Մահացածների անունով մահվան վկայական ստանալը մեծ խնդիր է մարզերում
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՊարզվում է մահացած մարդկանց անունով մահվան վկայական ստանալու հարցում բավականին լուրջ բարդություններ կան մարզերում: Հարազատները, չիմանալով նոր փոփոխությունների մասին, մահացածին հողին են հանձնում առանց նախօրոք ստացված փաստաթղթի, որից հետո պրակտիկորեն հնարավոր չի լինում մահվան վկայական ստանալ:
Մարզերի բնակիչներից շատերը չգիտեն, որ մահացած հարազատին հուղարկավորելուց առաջ, մարզային դատախազների որոշմամբ պետք է անպայման դիահերձում իրականացվի, իսկ այդ «ծառայությունից» օգտվելու համար հարկավոր է բավականին գումար վճարել ու սպասել այնքան, որ տվյալ տարածքում մի քանի դիակ «հավաքվի»:
Past.am-ին դիմած քաղաքացին, ում անունը հասկանալի պատճառներով չենք հրապարակում, պատմում էր, որ հիվանդներ են եղել, որոնց մասին և՛ հիվանդանոցը, և՛ պոլիկլինիկան իմացել են, բայց քանի որ «նոր հրամանի» համաձայն դիահերձում չեն իրականացրել, նրանք էլ չեն ստացել իրենց հարազատի մահվան վկայականը:
«Ասում են, դա կապ չունի: Մահվան դեպքում պետք է միայն դատական բժիշկը դիահերձում իրականացնի, որպեսզի մահվան թուղթ կարողանանք տալ: Ո՛չ Շամշադինում, ո՛չ էլ տարածքում դատական բժիշկ չունենք: Ստիպված դատաբժշկին կա՛մ Սևանից, կա՛մ Դիլիջանից են բերում: Նրանք էլ մինչև մի երկու-երեք դիակ չի հավաքվում, չեն գալիս: Այդ պատճառով դիակներն օրերով պահում են դիահերձարանում: Բացի այդ, 70-80 հազար դրամից ավելի գումար են պահանջում դիահերձման համար, բայց տեսան, որ մարդիկ կարող է բողոքեն, գումարը իջեցրեցին 50-60 հազար դրամ»,- ասաց քաղաքացին:
Նա պատմեց, որ իր 93-ամյա հայրը նույնպես ծերունական հիվանդությունով է մահացել: Մահանալուց առաջ ինքը շտապ օգնություն է կանչել, եկել են թթվածին տվել, գնացել: Երկու օր անց, հայրը մահացել է: Գործող կարգի համաձայն, նա զանգահարել է շտապ օգնության ծառայություն և տեղեկացրել այդ մասին: Շտապ օգնությունից նրան ասել են, որ քաղաքացին պետք է տեղի հիվանդանոց և ոստիկանություն նույնպես զանգահարի և մահվան մասին տեղեկացնի: Իմանալով, որ մահվան տեղեկանք տալու համար, առաջարկելու են դիահերձում իրականացնել, օրերով պահելու են հոր մարմինը դիահերձարանում և դեռ մի բան էլ բավականին գումար են պահանջելու, հրաժարվել է զանգահարել հիվանդանոց:
«Մինչ հուղարկավորելը որևէ մի ատյանից չեկան: Թաղման հաջորդ օրը գնացի հիվանդանոց մահվան վկայականի հետ կապված հարցերը կարգավորելու համար, սակայն Շամշադինի հիվանդանոցի գլխավոր բժիշկը պատասխանեց, որ իրենք նման հարցեր լուծելու իրավասություն չունեն: Գնացի ոստիկանություն, դատախազություն, պարզելու, թե ինչու պետք է մահացածին անպայման դիահերձեն, նոր տեղեկանք տան: Ինձ պատասխանեցին, որ դիահերձումը պարտադիր չէ, եթե կանչ չկա, բայց արդեն մի քանի օր է ինձ մահվան վկայական չեն տալիս»,- ասաց քաղաքացին:
Նա նշեց, որ դիմել է նաև Մարդու իրավունքների պաշտպանին, ոտեղից իրեն տեղեկացրել են, որ եթե հիվանդի վիճակի մասին տեղեկացված են բուժհաստատությունները, ապա դիահերձում իրականացնելու պարտադրանք չկա: ՀՀ առողջապահության նախարարության «թեժ գծից» էլ առաջարկել են դիմում գրել, որպեսզի հարցն ուսումնասիրեն: Քաղաքացին վրդովված ասում էր, որ շրջաններում մարդիկ չգիտեն իրենց իրավունքները: Մարդկանց իրազեկելու հարցով որևէ մեկը չի զբաղվում: Մնացածն էլ ինչ ուզում անում են:
«Օրենքներին տեղյակ չեն նույնիսկ հիվանդանոցի աշխատակիցները: Բոլորին միայն դիահերձում են առաջարկում և դրա դիմաց բավականին մեծ գումար պահանջում: Ես դատական ճանապարհով չեմ գնալու, քանի որ Շամշադինի գլխավոր բժշկի հայրը մարզային դատավորն է: Պոլիկլինիկա էլ չեմ դիմել, քանի որ երբ մայրս մահացավ, պոլիկլինիկայում բավականին գումար ծախսեցի: Այս հարցն այսպես չենք թողնելու, բավականին մարդիկ կան որ նույն խնդրի առջև են կանգնած և չեն կարողանում ո՛չ մահվան վկայական ստանալ, ո՛չ էլ մահվան համար տրվող նպաստը: Արդեն ստորագրահավաք ենք սկսել և դիմելու ենք բոլոր մարմիններին»,- ասաց մեզ դիմած քաղաքացին:
Past.am-ը կապ հաստատեց նաև մարզային դիահերձարաններից մեկի նախկին աշխատակցի հետ, ում անունը կրկին հասկանալի պատճառներով չենք հրապարակում: Նա նույնպես հաստատեց, որ մարզերում ամեն ինչ խառնվել է իրար:
«Ծեր մարդիկ կան, խրոնիկ հիվանդներ կան, որոնց մասին բոլորն էլ գիտեն: Նրանք մահանում են իրենց հարազատների մոտ, բայց առանց դիահերձման նրանց անունով մահվան տեղեկանք չեն տալիս: Ասում են դա դատախազության որոշումն է: Կարգադրել են, դիահերձել նոր տեղեկանք տալ: Նախքան այդ որոշումը կայացնելը, գյուղերում, մասնավոր հիմունքներով դիակը մաքրողներ կային: Բայց հիմա, երբ մասսայական պահանջում են դիահերձում իրականացնել, դիակներ մաքրողները արանքից դուրս են եկել: Հիմնա մինչև դատաբժիշկը դիահերձում չիրականացնի, տեղեկանք չտա, հարազատները մահվան վկայական չեն կարողանա ստանալ: Շատերն առանց իմանալու թաղում են կատարում, հետո է պարզվում, որ չեն կարողանում վկայական ստանալ»,- ասաց մեր զրուցակիցը:
Past.am-ն այս պահին ներկայացնում է խնդիրը, իսկ թե որտեղից և ինչու են դրանք ծագել, կիրազեկենք առաջիկայում:
Արմինե Գրիգորյան