արդյունքում Արցախը դանդաղ մահանում է, ու տպավորությունն այնպիսին է, թե գլխավոր մեղավորն Ադրբեջանն է և այլ ոչ մի մեղավոր չկա, բայց իրականությունը լրիվ այլ է»,-ասաց քաղաքագետը:

Նրա խոսքով, խնդիրը հետևյալն է. «Երբ 2020-ի նոյեմբերի 9-ի համաձայնագիրը ստորագրվեց, այնտեղ ներառված կետերը համապատասխանում էին այն ժամանակվա քաղաքական իրավիճակին: Ո՞րն էր այդ իրավիճակը: Փաստացի ռուսները փրկեցին Արցախի մնացած մասը, որոշում կայացվեց, որ հայկական զորքերը պետք է դուրս գան Քարվաճառից, Լաչինի միջանցքը պետք է պահեին խաղաղապահ ուժերը, իսկ ԼՂ կարգավիճակի խնդիրը թողնում էին հետագայի քննարկման: Մինչ այս Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից ներկայացված Մադրիդյան սկզբունքներում, հետագայում Կազանյան համաձայնագրի շուրջ բանակցություններում և բոլոր քննարկումների ժամանակ դրված էր հետևյալ դրույթը՝ ԼՂ-ի և ԼՂ-ն Հայաստանի հետ կապող Լաչինի միջանցքի, այսպես ասած, խնդիրները թողնվելու են հետագայի քննարկմանը: Նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրով ևս հենց այդ բովանդակության հիման վրա էր, որ ՌԴ-ն կարողացավ Լաչինի միջանցքը վերահսկելու պարտավորություն ստանձնել: Իսկ ի՞նչ կատարվեց հետո: Հետո Նիկոլ Փաշինյանը, ըստ էության, փոխեց ամբողջ տրամաբանությունը. նախ՝ արևմտյան հարթակում սկսեց հայտարարել, որ ԼՂ-ն պետք է քննարկի, թե Ադրբեջանի կազմում ինչ կարգավիճակում պետք է լինի:

Անցած տարվա գարնանը հայտարարեց, որ «Արցախի կարգավիճակի հարցում պետք է նշաձողը մի փոքր իջեցնենք», հետո արդեն Պրահայում փաստացի պաշտոնապես հաստատեց ասվածը: Ռուսներն ապշած էին ու ասում էին, որ եթե հայերը համաձայն են, որ ԼՂ-ն Ադրբեջանի կազմում լինի, մենք խնդիր չունենք: Իրականում ռուսները չեն կարող հայերից ավելի հայ լինել, ինչը պահանջելն իրականում անմեղսունակություն կլինի»: Անդրադառնալով նշվածին հաջորդած գործընթացներին՝ նա հավելեց. «Երբ ռուսները նման բան հայտարարեցին, Ադրբեջանը հայտարարեց, որ եթե Նիկոլ Փաշինյանն ընդունում է, որ ԼՂ-ն պետք է մնա Ադրբեջանի կազմում, նշանակում է՝ ԼՂ հանքերը, միջանցք հասկացողությունը պետք է լինեն Ադրբեջանինը: Երբ կարգավիճակը փոխվում է, Ադրբեջանն էլ է փոխում իր մոտեցումը, ինչը շատ տրամաբանական է: Հենց Նիկոլ Փաշինյանն է Ադրբեջանին մոտեցում փոխելու շանս տվել: Եթե Հայաստանը ճանաչում է, որ ԼՂ-ն պետք է մնա Ադրբեջանի կազմում, այս տեսանկյունից Ադրբեջանի դիրքորոշումները տրամաբանված են դառնում: Իսկ Նիկոլ Փաշինյանի մոտեցումն ակնհայտ է. այսինքն, իրականում Լաչինի միջանցքի շրջափակումն առաջացել է Փաշինյանի պահվածքից: Միգուցե նա չէր ուզենա, որ այդպիսի բան լիներ, բայց այդպես ստացվել է, որովհետև երբ իշխանության են գալիս փողոցային տգետներն ու անգրագետները, այդպես է լինում: Հայ ժողովուրդը պետք է իմանա, որ իր որոշման գինն է վճարում»:

