Ереван, 17.Февраль.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Արևելյան «ծանրքաշայինների» կարևոր նշանակությունը Հայաստանի համար. «Փաստ»

ПОЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ հիմնական դիսկուրսը Հայաստանում տատանվում է Ռուսաստանի ու Արևմուտքի միջև, սակայն այդ ֆոնին հաճախ անտեսվում են Հարավային Ասիայի ու արևել յան Ասիայի երկրների հետ հարաբերությունների հարցերը։ Այս կոնտեքստում ամենակարևոր պետություններից մեկը մեր հարևան Իրանն է, սակայն Թեհրանի հետ հարաբերությունները այդպես էլ շատ բարձր մակարդակի չեն բերվում՝ չնայած այն հանգամանքին, որ հենց Իրանն է իր դիրքորոշումը հստակ արտահայտում տարածաշրջանային իրողությունների համատեքստում: Մասնավորաբար, ոչ մեկ անգամ Իրանը հստակ հայտարարել է, թե դեմ է տարածաշրջանում ճանաչված սահմանների փոփոխությանը։

Երբ Ադրբեջանը փորձում էր սադրանքներ իրականացնել Սյունիքի ուղղությամբ ու բացել, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը», Իրանը Ադրբեջանի հետ սահմանի երկայնքով զորավարժություններ էր իրականացնում ու զգուշացումներ հղում Բաքվին։ Բայց Իրանի հետ մեր համագործակցությունը խորացնելու փոխարեն ՀՀ իշխանությունները գնում են Ադրբեջանի հետ մեր սահմանների երկայնքով եվրոպական դիտորդների թիվն ավելացնելու ճանապարհով, ինչի արդյունքում Իրանն անհանգստանում է, ու պատահական չէ, որ Թեհրանից հայտարարություններ են հնչում, թե դեմ են տարածաշրջանում օտարերկրացիների ներկայությանը։ Մյուս առանցքային պետությունը Հնդկաստանն է, որի հետ մեր հարաբերությունները կարող ենք առավել խորացնել։

Հնդկական տնտեսությունը մեծ արագությամբ աճում է, ու բազմակողմանի տնտեսական համագործակցության մեջ է տարբեր կենտրոնների հետ, որը լրացուցիչ առավելություն է տալիս Նյու Դելիին։ Օրինակ՝ Հնդկաստանը ակտիվ տնտեսական կապեր է պահպանում թե՛ Արևմուտքի, թե՛ Ռուսաստանի հետ, ու օտարերկրյա կապիտալի հոսք է տեղի ունենում դեպի Հնդկաստան։ Մյուս կողմից էլ՝ ռազմական ոլորտի հետ կապված Հնդկաստանը որոշակի առավելություններ ունի։ Այս պետությունը հասանելիություն ունի ռուսական, ամերիկյան, ֆրանսիական սպառազինություններին։ Անգամ ԱՄՆ-ը որոշակի համատեղ արտադրություն է փորձում կազմակերպել, օրինակ՝ կործանիչների շարժիչներ, որպեսզի Հնդկաստանը կարողանա զսպել Չինաստանի աճող հավակնությունները Հնդկա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում։ Ու հնդկական սպառազինությունները պահանջարկ ունեն հարավ-արևել յան Ասիայի երկրներում։

Բայց Հայաստանը, բացի սպառազինություններ ձեռք բերելուց, կարող է ավելի խորացնել հարաբերությունները Հնդկաստանի հետ՝ ընդհուպ մինչև, օրինակ՝ սպառազինությունների համատեղ արտադրություն։ Պետք է հնարավորություն ստեղծել, որ Հնդկաստանը Հայաստանի միջոցով լիովին հակակշռի Թուրքիա-Ադրբեջան-Պակիստան եռյակի դիրքերի ուժեղացմանը։ Ու, ընդհանրապես, տնտեսական առումով երկու երկրները համագործակցության մեծ պոտենցիալ ունեն, որը իրացված չէ։ Հնդկաստանը կարող է ներդրումներ իրականացնել ՀՀ տնտեսության որոշակի ոլորտներում։ Մյուս կողմից էլ՝ եթե կրթական ոլորտում համագործակցությունը խորանա, ապա դրա արդյունքում Հայաստանի կրթական ոլորտը ևս նոր խթան կստանա։ Մյուս կարևոր ուղղությունը Չինաստանի հետ մեր հարաբերություններն են։ Բնական է, որ Պեկինը շահագրգռված է Հարավային Կովկասում իր ազդեցության ուժեղացմամբ, քանի որ մեր տարածաշրջանը Չինաստանի համար կարող է դառնալ իր ապրանքների ու ծառայությունների արտահանման կարևոր ցամաքային ուղիներից մեկը։

