Երևան, 01.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Լղոզ­ման ու դե­ֆոր­մաց­ման վտան­գը. իրա­վի­ճա­կը բարդ խնդիր­նե­րի է հան­գեց­նե­լու

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

Վերջին շրջանում փորձագիտական ու հասարակական հատվածի ներկայացուցիչները բարձրաձայնում են օրենսդրական մի շարք նախագծեր ԱԺ բերելու մասին, որոնք չեն քննարկվել մասնագիտական շրջանակների հետ: Կան դեպքեր, երբ անգամ պետական մարմիններ չեն ուղարկվում՝ ընտրելով միանգամից միջազգային փորձաքննության ուղարկելու ճանապարհը:

Հաճախ փորձագետներն ակնարկում են նաև տարիներ առաջ մերժված օրենսդրական նախագծերը «copy-paste» անելու մասին: Հանրային կառավարման մասնագետ Սիրանուշ Սերոբյանը իրավիճակից բխող խնդիրներ է տեսնում: «Կառավարման համակարգի մեջ կարևոր դեր ունի օրենսդիրը՝ կառավարումը պետք է իրականացվի օրենքների հիմքով: Օրենքի նախագիծը մինչև օրենք դառնալը մի շարք փուլերով պետք է անցնի, որի իրականացման պատասխանատուն օրենսդիրն է: Նաև հանրային քննարկումներ պետք է լինեն, փորձագիտական շրջանակները պետք է աշխատեն տվյալ նախագիծն օրենք դարձնելու համար:

Բայց մեր երկրում ձևակերպումը մի քիչ այլ է. պատգամավորները քննարկում են, ուղարկում միջազգային կառույցներին՝ հաճախ դրանք չդնելով նաև հանրային քննարկման: Բայց օրինաստեղծ գործընթացը շահագրգիռ բոլոր կողմերին պետք է ընդգրկի: Այդ համատեքստում խրախուսվում է թափանցիկ աշխատանքը, որովհետև օրենքները գրվում են քաղաքացիների համար: Բայց մենք թափանցիկության խնդիր ունենք՝ մեզ հաշվետու չեն»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց փորձագետը:

Իրավիճակի առաջին պատճառն, ըստ Ս. Սերոբյանի, կադրերի սխալ ընտրությունն է. «Բացի այդ, հանրության լայն շրջանակներից թաքցնում են օրենքներ, որ շեղեն կարևոր դետալներից: Բայց այդ օրենքները ծածուկ անցկացնելուց հետո հանդիպում են ժողովրդի դիմադրությանը ու հարցնում՝ ինչո՞ւ է իշխանության վարկանիշն անկում ապրում: Ազգային ժողովում բամբասանքի մակարդակից վեր չեն բարձրացել, իշխանական խմբակցության 88 պատգամավորներից գրեթե որևէ մեկը հանդես չի եկել լուրջ օրենսդրական նախաձեռնությամբ:

Սա ոչ պրոֆեսիոնալ լինելու օրինակ է: Կարծում եմ՝ մնացել են փողոց փակելու տրամադրության տակ և չեն գիտակցում, որ մտել են պետական ապարատ և երկրի կարևորագույն մարմինն են ղեկավարում: Պետական մարմինների մեջ փոխկապակցված աշխատելաոճ չկա, որովհետև մինչ օրս չեն գիտակցում, որ գոյություն ունեն օրենսդիր, գործադիր և դատական մարմիններ»:

Սիրանուշ Սերոբյանը կարևորում է այն կապը, որը պետք է լինի օրենսդիր, գործադիր իշխանությունների և պետական այլ մարմինների միջև. «Բայց պետական մարմինների միջև կապը խզված է, կա ոչ պրոֆեսիոնալ թիմ, իսկ ավելի փորձառու, տարիքով կադրերի դիտողությունները չեն ընդունվում: Մարդիկ պատահաբար են հայտնվել՝ ուղղակի փողոց են փակել ու այսօր պետական պաշտոն են զբաղեցնում: Սա է խնդիրը, որ նրանք չգիտեն, թե ի՞նչ գործիքակազմ կա, ըստ որի՝ օրենսդիրն ու գործադիրը կարող են միմյանց հետ համագործակցել:

Այդ համագործակցության բացը գալիս է այն կադրերի խնդրից, որոնք պետք է մեկը մյուսին ինֆորմացիա փոխանցեն՝ պետական ինստիտուտի աշխատանքն ապահովելու համար: Բյուրոկրատական համակարգի խնդիր կա այստեղ, որովհետև մեկը մյուսին ճնշում է, մեկը մյուսի հետ չի համագործակցում: Ու սա է պատճառը, որ մի նախարարությունից մյուսին ինֆորմացիա չի հասնում: Արդյունքում խնդիրներ են առաջանում ու հետո պարզվում է, որ մի օրենքը քննարկվել է, մյուսը՝ ոչ, կամ էլ կառավարության կոնկրետ ստորաբաժանում տեղյակ չի լինում, որ ընդունված օրենքը նույն ստորաբաժանման մասին է: Այս բյուրոկրատական քաշքշուկի մեջ իրենք կորցնում են բովանդակությունը: Մեր դեպքում հասել ենք մի մակարդակի, երբ ո՛չ ձևն է ապահովվում, ո՛չ բովանդակությունը»:

Իսկ թե ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ չհամագործակցելու խնդիրը՝ փորձագետը նկատում է. «Օրենսդիր, գործադիր, դատական մարմինների բաժանումը եղել է նրա համար, որ օրենսդիրը զբաղվի օրենսդրական նախաձեռնություններով, իսկ դատականն ու գործադիրը կատարեն իրենց գործառույթները:

Հիմա խնդիրը շատ ավելի խորն է: Մինչև հիմնախնդրին անցնելը՝ ավելի պատկերավոր ներկայացնելու համար բերեմ դատաիրավական գործընթացների օրինակները: Վարչապետի գլխավորությամբ որոշակի կոչեր հնչեցին դատական համակարգի դեմ, որոնց հետևեցին դրանք անօրինական, ապօրինի գործողություններ որակելու վերաբերյալ հայտարարությունները: Այդ ամենին հետևեց Վահե Գրիգորյանի ինքնահռչակումը: Դիտարկելով նաև վերոնշյալ հարցերը՝ մի կարևոր հիմնախնդրի ենք գալիս.

խոսքը պետական երեք մարմինների լիազորություններին չտիրապետելն է: Չգիտեն, որ մեկը մյուսին պետք է հավասարակշռի: Քաղաքական էլիտան դատական համակարգի գործառույթներն իր վրա վերցրեց, բայց նման բան չպետք է տեղի ունենար մի երկրում, որտեղ հստակ սահմանափակումներ կան և՛ օրենսդիր, և՛ գործադիր, և՛ դատական իշխանությունների մասով: Երբ չկա համագործակցություն, մեկը մյուսին սկսում է ճնշել ու ազդեցություն գործել:

Հիմա գործադիրն ամբողջությամբ իր ձեռքն է վերցրել և՛ օրենսդիր, և՛ դատական համակարգը: Այս իրավիճակը տանելու է համակարգերի լղոզմանը. նման պարագայում իշխանության մարմինները շղթայվելու են, դառնալու են մի համակարգ՝ գտնվելով մեկ անձի ձեռքում: Իշխանություններն ամեն ինչ անելու են, որ իշխանության երեք մարմինների գործառույթները լղոզվեն: Այսօր դատական համակարգն անկախ չէ, և այս իրավիճակում մենք կորցնում ենք մարմինների անկախությունը: Այս պատկերը շատ խնդիրների է հանգեցնելու, ինչպիսին համակարգերի դեֆորմացման վտանգն է, ինչն էլ իր հերթին միահեծան իշխանության է բերելու»:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Կանոնակարգի նպատակը ոչ թե սահմանազատումն է, այլ Արցախից հրաժարումը․ Ավետիք Չալաբյան Պետության կենսունակության գրավականը կայանում է կառավարման ապարատի մասնագիտական պատրաստվածության մեջ․ Մհեր Ավետիսյան Ադրբեջանի կեղծիքն Ամբերդի վերաբերյալ․ «Գեղարդ» հիմնադրամ «Փնտրվում է 100 դրամանոց». «քանի կոպեկ արժի էս բարեփոխումը» հարցի պատասխանը հայտնի է Գուրգեն Արսենյանը Պորտուգալիայի դեսպանին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը Խորեն Լևոնյանն ու Լիլիթ Հակոբյանը Հովհաննես Գալստյանի «Բեքսթեյջ» ֆիլմում. ռեժիսորը պատմում է սպասվող համաշխարհային պրեմիերայի, բարդ ճանապարհի ու միջակ արվեստագետների նախանձի մասին Fastex-ն արժանացել է «Մշակույթի պահպանում․ բիզնեսի աջակցությունն արվեստներին և համայնքին» մրցանակինԳրետա Զաքարյանը որոնվում է որպես անհետ կորած (տեսանյութ)Սաուդյան Արաբիան արևային վահանակներ կարտադրիՏղամարդը 8-ամյա աղջկա հետ սեքսուալ բնույթի զրույցներ է վարել «Տորմակ». գյուղական տուրիզմի նոր անկյունը Լոռիում Միրզոյանը թուրքական նարատիվներ է առաջ տանում Ստամբուլի հանդիպումից հետո Նոյեմբերի 1-ը Երևանում. Սուրենյանը արխիվային լուսանկար է հրապարակելԱհաբեկչին բնորոշ ձևով մարդկանց գետնին են տապալում, ձերբակալում. ընդդիմադիր պատգամավոր Կոնվերս Բանկը տեղաբաշխում է պարտատոմսերի երկրորդ տրանշը Երևանի երկնքում նկատվել է հսկայական սպիտակ դիրիժաբլ․ «Գալիս են» (տեսանյութ) Նշվում է վարժական հավաքների վերջնաժամկետը Կրթական ուղևորություն դեպի ԴուբայԲարձր փոխարժեքով դրամի փոխանակման պատրվակով գումար հափշտակելու ձև․ ՔԿ-ն տեսանյութ է հրապարակել Վարչախումբն անարգում է Հայոց ցեղասպանության միլիոնավոր զոհերի հիշատակը․ «ՀայաՔվե» 24 ժամ ջուր չի լինիԻսպանիայում զոհերի թիվն ավելացել է Պատմության մեջ առաջին անգամ մեր երկիրն ընդունելու է հրաձգության Եվրոպայի մեծահասակների առաջնությունը․ Գագիկ Ծառուկյան Թուրքիան ԵՄ-ին մեղադրում է անհիմն գնահատականներ տալու մեջ 5-ամյա տղային հայտնաբերել են մահացած վիճակում Բազմաթիվ հասցեներում ջուր չի լինի Ինչ հիմնական սկզբունքներով պետք է կողմնորոշվի ժամանակակից հանքարդյունաբերական ընկերությունը. Տիմուր Օդիովի մեկնաբանությունը Մադրիդյան սկզբունքներով Արցախը, ներառյալ Քարվաճառն ու Քաշաթաղը, լինելու էին հայկական այնքան ժամանակ, մինչև տեղի չունենար Արցախի կարգավիճակի հանրաքվեն․ «ՀայաՔվե»Ֆասթ Բանկը վերաբրենդավորել է «Էրեբունի» մասնաճյուղը «Աշխարհի ամենասիրված մարդն եմ ինձ զգում». բլոգեր Էվելինա Խանոյանը պատմել է սիրելիի՝ Յանի մասին Ucom-ը գործարկել է 5G ցանցն առաջին ինը քաղաքներում Բորելը կայցելի Ճապոնիա՝ անվտանգության հարցերով բանակցությունների համար Սուրբ Սարգիս եկեղեցու մոտ բնակության վայր չունեցող տղամարդը uուր առարկայով hարվածել է ՌԴ քաղաքացունԻնչու չեն հաջողում (առայժմ) շարժումները. Վահե Հովհաննիսյան83 անօդաչու թռչող սարք է խոցվել Ռուսաստանի շրջանների վրա․ ինչ իրավիճակ է ռուս-ուկրաինական ճակատում COP17-ը կանցկացվի Հայաստանում Հայաստանը՝ հզոր անտիցիկլոնի ազդեցության գոտում. Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Դոլարն ու ռուբլին թանկացել են․ փոխարժեքն՝ այսօր Ադրբեջանի կեղծիքն Ամբերդի վերաբերյալ․ «Գեղարդ» հիմնադրամ ՆԳՆ ոստիկանությունը հորդորում է կամավոր հանձնել ապօրինի պահվող զենք-զինամթերքը Իրկուտսկի մերձակայքում վթարից 3 մարդ է մաhացել. տեսախցիկը ֆիքսել է պահը (տեսանյութ) 1 մլրդ 658 մլն դրամ՝ նախագահի աշխատակազմին՝ ոչինչ չանելու համար ԱՄՆ-ը վստահ էր, որ Ուկրաինան կպարտվի, իսկ Զելենսկին կսպանվի. նախկին արտգործնախարար Ովքե՞ր են մասնակցել Աննա Հակոբյանի թանկանոց ընթրիքին (տեսանյութ) Արցախցի Էրիկ Առստամյանը՝ բռնցքամարտի աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր «Արև»-ի վրա աշխատել եմ մի քանի ամիս. Սիրուշոն լուսանկարներ է հրապարակել Իրանը հայտարարել է, որ Թուրքիան Ռաիսիի որոնումների ժամանակ ավելի շատ փորձել է գովազդել իր ԱԹՍ-ն, քան օգնել Ավտովթար՝ Երևանում․ «Վեգա» հիպերմարկետի մոտ բախվել են «Mercedes»-ն ու «BMW»-ն․ կա վիրավոր Լույս չի լինի․ հասցեներ Ինչքան ժամանակ է՝ մեզ ուզում են թևերի բաժանել, բայց մենք չենք բաժանվում. Վահագն Ալեքսանյան