Մի ծայրահեղությունից մյուսը

Այն, որ ծխել երևույթն ընդհանրապես վնասակար է մարդու առողջությանը, անգամ ծխողները չեն վիճարկում։ Գաղտնիք չէ, որ այն Հայաստանում մեծապես տարածված երևույթ է և սկզիբ է առնում դեռևս դեռահասների շրջանից։ Ինչ խոսք, եթե լինեն դրա դեմ պայքարի առավել արդյունավետ միջոցներ, միգուցե ծավալը կանխվի։ Սակայն կենսափորձը ցույց է տալիս, որ դեռ նման միջոցներ չկան կամ կիրառելի չեն։ Օրինակ, եվրոպացիները գտել են տարբերակներից մեկը։ Այն է՝ անգամ եվրոպական գնորդի համար աստղաբաշխական գներ սահմանելով, նրանք նվազեցրել են ծխողների թիվը։ Բայց դա կիրառելի է Եվրոպայի համար։

 

Որքան էլ տարօրինակ է, Հայաստանի համար, նույնիսկ նեղ տնտեսական ասպեկտում, ծխելու նվազումը ձեռնտու չէ։ Օրերս հայտնի դարձավ, որ Ծխախոտ արտադրող ընկերությունները մինչև այս տարվա նոյեմբերի 15–ը պետք է ծխախոտի տուփի սկզբնամասում և հետնամասում առողջության վնասներին վերաբերող լուսանկարներ տեղադրեն: Ու սա արվում է ոչ թե Հայաստանի իրավական դաշտի փոփոխությունների արդյունքում, այլ այն պարտադրվում է մեզ ԵԱՏՄ կոչվող քաղաքականապես անկարողունակ կառույցի կողմից։ Գաղտնիք չէ, որ այդ կառույցում երաժշտության պատվիրատուն Ռուսաստանի Դաշնությունն է։ Այդ երկրում վաղուց արդեն կիրառվում են բազմաթիվ միջոցներ, որոնք փորձում են կանխել ծխելը և դրա տարածումը։ Սակայն արդյունքները մեղմ ասած սփոփիչ չեն։ Նախ, դեռահասների ծխելու միջին վիճակագրությամբ, իսկ ընդհանրապես ծխողների վիճակագրությամբ, այդ երկիրը միշտ իր տեղն ունի առաջին տասնյակում, իսկ սփայս տեսակի միջոցի մահացությունների թվով առաջատար եռյակում է։ Չհաջողված փորձի կիրառումը բոլոր զազրելի միջոցներով, այդքան էլ խրախուսելի չէ։ Չէինք անդրադառնա թեմային, եթե չլիներ նաև սուվերենության խնդիր։

 

Այսպես, Տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարի մամուլի խոսնակ Աննա Օհանյանը հպարտ հայտարարում է, որ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի նախորդ տարվա որոշմամբ՝ մինչև 2017թ. վերջը Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրների ծխախոտ արտադրող ընկերությունները ժամանակ ունեն պատրաստվելու նոր կանոնակարգերին, իսկ մինչ այդ ազգային կանոնակարգերն են լինելու նրանց համար առաջնային. «Մեր ծխախոտ արտադրող ընկերությունները մինչև նոյեմբերի 15–ն իրենց արտադրությունը պետք է համապատասխանեցնեն այդ պահանջներին, լինեն համապատասխան նկարներ, էսքիզներ, որոնք կան որոշման մեջ, խոսքն այն հիվանդությունների ցանկի մասին է, որ կարող են առաջանալ ծխելու հետևանքով», հավելում է տիկինը, այնուհետ ավելացնում, որ «կոնկրետ մեր պարագայում սահմանվել են հայերենով էսքիզներ, թե ինչպես պետք է դրանք լինեն»։ Այս ամենն արդեն աբսուրդի ժանրից է։ Այստեղ պետք է անել նախ մի քանի հարցադրում։ Ո՞ւմից ենք պաշտպանում և ի՞նչ ենք պաշտպանում։ Օրենքն ասում է, որ ծխախոտ վաճառվում է 18 տարին լրացած չափահաս անձին։ Հետևաբար նա համարվում է գիտակից, և ընկալում է վնասները ողջ ամբողջությամբ։ Էլ ի՞նչ կարիք ամեն տեսակ զզվելի նկարներ փակցնել տուփերի վրա, եթե դրանք որևէ էական ազդեցություն չեն ունենալու, ինչպես արդեն ցույց է տվել փորձը։ Երկրորդ, ի՞նչ է նշանակում, որ ինչ–որ մի տնտեսական կառույցի իքս նիստի որոշումը դառնում է գերակա Հայաստանում գործող օրենքի վրա։ Սա արդեն սուվերենության իսպառ վերացում է։

 

Եվ երրորդ, ո՞րն է տիկնոջ ուրախության պատճառը, որ մեզ թույլ են տվել այդ գարշապատկերները և գրառումները կատարել հայերեն։ Ինչպիսի բարեսրտություն հայերիս նկատմամբ, որ ասենք չեն պարտադրել ինքնիշխան համարվող երկրում, անգամ գրառումներն անել ռուսերեն կամ ղազախերեն։ Այս որոշումը, իր բոլոր հետևանքներով, կոպտագույն միջամտություն է Հայաստանի ներքին իրավական դաշտի և հասարակության մի զգալի մասի ՝ գիտակցված ծխողների, որոնք ի դեպ, չափահասների պարագայում հավասար քանակ ունեն չծխողների հարաբերակցության հետ, իրավունքների գռեհիկ ոտնահարում։

 

Վահրամ Թոքմաջյան

 

Past.am վերլուծաբան

Կիսվել