Բացի այդ, Չինաստանն ինչքան էլ համագործակցի Թուրքիայի հետ, շահագրգռված չէ Անկարայի դիրքերի չափից ավելի ուժեղացմամբ, քանի որ եթե Թուրքիան իր ոտքը շատ ամրացրեց Հարավային Կովկասում, մուտք է գործելու նաև Միջին Ասիայի երկրներ, որը Չինաստանը համարում է իր համար առանցքային էներգետիկ ու տնտեսական գոտի, ու խնդիրներ ստեղծի Պեկինի համար։ Մյուս կողմից էլ՝ պանթուրքական ծրագրերի իրականացման դեպքում Թուրքիան խրախուսելու է Չինաստանում ույղուրների սեպարատիստական տրամադրությունները ու անկայունություն է հրահրելու։ Պատահական չէ, որ վերջերս Թուրքիան չինացիների համար ույղուրներին լրտեսողների ձերբակալեց։ Հարկ է Չինաստանի հետ խորացնել ռազմական համագործակցությունը, զենք ձեռք բերել, իսկ մյուս կողմից էլ՝ ստանալ նոր տեխնոլոգիաներ։ Կարելի է նաև պայմաններ ստեղծել, որ չինական ընկերությունները ներդրումներ կատարեն Հայաստանում, նոր ենթակառուցվածքներ ստեղծեն և այլն։

Ընդհանուր առմամբ, Չինաստանի ռազմավարական քաշը ժամանակի ընթացքում մեծանում է այն աստիճանի, որ նույնիսկ ԱՄՆ-ն է այդ աճող հզորությունից մտահոգված, իսկ Հայաստանում ՀՀ իշխանությունները չեն տեսնում այս իրողությունը, այլապես գործնական քայլեր կձեռնարկեին Չինաստանի հետ հարաբերությունները խորացնելու ուղղությամբ։

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 
Bloomberg: Администрация Трампа хочет добиться прекращения огня в Украине к 20 апреля Илон Маск анонсировал выпуск «самого умного ИИ на Земле» Число погибших в результате наводнений в штате Кентукки достигло 8: около 40 000 жителей остались без света Объявлен стартовый состав «Интера» Азербайджанец поссорился с невесткой и бросил в нее гранату Спецпосланник США: РФ придется пойти на уступки. США могли бы разрушить альянсы Москвы с Тегераном и Пекином Принцесса Иордании родила своего первенца Марко Рубио: «Иран остается единственным величайшим источником нестабильности на Ближнем Востоке» CNN: Саудовская Аравия готова стать посредником между администрацией Трампа и Ираном В Национальной галерее Армении стартовал цикл культурных мероприятий для дипломатических представительств В результате давки на железнодорожном вокзале в Нью-Дели погибли 18 человек В Ереване в квартире обнаружили тело мужчины и пистолет «Макаров» Хоккеисты из США и Канады в начале игры трижды подрались друг с другом за 9 секунд Экс-премьера Маврикия арестовали в рамках дела об отмывании денег Ученые изучили древний процесс мумификации с помощью запахов Фидан: Долгие годы в нашем регионе думали, кто будет доминировать – турки, иранцы или арабы? Песков: Переговоры Путина и Трампа прошли в доброжелательном тоне В результате сильных наводнений в американском штате Кентукки погибли не менее 2 человек Зеленский заявил, что никогда не примет мирное соглашение, заключенное США и РФ, без участия Украины Нетаньяху пригрозил ХАМАС «вратами ада», если не будут освобождены все израильские заложники Иран анонсировал запуск на орбиту спутника связи «Navak» Сириец, напавший с ножом на прохожих в Австрии, присягнул на верность ИГИЛ Нетаньяху, стоя рядом с Рубио, озвучил очередную угрозу в адрес Ирана: «Мы доведем дело до конца» Панихида по Аветику Ишханяну состоится 17 февраля «Европейская правда»: Венгрия заблокировала вступление Украины в ЕС 104-летняя женщина отметила свой день рождения посещением тюрьмы Макрон в понедельник проведет встречу европейских лидеров по ситуации вокруг Украины В Дилижане сгорел заброшенный дом Погода в Армении Контраст между обещаниями и реальностью: структура списка крупных налогоплательщиков - фактическое «зеркало» экономики: «Паст»Налогом на имущество также прикарманивают людей: «Паст»Подобные альянсы могут сдерживать турецко-азербайджанский тандем: «Паст»Внедрение системы всеобщего декларирования должно быть приостановлено как минимум на несколько лет: это правительство лжет и манипулирует: «Паст»Лидером по производству золота в 2024 году стал Китай «Живой Нострадамус» сделал еще одно мрачное предсказание Туркменистан, Румыния, Грузия и Азербайджан хотят создать коридор в обход России Глава МИД Азербайджана пожаловался генсеку Совета Европы Что обсудили Зеленский и вице-президент США? Начальник Генштаба ВС Армении в Мюнхене принял участие в приеме высокопоставленных военных руководителей МИД: США и Британия согласны, что в мирных переговорах должен участвовать и Зеленский Маркедонов: Не факт, что процесс евроинтеграции будет для Армении легким Немецкий депутат: Мы не должны потерять Армению из-за российского империализма Пашинян провел встречу с немецкими парламентариями Зеленский проводит встречу вице-президентом США Начальник Генштаба ВС Армении пообщался с коллегами из США, Германии, Швеции, Финляндии, Аргентины Speedtest Global Index: В Армении – самый медленный мобильный интернет среди стран Южного Кавказа В Армении в отношении прокурора назначено дисциплинарное взыскание Роберт Кочарян 17 февраля даст пресс-конференцию ЧП в Ванадзоре: 17-летний юноша упал с балкона В Пакистане прогремел взрыв: Погибли 11 человек