Խորտակվող նավը
ANALYSISՀանուն անկեղծության պետք է ասել, որ ապրիլյան բախտորոշ իրադարձություններից առաջ, նման սրությամբ զարգացումներ Հայաստանում ոչ ոք չէր սպասում: Թվում էր, թե Հանրապետականը բավականին կուռ կառույց է, որը քանդել այդքան էլ հեշտ չէ: Բայց արի ու տես, որ տեղի է ունենում ճիշտ հակառակ գործընթացը, որի կիզակետում առանցքային դեմքեր են:
Երբ ասում ենք ՀՀԿ, նախ և առաջ պատկերացնում ենք Սերժ Սարգսյանին և նրա մերձավոր թիմը: Վարչապետի փոփոխությունից և նոր կառավարության ձևավորումից հետո, ՀՀԿ-ից փաստացի հեռացավ Սեյրան Օհանյանը, որն ավելի ուշ իրավականորեն ձևակերպեց իր հեռացումը, հայտնվելով ոչ իշխանական դաշտում: Նա ՀՀԿ վերջին դեմքը չէր: Ավելին, երկար տարիներ լինելով ՊՆ նախարար, փաստացի տիրապետում է Հայաստանի կարևորագույն ոլորտի ամենաէական գաղտնիքներին: Նա երկար ժամանակ աշխատում էր Սարգսյանի հետ ուս-ուսի և այս անձնավորության կորուստը կարող է զգալի լինել թիմի համար: Երկրորդ նշանավոր դեմքն այս շարքում Իշխան Զաքարյանն էր: Նրա միջոցով Սարգսյանն ուներ բազմաթիվ մեծ վերահսկողական լծակներ ոչ միայն պետական սեկտորի այլ նաև տնտեսական խոշոր գործավարների նկատմամբ: Նրա հեռացումը հակառակ ճամբար, որտեղ ավելի շատ հավաքվում են տնտեսապես կենսունակ ուժերը, կարող է շատ ավելի վտանգավոր լինել Սարգսյանի համար, քան Օհանյանի հեռացումն էր: Իսկ այս շարքի ամենախոշոր հարվածը նա թերևս ստացավ Հովիկ Աբրահամյանից: Աբրահամյանը նախ չի հերքում, որ դուրս է գալիս ՀՀԿ-ից և ավելին, հայտարարում է, որ մնալու է քաղաքականության մեջ: Սա արդեն էլ ավելի է լրջացնում գործընթացներն այս փուլում:
Աբրահամյանի հայտնվելը ցանկացած թիմում, դա կլինի Ծառուկյանի, թե Օհանյանի, լրջագույն հարված կարող է լինել Սարգսյանի համար: Աբրահամյանը չէր էլ թաքցնում, որ վարչապետի աթոռից զրկվելն իր համար հիմնավորված չէ: Իսկ եթե նայենք այս նոր կառավարության գործունեությանը, ապա կարող ենք փաստել, որ նրա պնդումները մերկապարանոց չեն: Նոր վարչապետը, անձնական փիառից զատ, դեռ ոչնչով աչքի չի ընկել: Քանի որ խոսք գնաց նոր վարչապետի մասին, ապա կարող ենք ասել, որ ներկուսակցական խաղերում, ինչպես նաև ձայներ ապահովելու գործընթացում, նա չի կարող կատարել այն դերակատարումը, ինչն ուներ Հովիկ Աբրահամյանը: Այս ամենին զուգահեռ, չեն դադարում խոսակցություններն այն մասին, որ իշխանամերձ որոշ օլիգարխներ, կարող են համալրել ոչ իշխանական ճամբարներից որևէ մեկը: Սրա ազդակներից մեկը կարող ենք համարել նաև, բոլորովին վերջերս ՊԵԿ ստուգումները ՍԱՍ գրուպին պատկանող սուպերմարկետներում:
Այսպիսով, ի՞նչ է ստացվում: Սերժ Սարգսյանը, իր համար կարևորագույն փուլում, կորցնում է թիմի առանցքային խաղացողներից միանգամից երեքին: Շարքը դեռ կշարունակվի մինչև ապրիլ: Սրանից զատ, նրա շախմատային պարտիաները կարծես արդեն չեն արդարացվում ոչ արտաքին ասպեկտում, ոչ ներքին խնդիրներում: Հասկանալի է նաև, որ ՀՀԿ-ն միաձույլ կառույց չէ: Այնտեղ գաղափարական ընկերներ շատ քիչ կան և հավաքվածներն իրականում ավելի շատ ունեն անձնային, տնտեսական, քաղաքական շահեր: Ուստի, յուրաքանչյուր դրվագ, որը կթուլացնի ՀՀԿ-ն թեկուզ մեկ տոկոսով, կբերի նոր արտահոսքերի: Սա գիտակցում է նաև Սարգսյանը: Սակայն չի կարողանում կանխել այս ամենը, որովհետև ռեսուրս չի մնացել ոչ միայն ՀՀԿ-ում, այլ նաև Հայաստանում ընդհանրապես: Ի սկզբանե կարող ենք բացառել բաժանված Հայաստանի վերաբաժանումը: Այս ամենի խորացման հետևանքում, կարող է Հայաստանում լինել իշխանափոխություն: Սակայն այն այս փուլում հնարավոր չէ արմատական ընդդիմության կողմից, քանի որ այն թույլ է: Այդ իշխանափոխությունն ավելի շատ հնարավոր է ոչ իշխանական դաշտի կողմից: Ասել կուզե` բուրժուադեմոկրատական հեղափոխություն` դեմոկրատիայի բաղադրիչի բացակայությամբ:
Վահրամ Թոքմաջյան