Երևան, 22.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Լղոզ­ման ու դե­ֆոր­մաց­ման վտան­գը. իրա­վի­ճա­կը բարդ խնդիր­նե­րի է հան­գեց­նե­լու

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

Վերջին շրջանում փորձագիտական ու հասարակական հատվածի ներկայացուցիչները բարձրաձայնում են օրենսդրական մի շարք նախագծեր ԱԺ բերելու մասին, որոնք չեն քննարկվել մասնագիտական շրջանակների հետ: Կան դեպքեր, երբ անգամ պետական մարմիններ չեն ուղարկվում՝ ընտրելով միանգամից միջազգային փորձաքննության ուղարկելու ճանապարհը:

Հաճախ փորձագետներն ակնարկում են նաև տարիներ առաջ մերժված օրենսդրական նախագծերը «copy-paste» անելու մասին: Հանրային կառավարման մասնագետ Սիրանուշ Սերոբյանը իրավիճակից բխող խնդիրներ է տեսնում: «Կառավարման համակարգի մեջ կարևոր դեր ունի օրենսդիրը՝ կառավարումը պետք է իրականացվի օրենքների հիմքով: Օրենքի նախագիծը մինչև օրենք դառնալը մի շարք փուլերով պետք է անցնի, որի իրականացման պատասխանատուն օրենսդիրն է: Նաև հանրային քննարկումներ պետք է լինեն, փորձագիտական շրջանակները պետք է աշխատեն տվյալ նախագիծն օրենք դարձնելու համար:

Բայց մեր երկրում ձևակերպումը մի քիչ այլ է. պատգամավորները քննարկում են, ուղարկում միջազգային կառույցներին՝ հաճախ դրանք չդնելով նաև հանրային քննարկման: Բայց օրինաստեղծ գործընթացը շահագրգիռ բոլոր կողմերին պետք է ընդգրկի: Այդ համատեքստում խրախուսվում է թափանցիկ աշխատանքը, որովհետև օրենքները գրվում են քաղաքացիների համար: Բայց մենք թափանցիկության խնդիր ունենք՝ մեզ հաշվետու չեն»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց փորձագետը:

Իրավիճակի առաջին պատճառն, ըստ Ս. Սերոբյանի, կադրերի սխալ ընտրությունն է. «Բացի այդ, հանրության լայն շրջանակներից թաքցնում են օրենքներ, որ շեղեն կարևոր դետալներից: Բայց այդ օրենքները ծածուկ անցկացնելուց հետո հանդիպում են ժողովրդի դիմադրությանը ու հարցնում՝ ինչո՞ւ է իշխանության վարկանիշն անկում ապրում: Ազգային ժողովում բամբասանքի մակարդակից վեր չեն բարձրացել, իշխանական խմբակցության 88 պատգամավորներից գրեթե որևէ մեկը հանդես չի եկել լուրջ օրենսդրական նախաձեռնությամբ:

Սա ոչ պրոֆեսիոնալ լինելու օրինակ է: Կարծում եմ՝ մնացել են փողոց փակելու տրամադրության տակ և չեն գիտակցում, որ մտել են պետական ապարատ և երկրի կարևորագույն մարմինն են ղեկավարում: Պետական մարմինների մեջ փոխկապակցված աշխատելաոճ չկա, որովհետև մինչ օրս չեն գիտակցում, որ գոյություն ունեն օրենսդիր, գործադիր և դատական մարմիններ»:

Սիրանուշ Սերոբյանը կարևորում է այն կապը, որը պետք է լինի օրենսդիր, գործադիր իշխանությունների և պետական այլ մարմինների միջև. «Բայց պետական մարմինների միջև կապը խզված է, կա ոչ պրոֆեսիոնալ թիմ, իսկ ավելի փորձառու, տարիքով կադրերի դիտողությունները չեն ընդունվում: Մարդիկ պատահաբար են հայտնվել՝ ուղղակի փողոց են փակել ու այսօր պետական պաշտոն են զբաղեցնում: Սա է խնդիրը, որ նրանք չգիտեն, թե ի՞նչ գործիքակազմ կա, ըստ որի՝ օրենսդիրն ու գործադիրը կարող են միմյանց հետ համագործակցել:

Այդ համագործակցության բացը գալիս է այն կադրերի խնդրից, որոնք պետք է մեկը մյուսին ինֆորմացիա փոխանցեն՝ պետական ինստիտուտի աշխատանքն ապահովելու համար: Բյուրոկրատական համակարգի խնդիր կա այստեղ, որովհետև մեկը մյուսին ճնշում է, մեկը մյուսի հետ չի համագործակցում: Ու սա է պատճառը, որ մի նախարարությունից մյուսին ինֆորմացիա չի հասնում: Արդյունքում խնդիրներ են առաջանում ու հետո պարզվում է, որ մի օրենքը քննարկվել է, մյուսը՝ ոչ, կամ էլ կառավարության կոնկրետ ստորաբաժանում տեղյակ չի լինում, որ ընդունված օրենքը նույն ստորաբաժանման մասին է: Այս բյուրոկրատական քաշքշուկի մեջ իրենք կորցնում են բովանդակությունը: Մեր դեպքում հասել ենք մի մակարդակի, երբ ո՛չ ձևն է ապահովվում, ո՛չ բովանդակությունը»:

