Երևան, 22.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Այս մար­դիկ որևէ հար­ցում պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն չեն վերց­նում, ինչն իրենց թու­լու­թյան նշանն է»

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Հայաստանում այսօր ոչ թե քաղաքական կառավարման խնդիր կա, այլ քաղաքական կառավարում առհասարակ գոյություն չունի: Կառավարման փորձագետ, Շիրակի պետական համալսարանի դասախոս Արթուր Համբարձումյանի պնդումն է: Նրա դիտարկմամբ՝ ասվածը փաստող մի շարք իրողություններ կան: «Քաղաքական կառավարում ասելով՝ նկատի ունեմ օրենսդիր կառավարումը, դատականը և գործադիր կառավարումը, որովհետև իշխանությունն այս երեք հիմնական ճյուղերի միջոցով է կարողանում կառավարել ու կարգավորել հարաբերությունները պետության ներսում: Բայց մենք այս ընթացքում ոչ թե քաղաքական կառավարման ճգնաժամի առաջ ենք կանգնել, այլ, ըստ էության, մենք չունենք քաղաքական կառավարում:

Վերոնշյալ երեք ճյուղերից յուրաքանչյուրին Սահմանադրությամբ ու օրենքներով որոշակի լիազորություններ ու գործառույթներ են վերապահված: Օրինակ՝ խորհրդարանին վերապահված է ծավալել օրենսդիր գործունեություն, ինչպես նաև վերահսկողություն իրականացնել կառավարության գործունեության նկատմամբ:

Երբ խորհրդարանն իր օրենսդրական գործառույթները թերի է կատարում, վարչապետի գործունեության նկատմամբ թերի վերահսկողություն է իրականացնում, այդ ժամանակ կարող ենք ասել, որ կառավարման որոշակի խնդիրներ կան, բայց մեզ մոտ այլ իրավիճակ է: Խորհրդարանն առհասարակ իր գործառույթը չի կատարում, և այդ դեպքում կարող ենք ասել, որ օրենսդիր կառավարում գոյություն չունի: Սա մեզ մոտ առկա իրավիճակը պատկերացնելու համար կառավարման բացակայության ընդամենը մեկ օրինակ է:Բայց կարող է հարց ծագել՝ այդ դեպքում երկիրն ինչո՞ւ քաոսի չի վերածվում»,-«Փաստի» հետ զրույցում հարց տվեց կառավարման փորձագետն ու բացեց փակագծերը:

«Չի վերածվում, որովհետև ընթացիկ կառավարումը և կարգավորումը տեղի է ունենում բյուրոկրատական համակարգի կողմից: Վարչության պետերի, բաժնի պետերի, գլխավոր մասնագետների, գլխավոր քարտուղարների, մեծ հաշվով, առավելագույնը հայեցողական պաշտոններ զբաղեցնող անձանց կողմից է տեղի ունենում երկրի ընթացիկ կառավարումը:

Բայց առանց քաղաքական կառավարման բյուրոկրատական համակարգի կողմից չի կարող երկարաժամկետ կառավարում տեղի ունենալ, որովհետև բյուրոկրատական համակարգը չի կրում քաղաքական պատասխանատվություն: Ընդհանուր առմամբ, դատական մարմնում ամբողջությամբ շիլաշփոթ է, մենք տեսնում ենք, թե ինչ է տեղի ունենում կառավարությունում, իսկ այն, ինչ կատարվում է խորհրդարանում, զարհուրելի է: Մեծ հաշվով, մենք չունենք քաղաքական իշխանություն»,-շեշտեց Ա. Համբարձումյանը: Կառավարման փորձագետի խոսքով, ամենամեծ սխալը սկսվեց 2018 թվականի մայիսից: 

