ԱՄՆ–ն Մերձավոր Արևելքում անհետևողականություն է դրսևորում, ոչ համակարգված գործողությունների պատճառով սխալներ գործում
ИНТЕРВЬЮՄեր հյուրն է Արևելագիտության ինստիտուտի Թուրքիայի բաժնի ղեկավար Վահրամ Տեր–Մաթևոսյանը:
– Կատարի քաղաքական շրջափակումը դեռ երկա՞ր կմնա ուժի մեջ:
– Կատարի դեպքերի մասին բազմաթիվ բացատրություններ ու մեկնաբանություններ են հնչել: Բայց այդ ամենից դուրս է մնացել մի կարևոր հարց՝ ահաբեկչությանն աջակցող մի երկիր՝ Սաուդյան Արաբիան, ահաբեկչությանն աջակցելու համար քննադատում է մեկ այլ երկրի՝ Կատարին: Այնքան իռոնիա, ցինիզմ կա այս ամենում: Եթե հիշենք, Սաուդյան Արաբիայի ու Քաթարի անունները մշտապես միմյանց կողքին են նշվել՝ որպես ԻՊ–ին հովանավորողներ: Բայց հանկարծ Արաբիան դարձավ լավ ոստիկան, իսկ Կատարը՝ վատ: Հասկանալի է, որ այստեղ աշխարհաքաղաքական լուրջ խնդիրներ կան, և շատ հարցերի պատասխաններ գտնվում են Կատարից ու Ս. Արաբիայից դուրս:
ԱՄՆ–Իրան–Ռուսաստան–Թուրքիա քառյակի միջև գործընթաց է գնում, որի շատ մանրամասներ դեռևս հասկանալի չեն: Դրա մասին են վկայում նաև ԱՄՆ իշխանությունների՝ միմյանց հակասող հայտարարությունները: Ուշագրավ է նաև Թուրքիայի դիրքորոշումը, որն օգտագործելով այս պատեհ առիթը՝ մեծացնում է իր ռազմական ներկայությունը Կատարում, կուտակում է քաղաքական կապիտալ: Այս համատեքստում շատ կարևոր է ՌԴ–ի դիրքորոշումը, որը փորձում է չմիջամտել, բայցև որոշակի աջակցություն է ցուցաբերում Կատարի իշխանություններին:
– Ահաբեկչության դեմ պայքարը ԱՄՆ–ի թիվ մեկ օրակարգային հարցն է: Բայց Կատարի դեպքերից մի քանի օր հետո այդ երկիրը ԱՄՆ–ից ձեռք է բերել 12 մլրդ դոլարի կործանիչ ինքնաթիռ, ինչն անուղղակի աջակցություն է Կատարին:
– ԱՄՆ–ի քաղաքականության մեջ պարադոքսներ գտնելը դժվար չէ: Բայց հարց է, թե այդ ամենն ինչպես է ազդում իրական քաղաքականության վրա, և հակադիր ուժերն ինչպես են փորձում այդ հանգամանքը դարձնել քաղաքական կապիտալ: Հասկանալի է, որ ԱՄՆ–ի համար ամենևին էլ ձեռնտու չէ Կատարի հետ հարաբերությունների իսպառ վատթարացումը: Այնտեղ տեղակայված է ամերիկյան զինուժ, որը կարևոր պլացդարմ է ԱՄՆ–ի համար: Սակայն մյուս կողմից ԱՄՆ–ն չի ցանկանում, որ այս գործընթացում Ռուսաստանն առաջին ջութակի դեր ստանձնի: Նա շարունակում է տարածաշրջանը դիտել որպես իր բացառիկ իրավունքների տարածք: Մենք ականատես ենք լինում, թե ինչպես է ամերիկյան արտաքին քաղաքականությունը Մերձավոր արևելքում անհետևողականություն դրսևորում, ոչ համակարգված գործողությունների պատճառով սխալներ գործում: Եվ այդ սխալները ոչ թե առանձին դեպքեր են, այլ դառնում են օրինաչափություն:
– Այս դեպքերն անուղղակիորեն ուղղված են Իրանի դեմ: Սակայն որքան էլ պարադոքսալ հնչի, պայքարի առաջնագծում հայտնվեց Թուրքիան: Ինչո՞ւ և ինչպե՞ս:
– Եթե տասնամյակներ առաջ անհնար էր պատկերացնել, որ եվրոպամետ Թուրքիան որևէ առնչություն կունենա Մերձավոր արևելքի հետ, ապա հիմա տեսնում ենք ճիշտ հակառակը՝ Թուրքիան գնալով ավելի է հեռանում Արևմուտքից և ավելի մեծ քայլերով մխրճվում մերձավորարևելյան խնդիրների մեջ: Սակայն դրանք բացի որոշակի խնդիրներ ստեղծելուց, նաև նոր հնարավորություններ են ընձեռում Թուրքիային: Թեև մեծ հարց է, թե այդ երկրի ռեսուրսները արդյոք բավարար են՝ այդ գործընթացներում լիարժեք ներգրավվածություն ունենալու համար:
Չմոռանանք, որ Էրդողանն ունի ավելի հեռուն գնացող հավակնություններ, քան պարզապես Կատարի գործընթացներն են: Խոսքը իսլամադավան աշխարհում առաջնորդի դերը ստանձնելու մասին է: 2–3 տասնամյակ է՝ այդ հարցում Սաուդյան Արաբիան առաջնային դերում է, մյուս բևեռում Իրանն է, երրորդում փորձում է հայտնվել Թուրքիան: Թուրքիայի իշխանությունները, հատկապես նրա պահպանողական կողմնորոշման ղեկավարները չեն կարող անտարբեր մնալ այս գործընթացների նկատմամբ: Իհարկե, այդ ամենը մատուցվում է իսլամական, կրոնադավան քողի ներքո, սակայն դրա իրական պատճառներն աշխարհաքաղաքական են: Թուրքիայի բիզնես շահերի մասին ևս չպետք է մոռանալ: Տարիներ շարունակ այդ երկիրը ներգրավված է եղել տարածաշրջանի էներգետիկ ծրագրերում, կատարել խոշոր ներդրումներ, թուրքական կապիտալը մեծածավալ կերպով ներկայացված է այդ երկրներում: Ուստի նա չի կարող մի կողմ քաշված մնալ:
Չմոռանանք, որ այն դեպքերում, երբ Թուրքիայի նշանակությունը հարցականի տակ է դրվում, նրան օգնության է հասնում նրա աշխարհագրական դիրքը: Այստեղ ևս անհնար է պատկերացնել, որ Թուրքիայի նման դաշնակից ունենալով՝ ԱՄՆ–ն, չնայած նրանց միջև առկա որոշակի հակասությունների, որոշ հարցերի բարձրացումը չի պատվիրակում հենց Թուրքիային:
Այս ամենի համադրումն է, որ մեզ թույլ է տալիս ասել, որ Թուրքիան չէր կարող անմասն մնալ Կատարում կատարվող գործընթացներից:
– Այդ դեպքերի առնչությամբ նոր շունչ ստացավ Թուրքիա–Իրան գործակցությունը: Սա զուտ մարտավարակա՞ն խնդիր լուծող համագործակցություն է:
– Թուրքիա–Իրան հարաբերություններն ամենաուշագրավն են: Դժվար է հիշել մեկ ուրիշ երկու հզոր հարևաններ, որոնց հարաբերություններն ունենան նման զիգզագաձև զարգացում: Մեկ ամիս նրանք մտերիմ դաշնակիցներ են, հաջորդ ամիս՝ գրեթե պատերազմական վիճակում գտնվող թշնամիներ: Այս վերջին համագործակցությունը ևս պետք է ժամանակավորների շարքին դասել: Խնդիրներ նրանց միջև այսօր էլ կան, բայց կան նաև այնպիսի ոլորտներ, որտեղ նրանց շահերը միանշանակ համընկնում են:
Արփի Սահակյան
«Паст». Ажиотаж вокруг геополитической конференции в Москве. Какие радикальные оценки она получила на Западе?Гарник Даниелян: Народное шествие – против отуречивания Армении
Архиепископ Баграт Галстанян: Шествие движется по графику, задача - создать широкую общественную консолидацию
Вступило в силу соглашение о статусе миссии наблюдателей Евросоюза в Армении
Гарник Даниелян: Народное шествие – против отуречивания Армении
Арман Татоян отказался отвечать на вопрос о том, готов ли он стать кандидатом в премьер-министры Армении
Погода в Армении: ночные заморозки в горах
Курсы валют в Армении
В первом квартале этого года в Армении зарегистрирован двузначный рост показателя экономической активности
Глава Минэкономики Армении и представители туристической сферы обсудили пути преодоления вызовов
ISW: ядерная угроза — часть российских операций рефлексивного контроля
В Москве проходит пятая инаугурация президента России Владимира Путина
Песков назвал вторичным или третичным отсутствие западных послов на инаугурации
Шольц: В ЕС договорились использовать 90% доходов от замороженных активов России на военные нужды Украины