Իսկ թե ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ չհամագործակցելու խնդիրը՝ փորձագետը նկատում է. «Օրենսդիր, գործադիր, դատական մարմինների բաժանումը եղել է նրա համար, որ օրենսդիրը զբաղվի օրենսդրական նախաձեռնություններով, իսկ դատականն ու գործադիրը կատարեն իրենց գործառույթները:

Հիմա խնդիրը շատ ավելի խորն է: Մինչև հիմնախնդրին անցնելը՝ ավելի պատկերավոր ներկայացնելու համար բերեմ դատաիրավական գործընթացների օրինակները: Վարչապետի գլխավորությամբ որոշակի կոչեր հնչեցին դատական համակարգի դեմ, որոնց հետևեցին դրանք անօրինական, ապօրինի գործողություններ որակելու վերաբերյալ հայտարարությունները: Այդ ամենին հետևեց Վահե Գրիգորյանի ինքնահռչակումը: Դիտարկելով նաև վերոնշյալ հարցերը՝ մի կարևոր հիմնախնդրի ենք գալիս.

խոսքը պետական երեք մարմինների լիազորություններին չտիրապետելն է: Չգիտեն, որ մեկը մյուսին պետք է հավասարակշռի: Քաղաքական էլիտան դատական համակարգի գործառույթներն իր վրա վերցրեց, բայց նման բան չպետք է տեղի ունենար մի երկրում, որտեղ հստակ սահմանափակումներ կան և՛ օրենսդիր, և՛ գործադիր, և՛ դատական իշխանությունների մասով: Երբ չկա համագործակցություն, մեկը մյուսին սկսում է ճնշել ու ազդեցություն գործել:

Հիմա գործադիրն ամբողջությամբ իր ձեռքն է վերցրել և՛ օրենսդիր, և՛ դատական համակարգը: Այս իրավիճակը տանելու է համակարգերի լղոզմանը. նման պարագայում իշխանության մարմինները շղթայվելու են, դառնալու են մի համակարգ՝ գտնվելով մեկ անձի ձեռքում: Իշխանություններն ամեն ինչ անելու են, որ իշխանության երեք մարմինների գործառույթները լղոզվեն: Այսօր դատական համակարգն անկախ չէ, և այս իրավիճակում մենք կորցնում ենք մարմինների անկախությունը: Այս պատկերը շատ խնդիրների է հանգեցնելու, ինչպիսին համակարգերի դեֆորմացման վտանգն է, ինչն էլ իր հերթին միահեծան իշխանության է բերելու»:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Արդարության և հայրենասիրության ընկալումը պետք է սերմանել հենց դպրոցից․ Մհեր Ավետիսյան Ինչու պետք չէ սպասել Փրկիչ, այլ մեր վաղվա օրը կերտել ամենօրյա հետևողական աշխատանքով․ Ավետիք ՉալաբյանՆախատեսվում է անցկացնել պահեստազորայինների վարժական հավաքներՈրոնվում է տեսագրության մեջ պատկերված անձըԱրարատում կասեցվել է հանրային սննդի օբյեկտի գործունեություն (լուսանկարներ) Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Լիբանանի վարչապետին 12 մեդալ՝ Զինվորականների ըմբշամարտի աշխարհի 37-րդ առաջնությունում Գերմանիայի արտգործնախարարը Բաքվում քննադատել է ԱդրբեջանինՋուր հավաքեք․ ջուր չի լինելու Ի հակադրություն այս վարչախմբի պարտվողական օրակարգի` Հայաստանն ունի հստակ այլընտրանք. «Հայաքվե»Պուտինի ռազմաշունչ ելույթից հետո Ղազախստանի նախագահ Տոկաեւը հանձնարարական է տվել Երևանում բախվել են Ոստիկանության ակադեմիայի դասախոսի մոտոցիկլն ու «GAZel»-ը, մոտոցիկլավարը մաhացել է. Shamshyan Արկտիկական ցուրտ օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան. Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Քանի՞ կոպեկի արժեք ունի պահանջատեր, քննադատ ու հարցասեր լինելու մասին նախարարի ազատականութենաթաթախ հորդորը ուսանողներին․ Մենուա ՍողոմոնյանԱդրբեջանում չեն էլ թաքցնում, որ իրենց հիմնական թիրախը շարունակում է մնալ ՀՀ 3-րդ նախագահը․ Տիգրան Աբրահամյան Բաքվի համաժողովն անցկացվում է այս վարչախմբի ջանքերով․ Մենուա ՍողոմոնյանՏարադրամի փոխարժեքն՝ այսօրՀՀ տարածքում ավտոճանապարհներն անցանելի են Հանցագործ աշխարհը ճանաչող մարդ պետք է նշանակվեր, բայց եթե կին է, տրագեդիա չէ․ ՀՀ նախկին ոստիկանապետը՝ Արփինե Սարգսյանի մասին Մարտնչել Հայաստանի համար, նշանակում է մարտնչել 21-րդ դարի քաղաքակրթության համար. Ֆրանսիայի ԱԺ պատգամավոր Վոքիեն BMW-ն հայտնվել է երկաթգծերի վրա․ ի՞նչ է կատարվել Արմավիրում Զախարովան մեկնաբանել է ուղիղ եթերում ստացած զանգը 9 ամիս սպասեցի, ստացա զանգ ու հասկացա` վերջ. Մարիամ Ալեքսանյանը` չսիրելու, հիասթափության և Գոռի հետ հարաբերությունների մասին Թուրքիայում հայտնաբերվել է 5-րդ դարի քրիստոնեական կախոց սատանային խոցող Սողոմոն թագավորի պատկերով Լույս չի լինի․ հասցեներՄԱԿ-ը կոչ է արել շտապ քայլեր ձեռնարկել՝ կանխելու Ուկրաինայում հակամարտության սրումը Ինչ եղանակ կլինի առաջիկա օրերին․ սպասվում են նաև տեղումներ ԵՄ շուրջ 20 երկրներ պայմանավորվել են ուժեղացնել հակաօդային և հակահրթիռային պաշտպանությունը Պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը հետևել է Ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության եզրափակիչ գոտեմարտերին Քննարկեցինք Արցախից հայերի զանգվածային բռնի տեղահանման, արցախահայության վերադարձի իրավունքի հարցեր. Թաթոյան Ուժը դրսում չի պատում, թիմի դեմ «առյուծ է խաղում», Փաշինյանը ուզում է ցույց տալ՝ խիզախ է. Հուսիկ Արա Ովքե՞ր ունեն մասնակի կենսաթոշակի իրավունք․ մանրամասներ Բիթքոյն թվային արժույթը կտրուկ թանկացել էՌուսաստանն ԱՄՆ-ին կամ այլ երկրների նախապես ծանուցում չի ուղարկել «Օրեշնիկ»-ի օգտագործման մասին․ Պեսկով Փաշինյանի ընտանիքին պատկանող թերթի տեղեկություններով՝ Փաշինյանը հարցազրույց կտա Վախենում ես՝ մի արա, անում ես՝ մի վախեցիր, իսկ եթե արել ես, մի ափսոսա․ Ռոմանոս ՊետրոսյանԲաց հարթակ. Կադրային փոփոխությունները նախընտրական PR չեն. ՀակոբյանԿարմիր կամուրջը վերականգնվում է․ Տիգրան Ավինյան Ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության որոշ մրցանակակիրներ պարգևատրվել են Մանկապարտեզներում բացառվում է անառողջ և անորակ սնունդըԿառավարության նոր որոշումը պարադոքս է. ինչպե՞ս գոյատևեն արցախցիները 24 ժամ ջուր չի լինի․ հասցեներ են նշվել «Ի՞նչ նպատակով է Նիկոլը իր կաբինետը կանացի դարձնում, արդյոք դա ֆեմինիստական շարժում կարելի՞ է կոչել»․ Մարգարիտ ԵսայանԱրարատ Միրզոյանը և Արաղչին են հեռախոսով զրուցել․ ի՞նչ են քննարկել Գույքահարկի թանկացումը՝ լրացուցիչ ֆինանսական բե՞ռ, թե անհրաժեշտություն. պարզաբանում են փորձագետները Փաշինյանը Բունդեսթագի պատվիրակության հետ սահմանազատման գործընթացն է քննարկել ԵՄ-ն, Նիդեռլանդները, ՀԱՄԱՍ-ն արձագանքել են Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուին ձերբակալելու օրդերի մասին որոշմանը ԱՄՆ-ը պատժամիջոցներ է սահմանել «Գազպրոմբանկի» և այլ խոշոր ֆինանսական կազմակերպությունների դեմ․ մանրամասներ Բացահայտվել է ծանր հանցագործություն, կասկածյալը Էրեբունու նախկին թաղապետի տեղակալ «Պույի Արմենի» որդին է․ Shamshyan «Սա լինելու է ներքին համերաշխության, միասնական աջակցության ու անմոռանալի տպավորություններով հարուստ մարզական երեկո». Հրաչյա Ռոստոմյան