Երևան, 05.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Այս մար­դիկ որևէ հար­ցում պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն չեն վերց­նում, ինչն իրենց թու­լու­թյան նշանն է»

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Հայաստանում այսօր ոչ թե քաղաքական կառավարման խնդիր կա, այլ քաղաքական կառավարում առհասարակ գոյություն չունի: Կառավարման փորձագետ, Շիրակի պետական համալսարանի դասախոս Արթուր Համբարձումյանի պնդումն է: Նրա դիտարկմամբ՝ ասվածը փաստող մի շարք իրողություններ կան: «Քաղաքական կառավարում ասելով՝ նկատի ունեմ օրենսդիր կառավարումը, դատականը և գործադիր կառավարումը, որովհետև իշխանությունն այս երեք հիմնական ճյուղերի միջոցով է կարողանում կառավարել ու կարգավորել հարաբերությունները պետության ներսում: Բայց մենք այս ընթացքում ոչ թե քաղաքական կառավարման ճգնաժամի առաջ ենք կանգնել, այլ, ըստ էության, մենք չունենք քաղաքական կառավարում:

Վերոնշյալ երեք ճյուղերից յուրաքանչյուրին Սահմանադրությամբ ու օրենքներով որոշակի լիազորություններ ու գործառույթներ են վերապահված: Օրինակ՝ խորհրդարանին վերապահված է ծավալել օրենսդիր գործունեություն, ինչպես նաև վերահսկողություն իրականացնել կառավարության գործունեության նկատմամբ:

Երբ խորհրդարանն իր օրենսդրական գործառույթները թերի է կատարում, վարչապետի գործունեության նկատմամբ թերի վերահսկողություն է իրականացնում, այդ ժամանակ կարող ենք ասել, որ կառավարման որոշակի խնդիրներ կան, բայց մեզ մոտ այլ իրավիճակ է: Խորհրդարանն առհասարակ իր գործառույթը չի կատարում, և այդ դեպքում կարող ենք ասել, որ օրենսդիր կառավարում գոյություն չունի: Սա մեզ մոտ առկա իրավիճակը պատկերացնելու համար կառավարման բացակայության ընդամենը մեկ օրինակ է:Բայց կարող է հարց ծագել՝ այդ դեպքում երկիրն ինչո՞ւ քաոսի չի վերածվում»,-«Փաստի» հետ զրույցում հարց տվեց կառավարման փորձագետն ու բացեց փակագծերը:

«Չի վերածվում, որովհետև ընթացիկ կառավարումը և կարգավորումը տեղի է ունենում բյուրոկրատական համակարգի կողմից: Վարչության պետերի, բաժնի պետերի, գլխավոր մասնագետների, գլխավոր քարտուղարների, մեծ հաշվով, առավելագույնը հայեցողական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց կողմից է տեղի ունենում երկրի ընթացիկ կառավարումը:

Բայց առանց քաղաքական կառավարման բյուրոկրատական համակարգի կողմից չի կարող երկարաժամկետ կառավարում տեղի ունենալ, որովհետև բյուրոկրատական համակարգը չի կրում քաղաքական պատասխանատվություն: Ընդհանուր առմամբ, դատական մարմնում ամբողջությամբ շիլաշփոթ է, մենք տեսնում ենք, թե ինչ է տեղի ունենում կառավարությունում, իսկ այն, ինչ կատարվում է խորհրդարանում, զարհուրելի է: Մեծ հաշվով, մենք չունենք քաղաքական իշխանություն»,-շեշտեց Ա. Համբարձումյանը: Կառավարման փորձագետի խոսքով, ամենամեծ սխալը սկսվեց 2018 թվականի մայիսից: 

«Երբ ՀՀ 16-րդ վարչապետը ստանձնեց իր պարտավորությունները, իր բոլոր գործողությունները միտված էին մեկ կետի՝ անել այնպես, որ իշխանության բոլոր ճյուղերը ենթարկվեն միայն իրեն: Առհասարակ, կան իշխանություններ, որոնք իրենց գործողությունների հիմքում դնում են, օրինակ՝ ՀՆԱ-ն ամեն կերպ ավելացնելու խնդիրը, կան իշխանություններ, որոնց քաղաքականության հիմքում հասարակության ամենաաղքատ խավի եկամուտներն ավելացնելն է:

Այս իշխանության նպատակը մեկն է եղել՝ անել այնպես, որ բոլորը ենթարկվեն Ն. Փաշինյանին: Հենց այս նպատակը հանգեցրեց նրան, որ ինքն առհասարակ կորցրեց իշխանությունը: Փաստորեն, մենք մի կողմից` ունենք վարչապետ, որը փորձում է ամբողջությամբ իշխանության բոլոր ճյուղերը ենթարկեցնել իրեն ու կենտրոնացնել իր ձեռքում, մյուս կողմից` ունենք իրավիճակ, ըստ որի, ՀՀ-ում նա բացարձակապես իշխանություն չունի: Ասվածի փաստարկներից մեկն այն է, որ պետության համար կարևոր խնդիրների, որևէ գլոբալ հարցի վերաբերյալ որոշում չեն կարողանում կայացնել: Բացի այդ, այս իշխանության հիմքը վարչապետի կանչով «live»-ի միջոցով փողոց դուրս եկող զանգվածն էր:

Երբ 2019 թվականին վարչապետը մարդկանց ևս մեկ անգամ փողոց էր հրավիրում, նրանք այլևս դուրս չեկան: Շուրջ հազար մարդ դուրս եկավ, որոնցից կեսն իր թիմակիցներն էին: Սա հերթական արձանագրումն էր, ըստ որի՝ այս իշխանությունը կորցրել է իր իշխանության հենքը»,-շեշտեց մեր զրուցակիցը:Նա հավելեց՝ կարևորագույն հարցերի վերաբերյալ որոշումներ կայացնելու խնդիրն իր պատճառներն ունի: «Իշխանությունը չունի ուժ, որովհետև հենք չունի:

Չունի այն ուժը, որ կարողանա տարբեր խմբերի շահերին վերաբերող հարցերի վերաբերյալ որոշումներ կայացնել: Երբ մենք խոսում ենք կարևորագույն հարցերի վերաբերյալ որոշումներ չկայացնելու մասին, այստեղ պետք է առանձնացնել նաև սեփական կարծիք ունենալու և հարցերին խորքային առումով տիրապետելու խնդիրը: Կարևորագույն հարցերի վերաբերյալ սեփական կարծիք չունենալը նույնպես հանգեցնում է որոշումներ կայացնել չկարողանալու խնդրին: Երկրորդ՝ կա նաև որոշում կայացնելու վախ, որովհետև կա մտահոգություն, որ այն հետագայում կարող է ազդել էլեկտորալ վարքագծի վրա:

Բայց դոմինանտը սա չէ: Մեծ հաշվով, Ն. Փաշինյանին չի էլ հետաքրքրել իր վարկանիշը կամ այն, թե վաղն ընտրություններ լինելու դեպքում որքան մարդ կքվեարկի: Հետաքրքրել է մի ցուցանիշ. եթե «live»-ով մարդկանց հրավիրի փողոց, իրեն լսողների քանի՞ տոկոսը փողոց դուրս կգա: Ի դեպ՝ արդեն 2019 թ. մայիսին այդ ցուցանիշը 0,5-0,7 տոկոսի սահմաններում էր տատանվում: Ու եթե հաշվի առնենք, որ դրանից հետո ավելի մեծ հիասթափություն է եղել, կարելի է ասել, որ այդ ցուցանիշը հիմա ավելի է իջել: Բացի այս ամենից, մի դրսևորում էլ կա, ինչն ավելի շատ բնորոշ է դեռահասներին: Խոսքը բոլորին դուր գալու մասին է:

Նիկոլ Փաշինյանը քաղաքական առումով փորձում է բոլորին դուր գալ, բայց դա իրեն մեծապես կանգնեցնում է զվարճալի իրավիճակների առաջ: Առհասարակ պետք է կարողանալ կատարել գործը, որոշակի գաղափարներ ունենալ և օգտագործել պետական լծակները՝ այդ գաղափարները կյանքի կոչելու համար: Բոլորին դուր գալը քաղաքական նպատակ չէ»,-ընդգծեց Ա. Համբարձումյանը: Միևնույն ժամանակ կառավարման փորձագետը պատասխանատվության խնդրի մասին մատնանշեց:

«Բոլոր ձախողումներում Փաշինյանը պատասխանատվությունը դրել է ժողովրդի, ինչպես նաև այն բյուրոկրատական համակարգի վրա, որի ջանքերի շնորհիվ երկիրը չի վերածվում քաոսի: Եվ պատահական չէր, որ ասուլիսներից մեկի ժամանակ նա հայտարարեց, թե պետական համակարգի ապարատում կա մի ստվար զանգված, որը դիմադրում է հեղափոխությանը: Մեծ հաշվով, բոլորի վրա մեղքը կբարդի, բացի իրենից ու իր թիմից:

Ընդհանրապես, սեփական արարքների համար պատասխանատվություն չվերցնելը թույլ մարդու գործելաոճ է: Այս մարդիկ որևէ հարցում պատասխանատվություն չեն վերցնում, ինչն իրենց թուլության նշանն է»,եզրափակեց մեր զրուցակիցը:

Մենք քաղաքական «տանիք» փնտրելու կարիք չունենք. «Սպայկայի» տնօրենը մեկնաբանել է տարածվող լուրերը. «Փաստ»Անգերազանցելի ցինիզմ. «Փաստ»Գերմանիայում դատարանը նախադեպային որոշում է ընդունել Արցախի քաղաքացիների վերաբերյալ Մայր Աթոռում Կաթողիկոսի նախագահությամբ տեղի ունեցավ շքանշանի հանձնման արարողություն ՆԳՆ ՓԾ ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոնում գրանցվել է 415 դեպք, որից 145-ը՝ արտակարգ «Opel»-ի և «ԻԺ»-ի մասնակցությամբ ավտովթար-հրդեհի հետևանքով հիվանդանոց տեղափոխված վարորդները մահացել են Իսրայելը հարվածներ է հասցրել Դամասկոսի արվարձաններին. ԶԼՄ-ներ Հարյուրավոր հասցեներում լույս չի լինելու Տասնյակ հասցեներում 24 ժամ ջուր չի լինելու ԼՂ առանձին շրջաններից բռնի տեղահանվածների հիպոթեքային վարկերի մարմանը կուղղվի ավելի քան 7 մլրդ դրամ Բարսելոնան է հեղեղվել Վալենսիայից հետո․ ճանապարհներին արդեն լճակներ են գոյացել (տեսանյութեր) Աջակցում ենք ՀՀ-ին և Ադրբեջանին՝ երկկողմ հարաբերություններում նոր էջ բացելու իրենց ձգտումներում Բայդեն. Ռուսաստանը ձախողվեց Մոլդովայում Նոյեմբերի 12-ին ՄԱԿ–ի միջազգային դատարանը որոշում կկայացնի ԼՂ-ում ստեղծված իրավիճակի հետ կապված հայցերի վերաբերյալ Սերգեյ Լազարևը բացատրել է հայտնի հեռուստաշոուի եթերում ցնցող արարքը հայուհու կատարման ժամանակ Տավուշի թեմը շնորհավորել է Վեհափառ Հայրապետին` գահակալության 25-ամյակի առիթով Լեռնային գոտիներում ձյուն կգա, ջերմաստիճանը կնվազի Ուշիի ոլորաններում ավտովթարի զոհերի թիվը հասել է 2-ի. պարզվել է վիրավորների ինքնությունը ԵՄ-ում Ադրբեջանի դեսպանը սպառնացել է ՀՀ դեսպան Տիգրան Բալայանին Թուրքիայի միջոցառմանը Առաջարկի ընդունումը կարող է կանխել մեր հայրենակիցների հավելյալ աղքատացումը․ «Հայաստանը ես եմ»-ի՝ պահանջըԱլեն Սիմոնյանը աշխատանքային մեծ խմբով կգործուղվի Հունգարիա «Հայաստան-Արցախ» համահայկական երիտասարդական միության խաղային լիգայի շրջանակներում կազմակերպված ֆուտզալի առաջնությունում հաղթած թիմն Արցախից էրՀայաստանը դարձել է Վրաստանի էլեկտրաէներգիայի արտահանման երկրորդ շուկան Իրանի նախագահը կայցելի Ադրբեջան Արցախցիների համար իրականացվեց «Ամոքվել ապրելու համար» ծրագիրը Վատ եղանակի պատճառով չեղարկվել է ավելի քան 50 չվերթ Իսպանիայում 31-ամյա մայրն ու 9-ամյա դուստրը տեղում մահացել են․ ՌԴ Ռուսաստանի և Ադրբեջանի վարչապետները բանակցություններ են վարել Առնվազն 36 մարդ մաhացել է, 10-ը՝ վիրավnրվել․ Հնդկաստանում ավտոբուսն ընկել է կիրճը Ձյունը Մոսկվայում «արտակարգ իրավիճակ» է ստեղծել ԱրարատԲանկը նախաձեռնեց պանելային քննարկում՝ ԱԲ-ի և առաջնորդության թեմայովԵս պատրաստ չեմ․ Հայկն ու Անահիտը բացառիկ հրապարակում են արել Մայա Սանդուն շնորհակալություն է հայտնել Փաշինյանին Թբիլիսիում մեկնարկում է ընդդիմության հանրահավաքը Լավ հիշում եք, որ «հեղափոխության» առաջին ամիսներին, երբ մարդկանց մոտ էյֆորիկ վիճակները շատ բարձր էր, խոստանում էին ամեն գնով հասնել բուհերի ապաքաղաքական վիճակի Նախկին «Գոյ» թատրոնի հայտարարությունը չունի որևէ իրավական հիմք․ Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն Մեղրաշենի 30-ամյա բնակչի սպանության համար մեղադրանք է ներկայացվել նրա 29-ամյա համագյուղացուն «Սատանայից մարդասիրական քայլ մի սպասեք». Բաքվում հայ գերիների հարազատները հույսեր չեն կապում COP29-ի հետ Լրատվամիջոցը հերքել է «Ալեն Սիմոնյանի քավորին իշխանությունն օգնում է, բնությունը՝ խանգարում. Ծաղկաձորի «Պալլադան» խնդիրներ ունի» վերնագրով հոդվածը. բնակելի թաղամասը ընդերքի խնդիր չունիԿամ ծիրան, կամ ինքնիշխանություն. ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարն անդրադարձել է հայկական արտադրանքի որակի թեմային «Նինձյա» կամ «նինջա» անվանում էին կին գործակալներին կամ վարձկաններին Ձևավորվել են ոստիկանության 4 ուղղություններից Քրեական և Համայնքային ոստիկանությունները Երևանում «Toyota»-ն վրաերթի է ենթարկել հետիոտնի, ով հետո հիվանդանոցում մաhացել է․ Shamshyan Իրանը կարող է ավելի հզոր զենք օգտագործել Իսրայելի դեմ՝ հակահարված տալիս Քաղաքացին հայ-իրանական սահմանից թմրամիջոցներ է վերցրել․ ԱԱԾ-ն ձերբակալել է (տեսանյութ) «Երաժշտություն հանուն ապագայի» hիմնադրամի թավջութակահար Մարի Հակոբյանի ելույթով Չինաստանում մեկնարկեց Խաչատրյանի անվան պատանեկան միջազգային մրցույթը Լուսանկարում պատկերված անձը որոնվում է նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում «Ներկայացման ժամանակ կանացի հագուստով դուրս եկա բեմ, հայրս տեսավ, նյարդայնացավ, կեսից դուրս եկավ». Անդրանիկ Հարությունյան Հայրապետական մաղթանք՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում Երևանում կասեցվել է հանրային սննդի օբյեկտի գործունեությունը. ՍԱՏՄ