Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Իրանի շուրջ խմորումների հեռանկարներն ու ադրբեջանական արկածախնդրությունը. «Փաստ»

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ներկայում գլոբալ առումով աշխարհաքաղաքական նոր վերափոխումներ են տեղի ունենում, որոնցից էլ ածանցվում են տարածաշրջանային մակարդակով ուժերի դասավորության լանդշաֆտի ակտիվ խմորումները, ինչի արդյունքում բախվում են տարբեր ուժերի կենսական շահերը։ Արցախյան պատերազմում հայկական կողմի պարտությունը և Արցախի տարածքների բռնազավթումն Ադրբեջանի կողմից ճանապարհ են բացել պանթուրքական ծրագրերի իրականացման համար։ Դրա համար էլ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի կողմից հետևողականորեն առաջ է քաշվում, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման թեման, որը թույլ կտա առաջ տանել թյուրքական աշխարհի ինտեգրացիայի հարցը։ Իսկ այդ «միջանցքի» բացմանը կտրականապես դեմ է Իրանը։ Նույնիսկ անցյալ տարի Էրդողանի հետ հանդիպման ժամանակ Իրանի հոգևոր առաջնորդ Այաթոլա Խամենեին հստակ զգուշացրել և կտրուկ դեմ էր արտահայտվել հայ-իրանական սահմանի արգելափակմանը։

Հասկանալի է՝ պանթուրքական ծրագրերի կենսագործման դեպքում հիմք է դրվելու նաև, այսպես կոչված, «Իրանական Ադրբեջանում» անջատողական ձգտումների հրահրման և Իրանի մասնատման համար։ Դրանով է պայմանավորված, որ Ադրբեջանում և Թուրքիայում շատ ցավոտ են ընդունում այն հանգամանքը, որ Իրանից այնպիսի հայտարարություններ են հնչում, թե Հայաստանի անվտանգությունն Իրանի անվտանգությունն է։ Ըստ այդմ, Բաքուն ակտիվորեն օգտագործում է նաև Իրանի դեմ հանդես եկող այլ տարածաշրջանային և արտատարածաշրջանային ուժերի շահագրգռվածությունը։ Դրանով է պայմանավորված, որ Ադրբեջանը հակաիրանական հողի վրա լրջորեն համագործակցում է Իրանի տարածաշրջանային հիմնական հակառակորդի՝ Իսրայելի հետ։

Մյուս կողմից՝ հակաիրանական քաղաքականության հողի վրա Ադրբեջանը փորձում է աջակցություն ստանալ Արևմուտքի կողմից, որը պատժամիջոցներ և սահմանափակումներ է կիրառում Իրանի նկատմամբ։ Արևմուտքին հատկապես անհանգստացնում է այն փաստը, որ Թեհրանը ռազմական առումով ակտիվորեն համագործակցում է Մոսկվայի հետ, և նույնիսկ իրանական տեխնիկա է փոխանցվում ռուսական կողմին։ Եվ անցած տարի նույնիսկ արևմտյան փորձագետներն էին արձանագրում, որ իրանական ԱԹՍ-ները վճռորոշ դերակատարություն ունեն Ուկրաինայում ընթացող ռազմական գործողությունների ընթացքում։ Այս հանգամանքը հաշվի առնելով՝ նոր պատժամիջոցներ սահմանվեցին անօդաչուներ արտադրող իրանական ընկերությունների նկատմամբ։ Բայց Արևմուտքին մեծապես անհանգստացնում է նաև այն փաստը, որ Ռուսաստանն էլ իր հերթին է ռազմական տեխնոլոգիաներ փոխանցում Իրանին։

Անգամ խոսք է գնում ՍՈւ 35 կործանիչների գնման մասին։ Ուստի Արևմուտքին դիմակայելու տեսանկյունից Ռուսաստանի և Իրանի շահերը համընկնում են։ Մյուս կողմից էլ Թեհրանը հայտարարում է, թե մտադիր չէ զիջումների գնալ Իրանի միջուկային ծրագրի շուրջ Գործողությունների համատեղ համապարփակ ծրագրի (ԳՀՀԾ) վերականգնման հարցով բանակցություններում։ Եվ միջուկային ծրագրի հարցում Իրանի կոշտ դիրքորոշումը պատճառ է դառնում Իրանի նկատմամբ նոր ճնշումների համար։ Ուստի, պատահական չեն Իրանի շուրջ տեղի ունեցող վերջին իրադարձությունները։ Նախ՝ հարձակման է ենթարկվում Իրանում Ադրբեջանի դեսպանատունը, ապա անօդաչուների միջոցով հարձակումներ են տեղի ունենում իրանական ռազմական օբյեկտների վրա, որն, ըստ տարբեր տեղեկությունների՝ նախաձեռնել են Իսրայելն ու ԱՄՆ-ը։

Իսկ այդ իրադարձությունների ֆոնին Ադրբեջանը հայտարարում է, թե Թեհրանում իր դեսպանատունը դադարեցնում է գործունեությունը, ինչին հետևում են այն տեղեկությունները, թե Թեհրանում իրենց գործունեությունը կարող են դադարեցնել նաև Գերմանիայի և Մեծ Բրիտանիայի դեսպանատները։ Փաստացի Իրանի դեմ քայլերի հարցում մի շարք խոշոր խաղացողների՝ Թուրքիայի, Իսրայելի ու Արևմուտքի շահերը համընկնում են։ Զուգահեռ ակտիվանում են այն խոսակցությունները, թե հնարավոր է Իրանի դեմ ռազմական գործողությունների նախաձեռնում կամ ռազմական բախում։ Նկատենք, որ միշտ էլ այդպիսի խոսակցություններ եղել են, սակայն, ըստ շատ փորձագետների, առկա իրավիճակում դեռևս լուրջ ռազմական բախման սկսվելու մասին ենթադրություններ անելու հիմքեր չկան, և ներկայում Իրանի վրա հարձակումները և ճնշումները Թեհրանին զիջումներ պարտադրելու նպատակ են հետապնդում։

Այնուամենայնիվ, Իրանին ռազմական գործողությունների մեջ ներքաշելը բացառված չէ ապագայում, իսկ Ադրբեջանը կարող է դառնալ դրանց համար անհրաժեշտ պլացդարմ։ Դրա մասին են վկայում Իրանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կտրուկ սրման դրսևորումները։ «Արևմտյան Ադրբեջանի» հետ կապված Բաքվից ուղերձներ են հնչում, իսկ ադրբեջանական իշխանությունները հետևողականորեն իրենց հասարակության շրջանում հակաիրանական տրամադրություններ են սերմանում՝ ձեռքի հետ էլ իրանական «լրտեսներին» ձերբակալելու օպերացիաներ նկարում։ Իսկ «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման հետ կապված Ադրբեջանի արկածախնդրությունը կարող է պատճառ դառնալ, որ Իրանը ներքաշվի ռազմական գործողությունների մեջ։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Անհայտ ծագման ինքնակոչների խմբավորում է ձևավորվել Շիրակի մարզում. պատգամավորն ահազանգում է Ucom-ի գլխավոր տնօրենը ելույթ է ունեցել աշխատաշուկային նվիրված համաժողովին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման հարցը չի քննարկվի. Ստանոն՝ ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ հանդիպման մասին Հայաստանն ու Հնդկաստանը կընդլայնեն համագործակցությունը կինոարտադրության և տեխնոլոգիական բնագավառում «National Geographic»-ը ներկայացրել է Հայաստանում գինու մշակույթը Ապրիլի 1-ից ֆիզիկական անձանց կողմից անձնական օգտագործման ապրանքների համար սահմանված առցանց անմաքս առևտրի արտոնության շեմը ենթարկվելու է փոփոխության Ոսկու գինն աճել է Փաշինյանի թիրախում Արցախի իշխանություններն են Նավթի գներն աճել են Արցախից տեղահանված շուրջ 11 հազար մարդ է արտագաղթել Հայաստանից․ Գեղամ Ստեփանյան Մտքովս նույնիսկ չի անցել, որ վերջին անգամ եմ տեսնում Գագիկին․ երջանիկ տարիներից մնացին միայն քաղցր հուշեր Միջազգային պահանջ է՝ սահմանի որոշման ցանկացած գործընթաց որևէ ուժ չունի, եթե մարդկանց բնականոն կյանքը խաթարվում է. Թաթոյան Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրիԱլիևին նոր պատերազմ է հարկավոր. Ռուսական մամուլի անդրադարձը «Ավտովազ»-ը սկսել է Lada-ի արտադրությունն Ադրբեջանում Իսպանիայում տեղակայվել է ՆԱՏՕ-ի երրորդ ռազմածովային բազան Տաջիկստանում 9 մարդ է ձերբակալվել Crocus City Hall-ի գործով Ինչո՞ւ երեկ չհրապարակվեց Արայիկ Հարությունյանի մասնակցությամբ հարցազրույցը․ AzTV-ի պարզաբանումը Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան Գերիների վերադարձը պետք է յուրաքանչյուր հայի աշխատանքի հիմքում լինի. Սեյրան Օհանյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. BMW-ն հայտնվել է CPS բենզալցակայանի մոտակա տարածքում Մասնագիտությունը պահանջված և արդիական կլինի, քանի դեռ կլինի հանքարդյունաբերությունը. ԶՊՄԿ Հունաստանում 5,7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Կարևոր․ կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից ո՞ր բանկերի քարտապաններն են կարող օգտվել «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Հայաստանի տարածքում արգելափակվել են Սոլովյովի հաղորդումները Ջուր չի լինի Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Մարտի 29-ի եղանակային կանխատեսումները Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ ԵրևանումԶատիկին հաջորդող մեռելոցն աշխատանքայի՞ն կլինի, թե՞ ոչ Իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար Պուտինը զարմացած էր, որ Փաշինյանը ԼՂ-ն Պրահայում ճանաչել է Ադրբեջանի մաս. Լավրով Այսօր Ավագ Ուրբաթ է՝ Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրը Ռուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներ