Ереван, 12.Февраль.2025,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


ՀՀ տնտեսության «դիվերսիֆիկացման» հակառակ հետևանքները. «Փաստ»

ЭКОНОМИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Հայաստանի տնտեսության դիվերսիֆիկացման թեման միշտ ակտուալ է եղել։ Ու խնդիրը, որպես կանոն, դիտարկվել է նոր շուկաներ մուտք գործելու ու տնտեսական այլընտրանքներ ստեղծելու շրջանակներում։ Բայց երբ խոսք է լինում ՀՀ տնտեսությունը դիվերսիֆիկացնելու մասին, ՀՀ իշխանությունները իսկույն առաջին հերթին սկսում են նայել դեպի Արևմուտք։ Ըստ այդմ էլ, ակտիվ շրջանառության մեջ են դնում այն թեզը, որ Արևմուտքը համապատասխան դաշտ կապահովի տնտեսական այլընտրանքներ ստեղծելու համար, որպեսզի Հայաստանի կախվածությունը Ռուսաստանից ու ռուսական կապիտալից փոքրանա։ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի խոսնակ Մեթյու Միլլերն էլ ընդգծում էր, թե Բրյուսելում Հայաստանի ղեկավարի հետ նախատեսվող հանդիպումը պետք է կենտրոնանա Հայաստանի տնտեսական դիմակայունության վրա, և շեշտում, թե աշխատում են առևտրային կապերը դիվեսիֆիկացնելու և հումանիտար կարիքները լուծելու ուղղությամբ:

Ու երբ Բրյուսելում Փաշինյան-Բլինքեն-Ուրսուլա ֆոն դեր Լայեն հանդիպումը տեղի ունեցավ, այն դիտարկվում էր շատ խոշոր իրադարձություն։ Այդ ժամանակ էր, որ ԱՄՆ-ն ու ԵՄ-ն խոստացան գումարներ ներդնել Հայաստանի տնտեսության մեջ, չնայած այդ գումարի չափից պարզ էր, որ այն չի կարող լուրջ խնդիր լուծել Հայաստանի համար։ Ամենաշատ գումարը խոստացավ ԵՄ-ն՝ 270 միլիոն եվրո դրամաշնորհ, այն էլ՝ առաջիկա 4 տարվա համար, այսինքն, տարեկան 70 մլն-ից քիչ գումար է տրամադրվելու Հայաստանին: Այնուամենայնիվ, Փաշինյանը այնքան մեծ կարևորություն էր տալիս այդ օգնությանը, որ նշում էր, թե «ԱՄՆ-ն ու ԵՄ-ն պատրաստ են մեզ օգնել, որ մենք միլիարդներ աշխատենք Հայաստանի Հանրապետությունում ու սրա, նրա ձեռքին չնայենք»։

Այս ֆոնի ներքո էլ ՀՀ իշխանությունները շարունակում են գեներացնել Հայաստանի՝ ԵՄ անդամակցության օրակարգը՝ ընդգծելով, թե իրենք պատրաստ են խորացնել հարաբերությունները եվրոպական համայնքի հետ։ Իսկ արևմտամետ ուժերը քննարկումների դաշտ են նետում Հայաստանի՝ ԵՄ անդամակցության մասով հանրաքվե անցկացնելու թեման։ Բայց վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ Հայաստանի տնտեսությունը դիվերսիֆիկացնելու փոխարեն հակառակն է տեղի ունենում։ Ինչքան Արևմուտքում շատ են խոսում Հայաստանի տնտեսության դիվերսիֆիկացման մասին, այնքան մեր երկրի՝ Ռուսաստանի հետ տնտեսական կապվածությունն ավելի է մեծանում։ Այս տարվա առաջին կեսին Հայաստանը 8,3 մլրդ դոլարի առևտրային շրջանառություն է ունեցել Ռուսաստանի հետ։ Իսկ նախորդ տարվա առաջին կիսամյակի հետ համեմատությամբ առևտրի ծավալներն աճել են 2,6 անգամ։

Փաստացի գործ ունենք Ռուսաստանի հետ աճող առևտրի ահռելի դինամիկայի հետ։ Ու եթե հանկարծ դեպի Ռուսաստան արտահանվող ապրանքների հետ կապված խնդիրներ են լինում, ապա Հայաստանի տնտեսության վրա դա անմիջապես ազդում է։ Մեր երկրի երկրորդ առևտրային գործընկերն ԱՄԷ-ն է՝ արդեն մոտ 3,7 մլրդ դոլարի ծավալով։ Նախորդ տարվա առաջին կիսամյակի հետ համեմատությամբ առևտրի ծավալներն աճել են 7,5 անգամ։ Բայց ԱՄԷ-ի հետ առևտրի աճը նույնպես կապված է ռուսական կապիտալի հետ։ Պատահական չէ, որ Հայաստան ներմուծված ռուսական հումքը մշակվում և ոսկերչական ապրանքների տեսքով արտահանվում է հենց ԱՄԷ։ Իսկ ոսկերչության ոլորտի ակտիվացումը էական ազդեցություն է ունենում Հայաստանի բարձր տնտեսական աճի համակշռի վրա։