Քաղաքագետի խոսքով, հաշվի առնելով վերոնշյալը՝ զուտ տեխնիկական լուծումները բավարար չեն լինելու: «Մենք այլևս չեք կարողանալու Լաչինի միջանցքը բացել:Լաչինի միջանցքի բացման երկու ճանապարհ կա. կա՛մ պետք է Նիկոլ Փաշինյանին վռնդել իշխանությունից և այստեղ նորմալ իշխանություն ձևավորել, կա՛մ պետք է Արցախի իշխանությունները հայտարարեն, որ Արցախը ճանաչում են Ադրբեջանի կազմում, համաձայնեն, որ հանքերը կառավարվեն ադրբեջանցիների կողմից: Այդ ժամանակ ճանապարհը կբացվի: Ուրիշ ճանապարհ չկա: Եթե այսօր Արցախում համաձայնեն անցակետ տեղադրելու տարբերակին, ադրբեջանցիներն անընդհատ նոր պահանջներ են դնելու: Ադրբեջանը հստակ հասկանում է, թե ինչ է ուզում, հարցն այն է, թե Հայաստանում հասկանո՞ւմ են, արդյոք, թե ինչ են ուզում: Ըստ իս, չեն հասկանում: Եթե հայ ժողովուրդն ուզում է որևէ ակնկալիք ունենալ աշխարհից, աշխարհը պետք է հասկանա՝ հայ ժողովուրդն իրենից ինչ է ներկայացնում, ով է և, ամենակարևորը, ինչ է ուզում: Մարդիկ չեն հասկանում, թե հայ ժողովուրդն ինչ է ուզում: Իրականում ցանկություններն անհասկանալի են, իսկ հայ ժողովրդի ցանկությունները ձևավորվում են ընտրված իշխանություններով: Բայց խայտառակ իշխանություն է ձևավորվել, ինչը նաև աշխարհն է տեսնում»,-ընդգծեց քաղաքագետը:

Նրա խոսքով, մուրացիկի կարգավիճակում գտնվողին երբեք գործընկեր, ռազմավարական դաշնակից չեն դիտարկի. «Խնդիրն այն է, որ Նիկոլ Փաշինյանը հայ ժողովրդին ևս միջազգային մակարդակով քաղաքական մուրացկան է դարձրել, որն այլևս ոչ մի լուրջ քայլ աշխարհից ակնկալել չի կարող: Ցանկացած ժողովրդի դրսում դիտարկում են իր իշխանությամբ, մանավանդ, երբ իշխանությունն ընտրություններով է ձևավորվել: Այսինքն, շատ ավելի ծանր վիճակում ենք մենք հայտնվել, քան կարելի է պատկերացնել: Խնդիրները տեխնիկական լուծումները չեն: Նույնիսկ Փաշինյանին փոխելը բավարար չէ աշխարհին ապացուցելու, որ մուրացկան չենք: Քայլերով ու գործողություններով պետք է ապացուցել հակառակը, որ աշխարհը վերջնականապես հասկանա, որ մեզ հետ կարող է որպես գործընկեր հանդես գալ: Լավ, վատ, ուժեղ, թույլ՝ երկրորդական խնդիր է»:

Անդրադառնալով այս շրջանում ՀՀ իշխանությունների կողմից Ռուսաստանին ուղղված ազդակներին, որոնք արվեցին նաև Փաշինյանի վերջին ասուլիսի ընթացքում՝ Երվանդ Բոզոյանը շեշտեց. «Հակառուսականությունը երկու նպատակ ունի: Առաջին՝ եթե կա խնդիր, ուրեմն պետք է գտնել մեղավորներ: Հիշենք՝ երբ եկան իշխանության, ամեն ինչի մեջ նախկին իշխանություններին էին մեղադրում: Քանի որ Լաչինի միջանցքի փակման մեջ հնարավոր չէ մեղադրել նախկին իշխանություններին, ուրեմն նոր մեղավորներ պետք է փնտրել, որոնք այս դեպքում ռուսներն են: Այդ մարդը խաբելով է իշխանության եկել, շարունակում է խաբել սեփական ժողովրդին: Նա գիտի, թե այս ամենն ինչ կործանարար հետևանքներ է ունենալու իր համար, ու արդեն այս փուլում, ի դեմս Ռուսաստանի, նոր քավության նոխազ է գտել: Ըստ էության, հայտարարելով, որ թե՛ Հայաստանի, թե՛ Արցախի անվտանգության պատասխանատուն ՌԴ-ն է, նա փաստացի հող է նախապատրաստում, որ վաղը-մյուս օրն արևմտյան որևէ երկիր փախուստի դիմածի կարգավիճակով հայտարարի, որ Հայաստանի կործանման մեղավորը Ռուսաստանն է: Ռուսաստանին մեղադրելը ռուս-ուկրաինական կոնֆլիկտի ֆոնին պոպուլ յար է: Սա իրեն ընտանիքով արևմտյան որևէ երկրում փրկվելու շանս կտա, իհարկե, Հայաստանի կործանման հաշվին»:

Քաղաքագետը շեշտեց, որ «մեղավորները» կարող են նաև փոխվել: «Հիմա կմեղադրեն ռուսներին, վաղը-մյուս օրը՝ ամերիկացիներին, ֆրանսիացիներին: Երբ մարդն անգրագետ ու տգետ է, ոչինչ չի կարող անել և ամեն ինչ ձախողում է, չի ասելու՝ ես մեղավոր եմ: Այս իշխանությունն իր փրկության համար հենց այդ վարքագծով է առաջնորդվում, որ արդարացնի իր անմեղսունակ քայլերն ու որոշումները, երկրի ծանր վիճակը: Հայ ժողովուրդն ամեն օր զարթնելով՝ սպասում է, թե էլ ինչ կատաստրոֆա է լինելու: Այս հոգեվիճակի համար, իհարկե, Փաշինյանն իրեն չի մեղադրելու: Երբ ասուլիսի ժամանակ իրեն հարցին՝ իրեն մեղավոր չի՞ ճանաչում, շփոթվեց, փիլիսոփայելով, ի վերջո, ծիծաղելի վիճակի մեջ հայտնվեց: Փաստացի խոստովանելով, որ մեղավոր է, միևնույն ժամանակ ասաց՝ եթե մեղավոր եմ, հանեք, եթե չեք հանում, ուրեմն պատասխանատու եմ, բայց մեղավոր չեմ: Ճիշտ է ասում: Եթե հայ ժողովուրդը հետևում է, թե ինչպես է կործանման գնալու, ապա քաղաքական վերնախավի հետ մեղավոր է նաև հայ ժողովուրդը»:

Քաղաքագետը շեշտեց՝ արդեն մեկ տարի է, ինչ Փաշինյանը հայտարարում է, որ Արցախը մնալու է Ադրբեջանի կազմում և չի էլ թաքցնում, որ Արցախի հարցում ձեռքերը լվացել է. «Ավելին, անուղղակի մեղադրում է նշվածին դեմ հանդես եկող մարդկանց՝ ասելով, որ նրանք են մեղավոր լինելու, երբ վաղը չէ մյուս օրը Ադրբեջանն արդեն ՀՀ տարածքների նկատմամբ տարածքային պահանջներ ներկայացնի: Հիշենք իշխանության գալու ժամանակ և այժմ արվող լոզունգները: Խաբեբաներն էլ որոշակի սահմաններ ունեն, բայց նման «կլասի» խաբեբա, անկեղծ ասած, պատմության մեջ չեմ հիշում: Այս «կլասի», այս աստիճանի խաբեբա լինելն ու մինչև հիմա իշխանության մնալն աբսուրդ է»:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել