Ереван, 25.Декабрь.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


Ցավալի ներկան ու անորոշ ապագան. «Փաստ»

ПОЛИТИКА

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Փաստացի ապրում ենք հայ ժողովրդի համար ամենաողբերգական շրջաններից մեկը. 30 տարի առաջ ազատամարտի արդյունքում ձեռք բերված փառահեղ հաղթանակից ոչինչ չի մնացել։ Արցախի պետականությունը շուտով լիովին դադարելու է գոյություն ունենալ։ Հարյուր հազարից ավելի մեր հայրենակիցներ Արցախից տեղափոխվել են Հայաստան։ Պարզ է, որ արցախցիները չէին կարող համակերպվել ադրբեջանական տիրապետության հետ, որին բնորոշ են ամենաանմարդկային վայրագություններն ու գազանությունները։ Ի վերջո, խոսքը հանցագործ, ահաբեկչական պետության մասին է: Սակայն դեռ մարդիկ կան, որոնք մտածում են, թե առաջիկայում հնարավոր է մի քանի հազար մարդ հետ գնա Արցախ, որովհետև անհրաժեշտություն կա, որ ռուս խաղաղապահները մնան, և հետևաբար Ռուսաստանը դրա միջոցով լծակ ունենա Ադրբեջանի վրա։

Բայց եթե արցախցիների մի շատ փոքր մասն էլ ինչ-ինչ միջազգային մեխանիզմների գործարկման պարագայում պատրաստակամություն հայտնի վերադառնալ Արցախ, ինչը գրեթե անհավանական սցենար է, միևնույնն է, Ադրբեջանը չի համաձայնի, որ ռուս խաղաղապահները մնան՝ մանավանդ որ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ նախատեսված 5 տարվա լրանալուն քիչ է մնացել, իսկ Ադրբեջանն էլ իր հերթին այդպես էլ խորհրդարանում չհաստատեց ռուս խաղաղապահների մանդատը։ Եթե Ռուսաստանն ի վիճակի չեղավ (չցանկացավ) կանխել Արցախի վրա հարձակումն ու էթնիկ զտումը, ապա հարցական է մնում, թե ինչպես է կարողանալու ապահովել խաղաղապահների հետագա գործունեությունը։ Իսկ հիմա փաստը մնում է փաստ, որ կորցրինք մեր հայրենիքի մի կարևոր հատվածը, որտեղ հայերը բնակվել են հազարամյակներ շարունակ և պայքարել են իրենց գոյատևման համար։

Այս անգամ արցախահայերի դեմ ագրեսիան տեղի ունեցավ 21-րդ դարում, երբ մարդու իրավունքներն ու ազատությունները միջազգային հանրության կողմից իբր հռչակվել են որպես բարձրագույն արժեք, սակայն այդ նույն միջազգային հանրությունն իր լռությամբ խրախուսում էր Ադրբեջանին։ Արցախի կորստով փաստացի կոտրվում է նաև Հայաստանի ողնաշարը՝ մանավանդ որ Ադրբեջանը Սյունիքում, Գեղարքունիքում և Հայաստանի այլ վայրերում ապրած ադրբեջանցիներին վերադարձնելու պլան է հետապնդում։ Հասկանալի է, որ թուրքադրբեջանական տանդեմը տարածաշրջանի դեմոգրաֆիկ պատկերը փոխելու հեռահար մտադրություններ ունի՝ պանթուրքական ծրագրերն իրականություն դարձնելու համար։ Բայց այդ ծրագրերի իրականացումը կարող է լուրջ խնդիրներ ստեղծել տարածաշրջանային այլ խաղացողների՝ մասնավորապես Ռուսաստանի և Իրանի համար։

Թուրքիայի հզորացումը սպառնալու է Ռուսաստանին ու Իրանին դուրս թողնել մեր տարածաշրջանից, որի արդյունքում Հարավային Կովկասն ամբողջովին կհայտնվի թուրքական ազդեցության տակ։ Ադրբեջանն ամբողջովին վասալի կարգավիճակում է, թուրքական կապիտալը գերիշխող դիրքեր ունի Վրաստանում, իսկ երբ հայ-թուրքական սահմանն էլ բացվի, ապա Հայաստանի հարցերն էլ հնարավոր կլինի լուծել, ու այդ ժամանակ նույնիսկ Հայաստանում ռուսական ռազմաբազայի գոյության անհրաժեշտությունը չի լինի։

Թուրքիայի չափից շատ հզորանալու դեպքում Արևմուտքը ևս կարող է անհանգիստ լինել՝ պայմանավորված այն հանգամանքով, որ այն կարող է դուրս գալ արևմտյան ուղեծրից ու իր ինքնուրույն պահանջները թելադրել Արևմուտքին, մանավանդ որ Թուրքիան իրեն երբեք չի նույնացրել արևմտյան քաղաքակրթության հետ։ Անգամ հիմա է Թուրքիան նախապայմանների լեզվով խոսում Արևմուտքի հետ, տարբեր պահանջներ է դնում, ուստի կարելի է պատկերացնել՝ ինչպես կպահի իրեն, երբ պանթուրքական ծրագրերն իրականություն դառնան։ Չհաշված, որ Թուրքիան սպառնում է ՆԱՏՕ-ի մյուս անդամ Հունաստանին և քիչ-քիչ ներթափանցում Բալկաններ։ Ուստի, արտաքին ուժերի շահերից է բխում, որ կանխվի թուրքական էքսպանսիոնիզմը, իսկ դրա ճանապարհին անհրաժեշտ էր, որ Արցախը մնար հայկական՝ որպես անհրաժեշտ պատվար։ Ներկա պահին գուցե կշեռքի ծանրությունը լիովին թեքված է Ադրբեջանի կողմը, բայց դիվանագիտական աշխատանքի արդյունքում չպետք է թողնել, որ այդպես մնա։

Անհրաժեշտ է ստիպել, որ Ադրբեջանը հաշվի նստի արցախահայության գործոնի հետ ու իրեն թույլ չտա կամայականություն ցուցաբերել, առավել ևս՝ Արցախի հարցն ամբողջությամբ լուծած համարել հօգուտ իրեն։ Մյուս կողմից էլ՝ պետք է արցախահայությանը հնարավորինս պահել Հայաստանում, համապատասխան պայմաններ ապահովել նրանց կեցության համար: Դա առավել քան անհրաժեշտ է մեր հայրենիքում և շրջակա տարածաշրջանում։ Առանց այն էլ մերձավորարևել յան տարածաշրջանը տեղի ունեցող հախուռն գործընթացների արդյունքում հայաթափվում է, իսկ Լիբանանի, Իրաքի, Սիրիայի, Իրանի մեր համայնքները ժամանակի ընթացքում նվազում են, ինչի արդյունքում ավելի բարդ աշխարհաքաղաքական պայմաններ են ստեղծվում Հայաստանի համար։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

У министра экономики Армении обсудили реконструкцию исторического района Кумайри в Гюмри Из-за сильного снегопада в Боснии и Герцеговине тысячи домов остались без электричества Заседание правления партии «Гражданский договор» провел Геворк Папоян: утвержден бюджет на 2025 год Минобороны Израиля на фоне обострившихся атак хуситов расширит производство ракет-перехватчиков «Arrow 3» Зонд Parker Solar Probe сегодня приблизится к Солнцу на рекордное расстояние: Какую температуру он сможет выдержать?Пашинян: У переговоров мог быть лишь один результат — фактическое возвращение НК в состав Азербайджана «Азатутюн»: Вашингтон отреагировал на обвинения Алиева о вооружении Армении Осканян: Чем чаще международное сообщество говорит о карабахском вопросе, тем больше у Пашиняна обостряются оправдания Командующий армией Ливана обсудил ситуацию в стране и регионе с послом и военным атташе Турции В 41 световом году от нас обнаружили две экзопланеты, похожие на Землю Премьер-лига: Топ-10 лучших трансферов 2024-го года Новый президент Мексики решила ужесточить борьбу с наркокартелями: она направила в штат Синалоа тысячи солдат Казахстан начал экспортировать замороженное мясо в Армению В Ереване произошло столкновение автомобиля с мопедом: водитель мопеда скончался в больнице РИА Новости: Армения не планирует отключать российские телеканалы Авинян: Бюджет 2025 года о городе Ереван и ереванцах Израиль попросил созвать заседание Совбеза ООН в связи с атаками йеменских хуситов В Ереване предотвратили попытку самоубийства Idram в борьбе за продовольственную безопасностьМэрия Еревана планирует повысить качество услуг такси Турция намерена заключить соглашение о демаркации морских границ с Сирией Эйфелеву башню эвакуировали Экс-член партии «Общественный голос» Григор Арутюнян отказывается от мандата члена Совета старейшин Германия приостановила проекты для Грузии на 237 млн евро Аракчи: Администрация Пезешкиана будет стараться развивать отношения со всеми странами региона Сейран Оганян: Пашинян сильно припозднился с приглашением экс-президентов Армении на встречу Кто из членов Совета старейшин Еревана помог «ГД» провести решение о «красных линиях»? Армен Ашотян: Приглашаю Пашиняна на дебаты Курсы валют в Армении И снова манипуляции, фактические и содержательные фальсификации: «Паст»«Также из-за этого нас ненавидят, ничего человеческого не оставил»: «Паст»Человек, давший показания против Чалабяна, теперь обеспечивает «массовку» распространения тезисов власти: «Паст»Были против «лишних» выходных, но хотят... сократить 10 рабочих дней: «Паст»Министр посетил Армянскую АЭС и обсудил вопрос строительства нового атомного энергоблока Названа неожиданная причина смерти миллионов людей Объявлен состав нового правительства Франции Джейн Фонда возвращается в фитнес Армения резко нарастила экспорт коньяка и бренди в Казахстан: Статистика «Турции это не понравится»: Израиль и Греция подписали соглашение в сфере энергетики В Армении ежедневно делаются ставки на 43 млн. долларов: Месроп Аракелян бьет тревогу TasteAtlas: Армения вошла в рейтинг 100 лучших кухонь мира Археологи обнаружили в Ираке остатки древнеассирийской виллы, вдвое превышающей по своим размерам Белый дом Экс-глава МИД Армении: Заявления Алиева и возможный путь к стабильному миру В Иране назвали сроки подписания документа о всеобъемлющем стратегическом партнерстве с РФ Глава МТУИ Армении и посол Америки обсудили возможность открытия прямых рейсов в США «Реал» одержал победу над «Севильей» (видео) В Армении завершился 12-й Международный фестиваль имени Арама Хачатуряна A Chilla-ն բացահայտում է իր աշխարհը՝ ընտանիքից մինչև հիփ-հոփի անփոփոխ սերը Вино как новогодний подарок: 5 вариантов для праздничного настроения Пашинян вызвал бывших президентов Армении на дебаты