Տնտեսագետ. «Ունքը սարքելու տեղն աչքն էլ են հանում.հիմա հենց նման մոտեցում կա»
ИНТЕРВЬЮԿառավարության շենքի առջև գրեթե ամեն օր բողոքի ակցիաներ են լինում, որոնց մասնակիցների մեջ քիչ չեն տնտեսվարողները: Օրինակ, «Պետական տուրքի մասին» օրենքի նախագծում առկա փոփոխությունները առաջացրել են գրավատների և փոխանակման կետերի աշխատակիցների դժգոհությունը, քանի որ գրավատների համար ներկայիս 100 հազար դրամի փոխարեն պետական տուրքը կդառնա 6 մլն, իսկ փոխանակման կետերի համար՝ 50 հազար դրամի փոխարեն՝ 3 մլն դրամ: Կան նաև բողոքներ որոշ ապրանքների ակցիզային հարկի բարձրացման դեմ: Օրինակ, բարձր շաքարայնություն պարունակող ըմպելիքի վրա ակցիզային հարկի կիրառման դրույթը առաջացրել է որոշ արտադրողների դժգոհությունը:
Տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը, մեզ հետ զրույցում անդրադառնալով առհասարակ ներկայիս հարկային քաղաքականությանը ու դրա շուրջ ստեղծված մթնոլորտին, նախ ընդգծում է. «Թե որքանով են առկախված հարցերն այսօր արդյունավետ և օպերատիվ քննարկվում, տեղյակ չեմ: Սակայն հասկանում եմ, որ, ի դեմս նոր հարկային փոփոխությունների, կարծես, պետական եկամուտների ավելացում է ենթադրվում: Այդ մուտքերի մեջ են մտնում թե՛ ակցիզային հարկերը, թե՛ պետական տուրքը և թե՛ մյուս պետական մուտքերը, որոնք ապահովվում են հարկային քաղաքականության միջոցով: Ամեն դեպքում, հիմա, կարծեք թե, չկա ընդհանուր մոտեցում: Որոշ հարկատեսակների կտրվածքով չկա ընդհանուր մոտեցում իշխանության ներկայացուցիչների մոտ: Դա վերաբերում է եկամտահարկի համահարթեցմանը, վերաբերում է ակցիզային հարկով հարկվող ապրանքների տեսականին շատացնելուն, ինչպես նաև գրավատների, փոխանակման կետերի պետական տուրքը բարձրացնելուն: Հիմա որևէ ձևով հասկանալի չէ, թե ռազմավարական, հիմնական մոտեցումը ո՞րն է: Եվ այս հանգամանքը, ըստ էության, առաջացրել է բազմաթիվ տնտեսվարող սուբյեկտների դժգոհությունը: Այս պահի դրությամբ կարող եմ գնահատել, որ հարկային քաղաքականության կոորդինացված, համակարգված մոտեցում հանդես չի բերվել: Եվ նույն կառավարությունը, կարծեք թե, չի շտապում Ազգային ժողովում սրա վերաբերյալ վերջնական որոշումներ ընդունել»:
Տնտեսագետը կարևորում է հարկային քաղաքականությունը, բայց, միևնույն ժամանակ, այլ մեխանիզմների անհրաժեշտության մասին է ընդգծում: «Ընդհանրապես հարկերը, որպես այդպիսին, ապահովում են պետության եկամուտները: Եվ, ընդհանրապես, պետական մեծ եկամուտներով հնարավոր է մեծ գործեր անել: Սակայն մենք այստեղ մակերեսային մոտեցում ենք հանդես բերում: Այսինքն, մտածում են աշխատավարձերի բարձրացման, աշխատատեղերի կրճատման մասին, բայց մյուս հարցերն օդից կախված են մնում: Իհարկե, բոլոր դեպքերում թվացյալ, իբրև հարկային քաղաքականություն, իրենք կարող են մի գործ հաջողացնել, բայց այստեղ են ասում՝ ունքը սարքելու տեղն աչքն էլ են հանում: Այս պահին հենց նման մոտեցում կա: Մեծ հաշվով, պարզապես ջղաձգային քայլեր են անում: Դրանք ո՛չ մասնագիտական, ո՛չ իմաստավորված, ո՛չ էլ համակողմանիորեն գնահատված քայլեր են: Հիմա բողոքներին առնվազն պետք է ականջալուր լինեն և հասկանան, որ նման բողոքների առկայության պայմաններում, ըստ էության, հարկավոր է կոլեգիալ, մասնագիտական մոտեցում: Իսկ այդ մոտեցման հիմքում ոչ միայն բացառապես պետական բյուջեն լցնելու, այլև նախ աշխատատեղեր, եկամուտներ ապահովելու, ինչպես նաև արտագաղթը կանգնեցնելու և ներդրումային քաղաքականությունը խթանելու մասին պետք է մտածեն: Բայց բոլոր պարագաներում իմ նշած խնդիրներից և ոչ մեկում մենք նկատելի հաջողություններ չունենք»,-նշեց տնտեսագետը:
Վարդան Բոստանջյանը նշեց, որ այս իրավիճակը բացարձակ բարենպաստ չէ տնտեսական զարգացման համար:
«Առաջին հերթին գործունեություն ծավալողների համար պետք է բարենպաստ պայմաններ ստեղծել և նորմալ, հանգիստ մթնոլորտ ապահովել նրանց համար: Բայց մի դեպքում, օրինակ, ակցիզային հարկի բարձրացումը, մյուսի դեպքում՝ տուրքերի մեծացումը կետային մոտեցումներ են: Իսկ նման կետային, անիմաստ մոտեցումներով երբեք հնարավոր չէ հաջողություն ապահովել»,ասաց մեր զրուցակիցը:
Վարդան Բոստանջյանը անդրադարձավ նաև այն հայտարարություններին, որոնցով հաճախ մեղքը տնտեսվարողների ու քաղաքացիների վրա է բարդվում: Մասնավորապես, քիչ չեն այն դիտարկումները, թե մարդիկ պարզապես չեն ցանկանում հարկ մուծել. «Նման մոտեցումը կառավարողի դիտակետից խնդրի լուծման ամենահեշտ և պոպուլիստական տարբերակն է: Կառավարողը պետք է իր տեղում լինի, պետք է ունենա մասնագիտական մակարդակ: Ակնհայտ է, որ նշվածների բացակայության պարագայում տեղի է ունենում այն ամենը, ինչին հիմա ականատես ենք լինում»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