Երևան, 11.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


ԲՐԻԿՍ, թե՞ ԵՄ. Հայաստանի տնտեսական զարգացման հեռանկարները և համաշխարհային քաղաքական գործընթացները. «Փաստ»

ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

realtribune.ru-ն գրում է, որ ժամանակակից աշխարհում տեղի են ունենում գլոբալ գործընթացներ, և ոչ մի երկիր չի կարող մի կողմ կանգնել դրանցից և չորոշել դրանցում իր մասնակցության ուղղությունն ու աստիճանը։ Ամենադինամիկ զարգացող նախագծերից մեկը, որն արդեն միավորում է մարդկության մեծ մասին, BRICS -ն է: Ո՞րն է BRICS -ի զարգացումը. ցանցային համագործակցության լրացուցիչ հնարավորություններ, գլոբալ լոգիստիկայի զարգացման և այդ կազմակերպությանը մասնակցող երկրների համար արտոնյալ պայմաններ: Երկրները, որոնք պատմականորեն պատկանում են տարբեր ռազմաքաղաքական դաշինքների և ունեն որոշակի աշխարհաքաղաքական հակասություններ, ձգտում են միանալ BRICS -ին, քանի որ այն պայմանները, որոնք առաջարկում է BRICS -ը համագործակցության զարգացման համար, ավելի գրավիչ են։

Կա մեկ նշանակալից օրինակ, երբ երկիրը, որի անդամակցությունը BRICS -ին տնտեսապես շահավետ էր, հրաժարվեց այդ հեռանկարից՝ զուտ գաղափարական նկատառումներից ելնելով: Դա Արգենտինան էր նախագահ Խավիեր Մայլիի ընտրությունից հետո։ Բայց դա ոչ մի օգուտ չբերեց Արգենտինային, նրանք կորցրին հնարավորությունները և թույլ տվեցին իրենց տնտեսական մրցակիցներին ուժեղանալ, իսկ փոխարենը ոչինչ չստացան։ BRICS -ի հիմնական ստեղծողներից են Ռուսաստանը և Չինաստանը, որոնք այժմ գտնվում են ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի հետ աշխարհաքաղաքական հակամարտության գագաթնակետին, բայց, չնայած դրան, հիմա այն երկրները, որոնք ավանդաբար եղել են եվրոպական և ամերիկյան ազդեցության գոտիներում, համագործակցություն են փնտրում BRICS -ի շրջանակներում՝ իրենց տնտեսական շահերից ելնելով։

BRICS -ի այլընտրանքը, որին առավել ակտիվ փորձում են ինտեգրել Հայաստանին, Եվրամիության հետ ռազմավարական համագործակցության զարգացումն է, այսպես կոչված՝ եվրաինտեգրումը։ Հայաստանի համար եվրաինտեգրումը, կարծես, «ճակատագրի նվեր» է, որը կարող է ակնթարթորեն լուծել բոլոր խնդիրները։ Բայց այդ ամենն արդեն տեղի է ունեցել Ուկրաինայում, և շուկաների դիվերսիֆիկացիան հանգեցրեց միայն ուկրաինական էլիտաների կապիտալի ավելացմանը և պաշտոնյաների շրջանում նոր օլիգարխիայի առաջացմանը։ Բացի այդ, Ուկրաինայի հետ համեմատած, Հայաստանը գտնվում է անբարենպաստ վիճակում, քանի որ հանրապետությունում չկա պատրաստի տրանսպորտային լուծում, որը կարող է արդյունավետորեն բավարարել եվրաինտեգրմանն ուղղված շուկայի պահանջները։ Այդ առումով, Հայաստանի կառավարության կողմից հռչակված «խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը մեծապես ավելի շատ «իմիջային» է, քան իրական համադարման:

BRICS -ը արագ զարգացող գլոբալ կազմակերպություն է, որն ապահովում է մուտք դեպի բազմամիլիարդանոց շուկաներ և համաշխարհային հաղորդակցություն: BRICS -ի երկրների դիրքը միջազգային հիմնական տրանսպորտային միջանցքների առանցքներում (Արևելք-Արևմուտք, Մեկ գոտի, Մեկ ճանապարհ, Հյուսիս-Հարավ, դեպի Բրազիլիա և Եգիպտոս ծովային երթուղիներ Ազով-Սև ծովի ավազանի նավահանգիստներով) պայմաններ է ստեղծում տարատեսակ տրանսպորտային կապերի արագ զարգացման համար: Առանձնահատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել BRICS -ին Հայաստանի տարածաշրջանային հարևանների և առևտրային գործընկերների մասնակցության փաստին։

Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, վերջին 20 տարվա ընթացքում ԲՐԻԿՍ-ի անդամ 9 երկրների փոխադարձ առևտուրը աճել է 10 անգամ՝ 2004 թվականի 91 միլիարդ ԱՄՆ դոլարից 2023 թվականին հասնելով 919 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի: Փոխադարձ առևտրի զարգացման այս դինամիկան ներդրումների շարժի հետ մեկտեղ ամբողջությամբ արտացոլում է BRICS -ի հարթակի վրա համատեղ աշխատանքի ընթացքում համապարփակ համագործակցության և պետությունների տնտեսությունների մերձեցման ջանքերը։ Հայ տնտեսագետ Աղասի Թավադյանը հանդես է գալիս BRICS ձևաչափին Հայաստանի արդյունավետ ինտեգրման աշխարհատնտեսական հիմնավորման օգտին։

Նրա կարծիքով, այդ ձևաչափի շրջանակներում համագործակցությունը հզոր խթան կստեղծի Հայաստանի տնտեսության դիվերսիֆիկացման և արտաքին առևտրային հարաբերությունների համար, ինչին ձգտում է Հայաստանի ղեկավարությունը, ինչպես նաև հնարավորություն կբացի մասնակցել միջազգային լոգիստիկ նախագծերին՝ ընդլայնելով և ուժեղացնելով երկրի լոգիստիկ հասանելիությունը: Միաժամանակ նա նշել է եվրոպական շուկաների գերհագեցվածությունը և ապրանքների ստանդարտացման հստակ ալգորիթմների բացակայությունը, ինչը զգալիորեն սահմանափակում է ԵՄ առևտրային հարթակի արդյունավետ օգտագործումը Հայաստանի կողմից։ Հարցն այն է, թե ռազմավարական տեսանկյունից ի՞նչն ավելի մեծ հետաքրքրություն կառաջացնի։ Չմոռանանք նաև աշխարհաքաղաքականության մասին: Եթե Հայաստանն ընկնի կա՛մ Ռուսաստանի, կա՛մ ԵՄ ընտրության թակարդը, մեկը մյուսին բացառելու է, և Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների խզմանը զուգահեռ տեղի կունենա անջատում Իրանից։ Դա անհամատեղելի է ԵՄ ինտեգրացիոն նախագծերին մասնակցության հետ։

Իրանը գտնվում է եվրոպական պատժամիջոցների տակ, և Հայաստանից, անշուշտ, կպահանջվի Իրանի հետ համագործակցությունը սահմանափակել, այլ տարբերակ չի լինի, և դա՝ հայ ժողովրդի շահերին հակառակ։ Հիմա, իհարկե, ԵՄ-ն և ԱՄՆ-ը Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունները խզելու նախագծի հաջողության համար Հայաստանին կխոստանան այն ամենը, ինչ կցանկանան լսել Երևանում, իսկ այն ժամանակ, երբ շրջադարձն արդեն իրականություն կլինի, հայերին ուղղակի կթելադրեն Արևմուտքին անհրաժեշտ պայմանները՝ անկախ հայ ժողովրդի շահերից։ Հայ ժողովուրդն իր պատմության ընթացքում բազմաթիվ ողբերգություններ է ապրել, և նա, անշուշտ, ունի խաղաղության և երջանիկ կյանքի իրավունք։ Պատմական ընթացքն ու ապրած ողբերգությունները հայ ժողովրդին պետական իմաստություն են սովորեցրել։ Հուսանք, որ դա կարտահայտվի 21-րդ դարի իրողությունների մեջ։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Բաքուն ՄԱԿ-ի կլիմայական կոնֆերանսի համար ոչ պիտանի վայր է. Bild Գյումրու քաղաքապետի թեկնածուի քեռու տղան «խիմկա» տեսակի թմրամիջոց է պատրաստել, գնել կրիստալ Մոտենում է «սև» ուրբաթը, հետո՝ Ամանորը, ինչպե՞ս հեռու մնալ զեղծարարներից․ Մարտիրոսյանը զգուշացնում է Միրզոյանը ներկայացրել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման ուղղությամբ վերջին զարգացումները Չեխիան Հայաստանին է փոխանցել Սուրբ Բարդուղիմեոսի մասունքները ԵԱՏՄ երկրներից սեպտեմբերի արդյունքներով Հայաստանում ամենացածր գնաճն է գրանցվել Երկու տարեկան աղջիկը խեղդվել է ջրափոսում. ՌԴ Պատրաստ եղեք հայտնաբերել Հայաստանի մշակութային գոհարները. Euronews Արտաշ Ասատրյանի բացառիկ հրապարակումը իր ռեստորանի հրդեհից հետո Մուտք են գործել մարզի դատական կարգադրիչների պետի տեղակալի բնակարան ու հափշտակել գումար և ոսկյա զարդեր Առանձին շրջաններում սպասվում է ձյուն Իրանը կրկին զգուշացրել է Ալիեւին Հայտնի է ՍԱՏՄ ղեկավարի անունը «Ժամանակի զուր վատնում». համաշխարհային առաջնորդները հրաժարվում են մասնակցել Բաքվի COP29-ին Կանաչ գոտի և ծառատունկ՝ Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում. Զապորոժիեի հայերի միության նախագահը նպատակ ունի 5000 ծառ տնկել Երևանն ընդլայնված ու ժամանակակից նոր տնկարան ունի Պետք է իշխանությունները հասկանան, որ տրանսպորտի թանկացման դեմ հանրային պահանջ կա. Հայկ Մարության Արինա Սաբալենկան ստացել է աշխարհի առաջին ռակետի գավաթը «Ուսում» դպրոցի 14-ամյա աշակերտը «գանգուղեղային վնասվածք հարցականով» ախտորոշմամբ տեղափոխվել է հիվանդանոց Նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը տեղափոխվել է հիվանդանոց․ ինչ է կատարվել 4 տարի առաջ այս օրը սկիզբ դրվեց իմ ընտանիքի տանջանքներին․ Բաքուն Գևորգ Սուջյանին դատապարտել է 15 տարով Պեմզաշենի սահմռկեցուցիչ uպանությունից երկու տարի անց. ի՞նչ զարգացումներ կան «Հրազդան» մարզադաշտի հարակից շուկայում թարմ մորթած արջեր են վաճառել Ադրբեջանը չի պատրաստվում Հայաստանի հետ խաղաղություն կնքել. Արմեն ՄանվելյանԵրևանը կհյուրընկալի աննախադեպ սերբ-հայկական երաժշտական համերգ «Էս կինը յուրօրինակ Gift է ուղարկում նոյեմբերի 9-ի կապակցությամբ, քանզի մեր հանրության առնվազն 680.000-ի համար, ովքեր Նիկոլ են ընտրել, նոյեմբերի 9-ը տոն է». Նաիրա Զոհրաբյան11-ի ամիս․ խելահեղ քեշբեքեր AMIO Visa քարտապանների համարՄերձավոր Արևելքի դասական երաժշտության ակադեմիան «Երաժշտություն հանուն ապագայի» հիմնադրամի հետ միասին ներկայացնում են կրթական ճանապարհորդության բացառիկ հնարավորություն Կոնվերս Բանկի գործընկերությամբ գործարկվել է խնայողությունների կառավարման նոր Superra հավելվածըԵրևանի մետրոպոլիտենի նախկին տնօրենին և 7 այլ անձի մեղադրանք է ներկայացվել հափշտակություն կատարելու համար Նամակներ կհանձնվեն դեսպաններին․ Սրբազան շարժումը վաղը հավաք կանի Տեղի ունեցավ «Հայոց Համազգային Միասնություն» կուսակցության երիտասարդական միության հերթական նիստը Տեղի ունեցավ Eighty Eight սուպերմարկետների ցանցի 13-րդ խանութի պաշտոնական բացման արարողությունըԿրակոցներ` Սիսիանում. երիտասարդ մի խումբ տղաներ վիճել են ու ինքնաձիգից կրակոցներ արձակել. կան վիրավորներ Ինչո՞ւ ԼՂ-ում հայեր չկան. միջազգային և հայկական մի շարք կազմակերպություններ համատեղ զեկույց են հրապարակել Երևանում տաքսու 56-ամյա վարորդը խփել էր 68-ամյա տղամարդու գլխին ու uպանել․ նոր մանրամասներ (տեսանյութ) Հոսանքի տատանում է եղել.Արտաշ Ասատրյանը պատմում է uարսափելի դեպքից ու կադրեր ներկայացնում Ե՞րբ կնշվի Սուրբ Զատիկը 2025-ին Իրականում ի՞նչ է կատարվել Արտաշ Ասատրյանի ռեստորանումԿգա այն օրը, երբ Հայրենիքի համար կաշխատենք այնպես, ինչպես որ ջանք չենք խնայում սեփական ֆինանսների և բիզնեսի ավելացման համար․ Մհեր Ավետիսյան Հանրային և քաղծառայության համակարգի գրավչության բարձրացմանը միտված օրենսդրական նախաձեռնություն Ալիևն ընդունել է Շառլ Միշելին Brent տեսակի նավթը նվազել է մինչև 73,63 դոլար մեկ բարելի դիմաց ՆԳՆ պատվիրակությունը Հունգարիայում մասնակցելու է Բուդապեշտի գործընթացի 7-րդ նախարարական համաժողովին Գործում է պարգևատրման համակարգ, որը թաքուն է հանրությունից. Եթե թաքուն չի՝ թվերն ասեք. Արծվիկ Մինասյան Cop 29-ին մասնակցելու որոշում դեռևս չունենք. ԱԳՆ COP29-ին Փաշինյանի չմասնակցությունը կապված է գերիների հարցով Ալիևի հետ ընդհանուր հայտարարի չգալու հետ 17-ամյա տղայի սպանության գործով նոր մանրամասներ են հայտնի«Հատուկ գործ» հաղորդման անդրադարձը Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի պատմությանը «Եվգենի Օնեգին» հայ ուսանողների համար. անմոռանալի երեկո «Եվրասիա» ՀԿ-ի հետ