«Երբ ՀՀ 16-րդ վարչապետը ստանձնեց իր պարտավորությունները, իր բոլոր գործողությունները միտված էին մեկ կետի՝ անել այնպես, որ իշխանության բոլոր ճյուղերը ենթարկվեն միայն իրեն: Առհասարակ, կան իշխանություններ, որոնք իրենց գործողությունների հիմքում դնում են, օրինակ՝ ՀՆԱ-ն ամեն կերպ ավելացնելու խնդիրը, կան իշխանություններ, որոնց քաղաքականության հիմքում հասարակության ամենաաղքատ խավի եկամուտներն ավելացնելն է:

Այս իշխանության նպատակը մեկն է եղել՝ անել այնպես, որ բոլորը ենթարկվեն Ն. Փաշինյանին: Հենց այս նպատակը հանգեցրեց նրան, որ ինքն առհասարակ կորցրեց իշխանությունը: Փաստորեն, մենք մի կողմից` ունենք վարչապետ, որը փորձում է ամբողջությամբ իշխանության բոլոր ճյուղերը ենթարկեցնել իրեն ու կենտրոնացնել իր ձեռքում, մյուս կողմից` ունենք իրավիճակ, ըստ որի, ՀՀ-ում նա բացարձակապես իշխանություն չունի: Ասվածի փաստարկներից մեկն այն է, որ պետության համար կարևոր խնդիրների, որևէ գլոբալ հարցի վերաբերյալ որոշում չեն կարողանում կայացնել: Բացի այդ, այս իշխանության հիմքը վարչապետի կանչով «live»-ի միջոցով փողոց դուրս եկող զանգվածն էր:

Երբ 2019 թվականին վարչապետը մարդկանց ևս մեկ անգամ փողոց էր հրավիրում, նրանք այլևս դուրս չեկան: Շուրջ հազար մարդ դուրս եկավ, որոնցից կեսն իր թիմակիցներն էին: Սա հերթական արձանագրումն էր, ըստ որի՝ այս իշխանությունը կորցրել է իր իշխանության հենքը»,-շեշտեց մեր զրուցակիցը:Նա հավելեց՝ կարևորագույն հարցերի վերաբերյալ որոշումներ կայացնելու խնդիրն իր պատճառներն ունի: «Իշխանությունը չունի ուժ, որովհետև հենք չունի:

Չունի այն ուժը, որ կարողանա տարբեր խմբերի շահերին վերաբերող հարցերի վերաբերյալ որոշումներ կայացնել: Երբ մենք խոսում ենք կարևորագույն հարցերի վերաբերյալ որոշումներ չկայացնելու մասին, այստեղ պետք է առանձնացնել նաև սեփական կարծիք ունենալու և հարցերին խորքային առումով տիրապետելու խնդիրը: Կարևորագույն հարցերի վերաբերյալ սեփական կարծիք չունենալը նույնպես հանգեցնում է որոշումներ կայացնել չկարողանալու խնդրին: Երկրորդ՝ կա նաև որոշում կայացնելու վախ, որովհետև կա մտահոգություն, որ այն հետագայում կարող է ազդել էլեկտորալ վարքագծի վրա:

Բայց դոմինանտը սա չէ: Մեծ հաշվով, Ն. Փաշինյանին չի էլ հետաքրքրել իր վարկանիշը կամ այն, թե վաղն ընտրություններ լինելու դեպքում որքան մարդ կքվեարկի: Հետաքրքրել է մի ցուցանիշ. եթե «live»-ով մարդկանց հրավիրի փողոց, իրեն լսողների քանի՞ տոկոսը փողոց դուրս կգա: Ի դեպ՝ արդեն 2019 թ. մայիսին այդ ցուցանիշը 0,5-0,7 տոկոսի սահմաններում էր տատանվում: Ու եթե հաշվի առնենք, որ դրանից հետո ավելի մեծ հիասթափություն է եղել, կարելի է ասել, որ այդ ցուցանիշը հիմա ավելի է իջել: Բացի այս ամենից, մի դրսևորում էլ կա, ինչն ավելի շատ բնորոշ է դեռահասներին: Խոսքը բոլորին դուր գալու մասին է:

Նիկոլ Փաշինյանը քաղաքական առումով փորձում է բոլորին դուր գալ, բայց դա իրեն մեծապես կանգնեցնում է զվարճալի իրավիճակների առաջ: Առհասարակ պետք է կարողանալ կատարել գործը, որոշակի գաղափարներ ունենալ և օգտագործել պետական լծակները՝ այդ գաղափարները կյանքի կոչելու համար: Բոլորին դուր գալը քաղաքական նպատակ չէ»,-ընդգծեց Ա. Համբարձումյանը: Միևնույն ժամանակ կառավարման փորձագետը պատասխանատվության խնդրի մասին մատնանշեց:

«Բոլոր ձախողումներում Փաշինյանը պատասխանատվությունը դրել է ժողովրդի, ինչպես նաև այն բյուրոկրատական համակարգի վրա, որի ջանքերի շնորհիվ երկիրը չի վերածվում քաոսի: Եվ պատահական չէր, որ ասուլիսներից մեկի ժամանակ նա հայտարարեց, թե պետական համակարգի ապարատում կա մի ստվար զանգված, որը դիմադրում է հեղափոխությանը: Մեծ հաշվով, բոլորի վրա մեղքը կբարդի, բացի իրենից ու իր թիմից:

Ընդհանրապես, սեփական արարքների համար պատասխանատվություն չվերցնելը թույլ մարդու գործելաոճ է: Այս մարդիկ որևէ հարցում պատասխանատվություն չեն վերցնում, ինչն իրենց թուլության նշանն է»,եզրափակեց մեր զրուցակիցը:

Բերբոքն ու Բայրամովը քննարկել են Երևան-Բաքու կարգավորման գործընթացը Ադրբեջանը Հայաստանի հանձնած 4 գյուղում սահմանային ուղեկալներ կկառուցի Զելենսկին պարգևներից զրկել է Պուտինի ազգականին, պատրիարք Կիրիլին, Կիրկորովին և այլ «դավաճաններին» Մալթայում կայացել է ftNFT YoCerebrum Awards-ը. հայտնի են հաղթողներըԿյանքից անժամանակ հեռացել է կարատեի ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը Բեռնատարն ընկել է Որոտան գետը. վարորդը` Իրանի 50–ամյա քաղաքացին, մահացել է. ՆԳՆ Իրազեկում՝ դեկտեմբեր ամսվա տոնական և ոչ աշխատանքային օրերի մասին «Իմ երազանքն է՝ վայելել կյանքը Բաքվում, իսկ ադրբեջանցիները իրենց հանգիստը վայելեն Սևանա լճում». Կարո Փայլան Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ Ղազախստանի արևմուտքում հրդեհից փրկվելու համար երեխաները ցած են նետվել 4-րդ հարկից․ 2-ը հոսպիտալացվել են (տեսանյութեր) ՌԴ ԶՈՒ-ն հարվածների մասին նախազգուշացում կմշակի Ուկրաինայի խաղաղ բնակչության համար․ Պեսկով«2 ամիս հիվանդանոցում էր». Լուիզա Ներսիսյանը՝ Հրանտ Թոխատյանի առողջական վիճակի մասին 15 օր ծառայություն, 15 օր` հանգիստ. աշխատանքի հնարավորություն Աշակերտուհու մոտ սալմոնելոզ է ախտորոշվել. ՌԴԱթոռ, աթոռ, աթոռ ՝ էտ ա ձերը. Հայկ Մամիջանյան Ովքե՞ր և ինչքա՞ն հունվարից կվճարեն տրանսպորտից օգտվելիս (ինֆոգրաֆիկա) Մեր կյանքում լավ բաներ էլ կան, բայց դրանք կապված չեն այս իշխանության հետ․ Ավետիք ՉալաբյանՎանաձոր-Դիլիջան ճանապարհին բեռնատար է այրվել․ մանրամասներ 18-ամյա աղջիկը որոնվում է որպես անհետ կորած Սպասվում են տեղումներ, նաև ձյան տեսքով․ ինչ եղանակ կլինի այս օրերին Հնդկաստանում արևային վահանակների տեղադրումը ռեկորդային է եղելՌուսական ուժերը հարվածներ են հասցրել ՍումիինՆարեկ Զեյնալյանը մանդատը վայր դնելու դիմումը ներկայացրել է ԱԺ նախագահին Շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է ոստիկանություն Արդարության և հայրենասիրության ընկալումը պետք է սերմանել հենց դպրոցից․ Մհեր Ավետիսյան Ինչու պետք չէ սպասել Փրկիչ, այլ մեր վաղվա օրը կերտել ամենօրյա հետևողական աշխատանքով․ Ավետիք ՉալաբյանՆախատեսվում է անցկացնել պահեստազորայինների վարժական հավաքներՈրոնվում է տեսագրության մեջ պատկերված անձըԱրարատում կասեցվել է հանրային սննդի օբյեկտի գործունեություն (լուսանկարներ) Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Լիբանանի վարչապետին 12 մեդալ՝ Զինվորականների ըմբշամարտի աշխարհի 37-րդ առաջնությունում Գերմանիայի արտգործնախարարը Բաքվում քննադատել է ԱդրբեջանինՋուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Ի հակադրություն այս վարչախմբի պարտվողական օրակարգի` Հայաստանն ունի հստակ այլընտրանք. «Հայաքվե»Պուտինի ռազմաշունչ ելույթից հետո Ղազախստանի նախագահ Տոկաեւը հանձնարարական է տվել Երևանում բախվել են Ոստիկանության ակադեմիայի դասախոսի մոտոցիկլն ու «GAZel»-ը, մոտոցիկլավարը մաhացել է. Shamshyan Արկտիկական ցուրտ օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան. Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Քանի՞ կոպեկի արժեք ունի պահանջատեր, քննադատ ու հարցասեր լինելու մասին նախարարի ազատականութենաթաթախ հորդորը ուսանողներին․ Մենուա ՍողոմոնյանԱդրբեջանում չեն էլ թաքցնում, որ իրենց հիմնական թիրախը շարունակում է մնալ ՀՀ 3-րդ նախագահը․ Տիգրան Աբրահամյան Բաքվի համաժողովն անցկացվում է այս վարչախմբի ջանքերով․ Մենուա ՍողոմոնյանՏարադրամի փոխարժեքն՝ այսօրՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են Հանցագործ աշխարհը ճանաչող մարդ պետք է նշանակվեր, բայց եթե կին է, տրագեդիա չէ․ ՀՀ նախկին ոստիկանապետը՝ Արփինե Սարգսյանի մասին Մարտնչել Հայաստանի համար, նշանակում է մարտնչել 21-րդ դարի քաղաքակրթության համար. Ֆրանսիայի ԱԺ պատգամավոր Վոքիեն BMW-ն հայտնվել է երկաթգծերի վրա․ ի՞նչ է կատարվել Արմավիրում Զախարովան մեկնաբանել է ուղիղ եթերում ստացած զանգը 9 ամիս սպասեցի, ստացա զանգ ու հասկացա` վերջ. Մարիամ Ալեքսանյանը` չսիրելու, հիասթափության և Գոռի հետ հարաբերությունների մասին Թուրքիայում հայտնաբերվել է 5-րդ դարի քրիստոնեական կախոց սատանային խոցող Սողոմոն թագավորի պատկերով Լույս չի լինի․ հասցեներՄԱԿ-ը կոչ է արել շտապ քայլեր ձեռնարկել՝ կանխելու Ուկրաինայում հակամարտության սրումը