Երևան, 17.Փետրվար.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Արևելյան «ծանրքաշայինների» կարևոր նշանակությունը Հայաստանի համար. «Փաստ»

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ հիմնական դիսկուրսը Հայաստանում տատանվում է Ռուսաստանի ու Արևմուտքի միջև, սակայն այդ ֆոնին հաճախ անտեսվում են Հարավային Ասիայի ու արևել յան Ասիայի երկրների հետ հարաբերությունների հարցերը։ Այս կոնտեքստում ամենակարևոր պետություններից մեկը մեր հարևան Իրանն է, սակայն Թեհրանի հետ հարաբերությունները այդպես էլ շատ բարձր մակարդակի չեն բերվում՝ չնայած այն հանգամանքին, որ հենց Իրանն է իր դիրքորոշումը հստակ արտահայտում տարածաշրջանային իրողությունների համատեքստում: Մասնավորաբար, ոչ մեկ անգամ Իրանը հստակ հայտարարել է, թե դեմ է տարածաշրջանում ճանաչված սահմանների փոփոխությանը։

Երբ Ադրբեջանը փորձում էր սադրանքներ իրականացնել Սյունիքի ուղղությամբ ու բացել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը», Իրանը Ադրբեջանի հետ սահմանի երկայնքով զորավարժություններ էր իրականացնում ու զգուշացումներ հղում Բաքվին։ Բայց Իրանի հետ մեր համագործակցությունը խորացնելու փոխարեն ՀՀ իշխանությունները գնում են Ադրբեջանի հետ մեր սահմանների երկայնքով եվրոպական դիտորդների թիվն ավելացնելու ճանապարհով, ինչի արդյունքում Իրանն անհանգստանում է, ու պատահական չէ, որ Թեհրանից հայտարարություններ են հնչում, թե դեմ են տարածաշրջանում օտարերկրացիների ներկայությանը։ Մյուս առանցքային պետությունը Հնդկաստանն է, որի հետ մեր հարաբերությունները կարող ենք առավել խորացնել։

Հնդկական տնտեսությունը մեծ արագությամբ աճում է, ու բազմակողմանի տնտեսական համագործակցության մեջ է տարբեր կենտրոնների հետ, որը լրացուցիչ առավելություն է տալիս Նյու Դելիին։ Օրինակ՝ Հնդկաստանը ակտիվ տնտեսական կապեր է պահպանում թե՛ Արևմուտքի, թե՛ Ռուսաստանի հետ, ու օտարերկրյա կապիտալի հոսք է տեղի ունենում դեպի Հնդկաստան։ Մյուս կողմից էլ՝ ռազմական ոլորտի հետ կապված Հնդկաստանը որոշակի առավելություններ ունի։ Այս պետությունը հասանելիություն ունի ռուսական, ամերիկյան, ֆրանսիական սպառազինություններին։ Անգամ ԱՄՆ-ը որոշակի համատեղ արտադրություն է փորձում կազմակերպել, օրինակ՝ կործանիչների շարժիչներ, որպեսզի Հնդկաստանը կարողանա զսպել Չինաստանի աճող հավակնությունները Հնդկա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում։ Ու հնդկական սպառազինությունները պահանջարկ ունեն հարավ-արևել յան Ասիայի երկրներում։

Բայց Հայաստանը, բացի սպառազինություններ ձեռք բերելուց, կարող է ավելի խորացնել հարաբերությունները Հնդկաստանի հետ՝ ընդհուպ մինչև, օրինակ՝ սպառազինությունների համատեղ արտադրություն։ Պետք է հնարավորություն ստեղծել, որ Հնդկաստանը Հայաստանի միջոցով լիովին հակակշռի Թուրքիա-Ադրբեջան-Պակիստան եռյակի դիրքերի ուժեղացմանը։ Ու, ընդհանրապես, տնտեսական առումով երկու երկրները համագործակցության մեծ պոտենցիալ ունեն, որը իրացված չէ։ Հնդկաստանը կարող է ներդրումներ իրականացնել ՀՀ տնտեսության որոշակի ոլորտներում։ Մյուս կողմից էլ՝ եթե կրթական ոլորտում համագործակցությունը խորանա, ապա դրա արդյունքում Հայաստանի կրթական ոլորտը ևս նոր խթան կստանա։ Մյուս կարևոր ուղղությունը Չինաստանի հետ մեր հարաբերություններն են։ Բնական է, որ Պեկինը շահագրգռված է Հարավային Կովկասում իր ազդեցության ուժեղացմամբ, քանի որ մեր տարածաշրջանը Չինաստանի համար կարող է դառնալ իր ապրանքների ու ծառայությունների արտահանման կարևոր ցամաքային ուղիներից մեկը։

Բացի այդ, Չինաստանն ինչքան էլ համագործակցի Թուրքիայի հետ, շահագրգռված չէ Անկարայի դիրքերի չափից ավելի ուժեղացմամբ, քանի որ եթե Թուրքիան իր ոտքը շատ ամրացրեց Հարավային Կովկասում, մուտք է գործելու նաև Միջին Ասիայի երկրներ, որը Չինաստանը համարում է իր համար առանցքային էներգետիկ ու տնտեսական գոտի, ու խնդիրներ ստեղծի Պեկինի համար։ Մյուս կողմից էլ՝ պանթուրքական ծրագրերի իրականացման դեպքում Թուրքիան խրախուսելու է Չինաստանում ույղուրների սեպարատիստական տրամադրությունները ու անկայունություն է հրահրելու։ Պատահական չէ, որ վերջերս Թուրքիան չինացիների համար ույղուրներին լրտեսողների ձերբակալեց։ Հարկ է Չինաստանի հետ խորացնել ռազմական համագործակցությունը, զենք ձեռք բերել, իսկ մյուս կողմից էլ՝ ստանալ նոր տեխնոլոգիաներ։ Կարելի է նաև պայմաններ ստեղծել, որ չինական ընկերությունները ներդրումներ կատարեն Հայաստանում, նոր ենթակառուցվածքներ ստեղծեն և այլն։

