Ապրիլյան պատերազմը հարց չլուծեց
POLITICS«Փաստ» օրաթերթը գրում է այն մասին, թե Ինչո՞ւ է շտապում Ադրբեջանը
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը արտահերթ նախագահական ընտրություններ հայտարարելու մասին հրամանագիր է ստորագրել: Ընտրությունները կանցկացվեն 2018 թ. ապրիլի 11–ին, մինչդեռ պետք է կայանային 2018 թ. հոկտեմբերի 17–ին:
Արտահերթ ընտրությունները ներքի՞ն, թե արտաքին պատճառներ են ենթադրում: Քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանն ավելի շատ ներքին գործոն է տեսնում:
«Ինչո՞ւ: Ավտորիտար և չկայացած պետության ռեժիմը քաղաքական պայքարի իմաստով ուզում է քաղաքական հակառակորդին հանկարծակի բերելու քայլ անել: Այս դեպքում ընտրությունները հեշտ կանցնեն: Պատկերացնո՞ւմ եք, մինչև աշուն ձգձգվեին, իրար հայհոյեին, աղմուկ, աղաղակ... Հետո ինչ–ինչ իրադարձություններ ևս կարող էին լինել:
Այդ պատճառով էլ Ալիևն իր պետական կլաններով և կազմակերպված գնում է ընտրությունների, իսկ իր քաղաքական հակառակորդները միանշանակ դժվար թե այս ընթացքում կարողանան կազմակերպվել: Խնդիրը ներքին է՝ առանց ցնցումների ու կազմակերպված ընտրություններ անցկացնել, ինչը և լինելու է: Հետո, իհարկե, ոչ դեմոկրատական ռեժիմի մասին արտահայտություններ կհնչեն, աղմուկ կլինի և վերջ»,–«Փաստ»–ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետը:
Լևոն Շիրինյանը, սակայն, խնդիր է տեսնում. «Եթե ընտրություններն անցկացվեին հոկտեմբերին, մենք կարող էին հանգիստ լինել, որ մինչև աշուն շփման գծում հանգիստ կլիներ՝ իրենք զբաղված կլինեին ներքաղաքական «ռազբորկաներով»: Բայց այս հանգամանքը վերանում է, և ինձ թույլ եմ տալիս ենթադրելու, որ աշնանը մենք շփման գծում Ադրբեջանի կողմից էսկալացիա կունենանք:
Նույնիսկ պատերազմի հավանականությունը չեմ բացառում: Տեսեք՝ ապրիլից հետո՝ մայիս–հունիս ամիսների ընթացքում, Ալիևն ընդդիմությունը կքշի այն անկյունը, որտեղ որ նախատեսել է: Երկիրն իր հասկացածով կկայունանա: Եվ այստեղ հատկանշական է ուշադրություն դարձնել դեպի Ադրբեջան ներկրվող ու այնտեղ կուտակվող ռուսական զենքի ահռելի քանակության վրա: Կարող է կրկնվել 2016 թ. ապրիլի իրավիճակը: Սարսափ տարածել պետք չէ, բայց պետությունը պետք է կազմակերպվի առավելագույն չափով»:
Քաղաքագետը նշեց, որ տարօրինակ է իրանական կողմի պահվածքը՝ կապված մասնավորապես ռուսական զենքի մատակարարման հետ.
«Եթե սա անմիջական սպառնալիք է Արցախի և Հայաստանի համար, նույն չափով սպառնալիք է նաև Իրանի համար: Իրանը դիվանագիտական, ռազմական, քաղաքական, տեղեկատվական այլ հարթակներում պետք է անդրադառնա այս հանգամանքին, իսկ առաջին հերթին՝ ՌԴ–ի հետ պարզի հարաբերություններն ու հարցնի, թե ո՞ւմ դեմ են զինում Ադրբեջանին:
Ադրբեջանի համար երկու թշնամի կա՝ Իրանն ու հայ ժողովուրդը: Ադրբեջանն ուրիշ թշնամի չունի: Իրանն անընդհատ խուսանավելու, սուր կետերը հարթելու քաղաքականություն է վարում, բայց ինչպես Իրանի, այնպես էլ մեզ համար անտարբերությունը մահաբեր կարող է լինել: Մահաբեր է հույսը դնել կոմերցիոն դաշնակցի վրա»:
Դիտարկմանը, թե Ալիևի որոշումը որևէ ձևով զուգահեռվում է այն փաստին, որ ՀՀ–ում ապրիլին ևս քաղաքական վերադասավորումներ են սպասվում, Լևոն Շիրինյանը պատասխանեց.
«Կապվում է, և տեսեք, թե որ համատեքստում: Պարզ է, որ Հայաստանն ապրիլից հետո ամբողջապես անցում է կատարում խորհրդարանական համակարգի: Մեզ մոտ ընտրություն չի լինելու, մեզ մոտ ցնցումներ առանձնապես չեն լինի: Այս ամենից հետո հունիսին Հայաստանում բացարձակ կայուն վիճակ կարող է լինել: Պարզ է, որ Ադրբեջանին դա ձեռնտու չէ. եթե Ադրբեջանի նախագահի ընտրությունները հոկտեմբերին լինեին, զուգահեռ հայաստանյան կայուն վիճակի, իրենց մոտ այդ ամբողջ ժամանակահատվածում աղմուկ ու հայհոյանքներ կլինեին:
Դրա համար էլ շտապեցին, որպեսզի ելման դիրքերում կայուն ու մոբիլիզացիոն վիճակ ունենան: Այստեղ կրկին նույն հարցն է՝ ՌԴ–ն ո՞ւմ դեմ է զինում Ադրբեջանին: Ապրիլյան պատերազմը ՌԴ–ի ու Ադրբեջանի համար որևէ հարց չլուծեց: Մեր բանակը կռվեց, շատ պրոֆեսիոնալ ու նվիրումով առաջ շարժվեց: Իսկ չլուծված հարցերը մնացել են: Չի բացառվում նաև, որ ընտրություններից հետո էսկալացիայի գնան՝ շփման գծում շիկացնեն իրավիճակը, ներսում ընդդիմությանը դավաճանության մեջ մեղադրելու համար: Ադրբեջանը նման շատ սխեմաներով է առաջնորդվել և սա նորություն չէ»:
Աննա Բադալյան