Առևտրային խոշոր գործընկերներից երրորդ տեղում արդեն Չինաստանն է՝ 1,4 մլրդ դոլարի ծավալով։ Բայց Չինաստանի հետ առևտուրն աճել է ընդամենը 41,9 տոկոսով, ինչը համեստ ցուցանիշ է՝ համեմատած Ռուսաստանի և ԱՄԷ-ի հետ առևտրի դինամիկայի։ 10 լավագույն առևտրային գործընկերների շարքում արևմտյան պետություններից ԱՄՆ-ն, Գերմանիան ու Իտալիան են։ Ընդ որում, միաժամանակ այս երեք երկրների հետ Հայաստանի ընդհանուր առևտրի ծավալը չի գերազանցում 1 մլրդ դոլարը։ Ավելին, ԱՄՆ-ի հետ առևտրաշրջանառությունը նվազել է 40 տոկոսով, Գերմանիայի հետ՝ մոտ 35 տոկոսով: Որքան էլ զարմանալի է, Ֆրանսիան, որի հետ այդքան ջերմ հարաբերություններ ունի Հայաստանը, չի մտնում անգամ մեր 10 լավագույն առևտրային գործընկերների շարք։ Այսպիսի ցուցանիշները վկայում են այն մասին, որ Արևմուտքին Հայաստանի տնտեսության վիճակն ուղղակի չի հետաքրքրում։ Այլապես նրանք առաջին հերթին հնարավորություններ կբացեին հայկական ապրանքների արտահանման համար ու խթանող գործիքակազմ կներդնեին։

Այնինչ, տարիներ շարունակ հակառակն է եղել՝ խիստ պահանջներ դնելով հայկական արտադրության ապրանքների արտահանման համար, խուսափելով պարզեցված ընթացակարգից, ինչն էլ ի ցույց է դնում Արևմուտքի իրական նպատակադրումները։ Ստացվում է, որ Արևմուտքում բացառապես հետաքրքրված են ամեն գնով Ռուսաստանին Հարավային Կովկասից հեռացնելու և Ռուսաստանի հետ մեր հարաբերությունները վատացնելու հարցում, ինչն էլ իր հերթին նշանակում է Հայաստանի տնտեսության «հերն անիծել»։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Трамп анонсировал поездку главы Минфина США в Киев и заявил, что война «должна скоро закончиться»Дочь грузинского мультимиллиардера выиграла дело о «нашествии моли» на свой особняк в ЛондонеБосфор временно закрыт для судоходства из-за плотного туманаВ Ереване продолжается работа очередной парламентской четырехдневкиПутин в преддверии переговоров по Украине отдал Трампу американского заложникаТрамп провел в Белом доме переговоры с королем Иордании без пресс-конференции Директор компании DSA: В Армении нет экономической политики Компанию азербайджанского миллиардера Агаларова признали потерпевшим по делу о теракте в Крокусе ООН: На восстановление сектора Газа понадобится более 53 млрд. долларов Глава Пентагона: США не собираются отправлять войска в Украину Андраник Кочарян: Есть силы, которые хотят увидеть, чье имя есть, а какого имени нет в этом докладе Продюсер Рубен Мхитарян решил баллотироваться в мэры Гюмри У прилетевшей из Турции жительницы Краснодарского края изъяли золотые украшения на 56 млн. рублей Андраник Кочарян о встрече на армяно-азербайджанской границе и незаконном судебном процессе в Баку Зеленский: Украина может предложить России обмен территориями Азербайджанцы полностью разрушили село Мариамадзор в Арцахе На автодороге Горис-Аржис Сисиан разыгралась метель Два человека упали в Ереванское озеро. один из них погиб Ушел из жизни многократный чемпион Армении по шахматам Гагик Акопян Алиев утвердил соглашение с Россией о транзитных грузоперевозках по коридору «Север-Юг» Хильда Чобоян: Пашинян дал понять, что диаспора не является частью армянского народа Сурен Папикян встретился с министром обороны Индии Глава МОНКС Армении и посол Великобритании обсудили вопрос сотрудничества Генеральный директор ЗММК обратился к сотрудникам «Экс-госминистр Арцаха»: Власти Армении не должны были признавать Арцах в составе Азербайджана Туркменистан согласовал с Турцией транзит своего газа через территорию Ирана Пашинян принял участие в пленарном заседании Саммита по искусственному интеллекту Первый вице-мэр Еревана: Мы считаемся с мнением граждан Вице-мэр Еревана: Я не думаю, что правильно называть это бойкотом В Госдуме готовят россиянам список разрешенных имен для детей «Скучный» худи Марка Цукерберга выставлен на аукцион ДТП с участием автобуса в Эфиопии: погибли не менее 26 человек Песков: Ереван и Баку способны самостоятельно довести этот процесс до завершения, РФ по-прежнему готова содействовать Курсы валют в Армении Юнибанк досрочно завершил размещение субординированных облигаций4 632 795 драмов на конкурс DigiCode-2025. Бенефициаром февраля стала QaylTech Детский сад.... «Паст» Участники инкубационной программы Ucom Fellowship Program посетили гловоной офис Ucom, где получили советы по лидерству «Те правоохранительные органы, которые возбудят дело против Пашиняна и будут судить его, войдут в Армянскую историю как истинно служащие Родине»: «Паст»В каком вопросе большинство абхазских армян пришли к консенсусу? «Паст»Почему министр экономики посетил «Спайку»? «Паст»Какие основные факторы существуют для нарушения работы ЗММК, и кто в этом заинтересован? «Паст»Мэр Еревана: Происходящие в транспортной системе изменения оправданы – хватит манипулироватьОбломки сбитого беспилотника упали на многоэтажный жилой дом в центре КраснодараАдвокаты Армении объявили забастовкуПопытка убийства, погоня и стрельба: Правоохранители задержали предполагаемого преступникаЭрдоган: Турция позитивно относится к сигналам Путина и Трампа по УкраинеТрамп назвал ошибкой возвращение палестинцев в Газу после завершения конфликтаГалузин: ЕС уже требует от Армении антироссийской политики, ничего не обещаяШольц заявил, что пока не идет речь о членстве Украины в НАТО