Փաստաբաններին ահաբեկում և սպառնում են. ահազանգ
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթն անդրադառնում է փաստաբանների ահազանգին
Խնդիրն այն է, որ վերջին ամիսներին իրենք դարձել են ահաբեկումների թիրախ: Հելսինկյան Ասոցիացիայի նախագահ և մոնիթորինգային խմբի ղեկավար Նինա Կարապետյանցը «Փաստ» օրաթերթի հետ զրույցում նշեց, որ իրավիճակը բավականին գերզգայուն է և շարունակական ոտնձգությունները փաստաբանների անձի և գործունեության նկատմամբ օրեցօր դառնում են անվերահսկելի:
– Տիկի՛ն Կարապետյանց, կմանրամասնեք ինչի՞ մասին է խոսքը: Ինչո՞ւ հատկապես վերջին ամիսներին իրավիճակը սրվեց և փաստաբանները տարբեր ամբիոններից սկսեցին ահազանգ հնչեցնել:
– Հայաստանում ստեղծվեց այնպիսի իրավիճակ, որ հատկապես աղմկահարույց գործերով փաստաբանները սկսեցին «խանգարել» կանխավ մշակված սցենարով ընթացող դատական պրոցեսներին: Ճիշտ պաշտպանական մարտավարություն ընտրած փաստաբաններին լռեցնելու համար ընտրվեց ճնշումների տարբերակը, որը թերևս ամենաարդյունավետը դիտվեց:
Սկսվեցին ճնշումներ սանկցիաների ձևով, դահլիճ չթողնելով, խուզարկություններով: Վերջերս ընդունված օրենքը թերևս գլուխգործոցն է (նոր Դատական օրենսգրքով փաստաբանների ու դատախազների նկատմամբ որպես սանկցիա կարող է կիրառվել նաև տուգանք մինչև 100 հազար դրամի չափով.– խմբ.): Չնայած ես ավելի վատթարագույնին էլ եմ սպասում:
Վերջերս կարդում էի հին ժամանակների մամուլը ու նկատեցի, որ սովետական ժամանակաշրջանում իշխանություններին խանգարած փաստաբանները անգամ կյանքից են զրկվել, այսինքն՝ ֆիզիկապես վերացվել են: Ցավոք, Հայաստանի նման երկրում ես այս տարբերակն էլ չեմ բացառում: Վերջին շրջանում աղմկահարույց գործերի մեկնարկ եղավ: Այդպիսի գործեր մարտի 1–ից հետո չէին եղել: Շանթ Հարությունյանից հետո սկսվեց աղմկահարույց դատաքննությունների շարքը:
– Դուք խոսում եք ֆիզիկական ոչնչացման մասին: Կա՞ արդյոք նման սպառնալիքի կոնկրետ փաստ և եթե այո, ապա խնդրում եմ՝ ներկայացրեք դրանք:
– Բնականաբար այս գործողությունների տրամաբանությամբ հաջորդ քայլերը պետք է լինեն ավելի խիստ: Այսինքն՝ հարկավոր է փաստաբանին դնել այնպիսի վիճակի մեջ, որ նա ֆինանսապես սննկանա: Եթե այս դեպքում էլ փաստաբանը չլռի, ապա այլընտրանք չի մնում, քան ֆիզիկական ոչնչացումը: Նման ահաբեկում իրականացվել է փաստաբան Արայիկ Պապիկյանի նկատմամբ: Նա ստացել է հաղորդագրություններ, որտեղ սպառնացել են իրեն և ընտանիքի անդամներին:
Պապիկյանը դիմել է համապատասխան մարմիններին, սակայն հարուցված քրեական գործը ոչ մի արդյունք չի տվել: Պարզ է դառնում, որ իրավապահները չեն ցանկանում գտնել և պատժել ահաբեկիչներին: Այս ստոր մարդիկ այնքան տղամարդկություն չունեն, որ թաքնված հաղորդագրություններ են ուղարկում: Նմանատիպ սրիկաներից ամեն բան կարելի է սպասել: Կոնկրետ ես վտանգը տեսնում եմ:
– Դուք բազմաթիվ աղմկահարույց գործերում ներգրավված փաստաբան եք: Բազմիցս ահազանգել եք նաև Ձեր պաշտպանյալների նկատմամբ իրականացվող բռնությունների մասին: ՔԿՀ–ում տիրող իրավիճակի բացահայտումը ևս վնասո՞ւմ է Ձեզ:
– Քրեակատարողական հիմնարկներում մեր պաշտպանյալները հաճախ լռում են բռնությունների մասին, քանի որ այդ բարձրաձայնումը կարող է վտանգավոր լինել նրանց անձի համար: Թեպետ ունենք աղմկահարույց բացահայտումներով հայտնի Հրաչյա Գևորգյանի դեպքը: Նա ամեն բանի մասին ահազանգում էր ՝ կոռուպցիայի մասին, թմրամիջոցների շրջանառության մասին և բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից կատարված հանցագործությունների մասին:
Նրա վախճանը բոլորը տեսան՝ մահացավ: Ես հիմքեր ունեմ հայտարարելու, որ նա չի մահացել բնական մահով, այլ սպանվել է: Դրա համար ոչ ոք չպատժվեց, չնայած մենք շարունակում ենք բողոքարկել այս գործով: Սրանից հետո հասկանալի դարձավ, որ անազատության մեջ գտնվող մարդը իր կյանքի համար երաշխիքներ չի կարող ունենալ: Անգամ բռնությունների ենթարկվելու դեպքում հարկավոր է լռել:
Այս մասին այլ իրավապաշտպան կազմակերպություններ էլ էին ահազանգել: Մի բան պարզ է՝ կան կալանավորներ, որ ՔԿՀ–ում հետապնդման են ենթարկվում և՛ ադմինիստրացիայի կողմից, և՛ կրիմինալի կողմից:
– Իրավիճակը ամեն դեպքում պետք է ելք ունենա: Փաստաբանները, որպես բողոք, գործադուլներ են իրականացնում, պայքարում են տուգանքի վերացման համար:
– Որևէ մեկը թող չկասկածի, որ շարունակելու ենք պայքարել մեր վստահորդների իրավունքների համար: Օրենքի դեմ պայքարելու տարբեր ճանապարհներ կան: Վերջերս Հայաստանը Եվրոպական միության հետ ստորագրեց «Համապարփակ համագործակցության մասին համաձայնագիրը», որի մի զգալի մասը վերաբերում էր մարդու իրավունքներին: Նաև պետք է փորձենք այս լծակները օգտագործել, որ կարողանանք ազդել նմանատիպ որոշումների վրա:
Լուսինե Ղազարյան