Баграт Галстанян: Не создавайте кумира
Brent подорожала до $83,48 за баррель
Военно-Грузинская дорога временно закрыта для всех видов транспортных средств
Ученые достигли дна Красного моря и были шокированы: Повсюду «бассейны смерти»
ВАШ РОМАНТИЧЕСКИЙ ГОРОСКОП НА 7 МАЯ
«Мы рядом»: новая программа поддержки IDBank для вынужденных переселенцев из АрцахаРешение Трибунала Армянского национального достоинства подлежит исполнению: Аршак КарапетянСкрипач: Некоторые люди пытаются забыть или предать забвению нацию с точки зрения ее исторической культуры
Лавров заявил о желании Запада «сломать сербов»
Медведев пообещал ядерный удар по европейским столицам в случае отправки войск в Украину
СМИ: ХАМАС может прекратить переговоры с Израилем из-за угрозы вторжения в Рафах
Жозеп Боррель предложил производить оружие в Украине, чтобы сэкономить на транспортных расходах
Бейонсе продемонстрировала смелый образ, обнажив ягодицы
Сына Николаса Кейджа обвинили в избиении собственной матери
Кортни Кардашьян призналась, что «не чувствовала себя готовой» к фотосессии в обтягивающем платье через три месяца после родов
Экс-омбудсмен: Азербайджанцами разрабатываются новые шаги по захвату Армении
Погода в Армении
К шествию движения «Тавуш во имя Родины» присоединяются деятели культуры
Архиепископ: Настоящая Армения должна победить фальшивую и фейсбуковскую Армению
В Армении обсудили ход работ по повторному продлению срока эксплуатации Армянской АЭС
Нефть Brent подорожала до $83,25 за баррель
Встреча министров иностранных дел Армении и Венгрии в Будапеште продолжилась в расширенном формате
Движение во главе с предстоятелем Тавушской епархии продолжает марш на Ереван
Татоян напоминает: Осознают ли депутаты «ГД», что совершают преступление, предусмотренное статьей 329 УК?
Стартовал официальный визит главы МИД Армения Арарата Мирзояна в Будапештe.
Мы видим искреннее стремление Армении достичь мира: интервью посла Литвы в Армении
Депутат: Власти пытаются заранее «свалить» возможные пограничные провокации на архиепископа Баграта
В Ереване сильным ветром повреждены крыши и деревья
Арман Тер-Товмасян назначен исполняющим обязанности директора Ереванского зоопарка
Правозащитники намерены оказать мирным демонстрантам юридическую помощь
В городе Лонг-Бич в Калифорнии сложилась чрезвычайная ситуация из-за вспышки туберкулеза
На территории Армении есть закрытые автодороги
ВАШ РОМАНТИЧЕСКИЙ ГОРОСКОП НА 6 МАЯ
Запад — не посредник в текущих переговорах, а сторона - одна из трёх сторон։ Аршак КарапетянПодписавшие приказ о сдаче земли получат звания 28 мая: Аршак КарапетянАзербайджан и Турция не видят Армению в этом регионе: Аршак Карапетян
1
Сумасшедшее ДТП в Ереване
2
Родители погибших в пожаре в селе Азат солдат дали властям время до 10 мая
3
Обращение генерального директора ЗАО ЗММК Р.Н.Худолия по случаю Международного дня Труда
4
В Тбилиси во время акции протеста задержали 63 человека
5
Мирзоян признает бездарность администрации