Ընդհանուր առմամբ, Չինաստանի ռազմավարական քաշը ժամանակի ընթացքում մեծանում է այն աստիճանի, որ նույնիսկ ԱՄՆ-ն է այդ աճող հզորությունից մտահոգված, իսկ Հայաստանում ՀՀ իշխանությունները չեն տեսնում այս իրողությունը, այլապես գործնական քայլեր կձեռնարկեին Չինաստանի հետ հարաբերությունները խորացնելու ուղղությամբ։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 
Փրկարարները մարել են Քասախ գյուղում բռնկված հրդեհըՄարտի տոնական և ոչ աշխատանքային օրերը ««Չրթում» ենք, պապ»․ հայրը զոհվելուց մեկ ժամ առաջ է որդու հետ խոսել Զախարովան հայտարարել է՝ ՌԴ-ի համեմատությունը նացիստական ​​Գերմանիայի հետ «անհետևանք չի մնա» Վարորդները կամ հսկիչներն իրավունք չունեն ձեզ իջեցնել տրանսպորտից, դա ապօրինի գործողություն է (տեսանյութ) Իսրայելի ռազմաօդային ուժերը հարձակվել են Լիբանանի ռազմական թիրախների վրա Օգտատերերը դժգոհում են, որ Telegram-ի նոր տարբերակն «սպանում է» iPhone-ի մարտկոցը ՄԱԿ. Արտաքին ֆինանսավորումը սառեցնելու ԱՄՆ որոշումը կարող է հանգեցնել ՁԻԱՀ-ից միլիոնավոր մահվան դեպքերի Հայտնիների հրապարակումները՝ Վալենտինի օրվա առթիվ Գլխացավեր, ճնշում, ինֆարկտ. փետրվարի 17-ից 23-ը ե՞րբ կլինեն մագնիսական փոթորիկներ և ովքե՞ր պետք է զգուշանան «Ինտերի» մեկնարկային կազմը Ո՞վ կներկայացնի Հայաստանը «Եվրատեսիլ»-ում այս տարի BRICS-ի գագաթնաժողովը կանցկացվի Ռիո դե Ժանեյրոյում. օրերը հայտնի են «Երազումս տեսել եմ, բայց չեմ հիշում՝ ի՞նքն էր»․ հարսանիք՝ Սուրբ Սարգսի տոնին Չեխիայում ՀՀ դեսպանը երկրի փոխվարչապետին փոխանցել է Հայաստան այցելելու հրավերը CNN. Սաուդյան Արաբիան պատրաստ է միջնորդ դառնալ Թրամփի վարչակազմի և Իրանի միջև Սասունիկ գյուղում նպաստառու ընտանիքի 25 հատ խոզը աֆրիկյան ժանտախտից անկել է ՀԱՄԱՍ-ը պետք է «արմատախիլ արվի»․ Մարկո Ռուբիո Երուսաղեմում հանդիպել են Նեթանյահուն և Ռուբիոն Թրամփի վարչակազմը բացահայտել է՝ ինչ շահ ունի ԱՄՆ-ն ուկրաինական հակամարտության լուծմամբ. ինչ է առաջարկվել Կիևին Ձյուն կտեղա՞. եղանակը փետրվարի 17-ից 21-ը Փետրվարի 17-ին և 18-ին լույս չի լինի Երևանի և մարզերի հարյուրավոր հասցեներում Մասկը կներկայացնի Grok 3 չաթբոտը՝ «աշխարհի ամենախելացի արհեստական ​​ինտելեկտը» Սարգիս Ադամյանը երկրորդ խաղում անընդմեջ դարձավ գոլի հեղինակ (տեսանյութ) Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են հիվանդ տեղափոխող շտապօգնության մեքենան, «Ford Fusion»-ը և «Mazda»-ն․ կան վիրավորներ Ընդլայնվել է առողջապահության և կրթության գծով փոխհատուցվող սոցիալական ծախսերի շրջանակը Պարեկները թմրանյութով ՊՆ ծառայողների են հետապնդել, ինչից հետո տեղի է ունեցել վթար Ե՞րբ է մեկնարկում Մեծ պահքը Ադելիա Պետրոսյանը՝ Ռուսաստանի Գրան պրիի եզրափակչի հաղթող Լիլիանա Ապրոյան. Դավայի ասիստենտի օգնականից մինչև գորգից պայուսակների հայկական ապրանքանիշի հիմնադիր Սևանի թերակղզուց մինչև Ծովագյուղ հավածում թույլ բուք է, Վարդենյաց լեռնանցքում տեղ-տեղ մերկասառույց է Լույս աշխարհ է եկել 2022 թվականին Ադրբեջանի ագրեսիայի հետևանքով զոհված զինծառայողի քույրը` Ադրիանան Ջուր չի լինի՝ փետրվարի 17-ին տասնյակ հասցեներում Կենտուկիում սաստիկ ջրհեղեղի հետևանքով առնվազն 2 մարդ է զոհվել Զելենսկին ասել է, որ երբեք չի ընդունի առանց Ուկրաինայի մասնակցության ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի կնքած խաղաղ համաձայնագիրը Ռոնալդոն նշել է լավագույն ֆուտբոլիստի անունը, ում հետ երբևէ խաղացել է Վիզուալ մնացորդների աղբանոց կամ՝ «Մեգապոլիս» ֆիլմը Մխիթար Հայրապետյանը Աբու Դաբիում մասնակցել է IDC 2025 միջազգային պաշտպանական համաժողովին Կյանքն ինձ համար այլևս դարձել էր տառապանք. Ավետիք Իշխանյանի հրաժեշտի խոսքը Նիկոլաևում պայթյունի հետևանքով զոհվել է Ուկրաինայի Ականազերծման կենտրոնի երեք զինծառայող Փետրվարի 3-րդ տասնօրյակում ՀՀ-ում սպասվում են 2024-2025 թվականի ձմեռվա ամենացածր ջերմաստիճանները Երևան-Մոսկվա տոմսերի գինը կտրուկ նվազել է. ի՞նչ արժե այս պահին Տեղ-տեղ մերկասառույց, նաև թույլ բուք․ իրազեկում՝ վարորդերին Ողբերգական ավտովթար՝ Գեղարքունիքի մարզում․ բժիշկներն արձանագրել են վարորդի մահը․ կա վիրավոր Մակրոնը երկուշաբթի Ուկրաինայի իրավիճակի շուրջ եվրոպական առաջնորդների հանդիպում կանցկացնի Գամփռ․ ընտրվել է Երևանում կայանալիք հոկեյի ԱԱ-ի թալիսմանը Հայտնի է ե՞րբ և որտե՞ղ տեղի կունենա Ավետիք Իշխանյանի հոգեհանգիստը Իշխանյանը այն հազվագյուտ իրավապաշտպաններից էր, որ մինչև վերջ հավատարիմ մնաց մեր ազգային նպատակներին. Չալաբյան Արցախի կորուստն ու Հայաստանում տիրող իրավիճակի հստակ գիտակցումը հյուծեցին դրանց հետ անհաշտ մտավորականին․ Սերժ Սարգսյան Երևան-Սևան ավտոճանապարհին հրդեհ է բռնկվել Audi-ի շարժիչի հատվածում և սրահում