Երևան, 13.Հոկտեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ինչից է սկսվում «պետության ձախողումը»

ԲԼՈԳ

Ալեն Ղեվոնդյանը Ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.

Պատմաքաղաքական պրակտիկայում «պետության ձախողումը (ինչ-որ իմաստով «failure state») սկսվում է, երբ քաղաքական էլիտայի տարբեր շերտերը տևական ժամանակ սկսում են հասարակությունից կտրված իրականությամբ ապրել: Հասարակությունն իր հերթին նման պայմաններում աչքի չի ընկնում գործուն քաղաքական վարքով և նպատակային նախաձեռնողականությամբ: Մի տեսակ իրավիճակ է ձևավորվում, երբ պետությունն «իր համար է ապրում»՝ հասարկությունն՝ «իր»: Սա սովորաբար միօրյա վարք չէ, այլ շարունակական գործընթաց:

Նման իրավիճակը օրինաչափորեն հանգեցնում է լեգիտիմության ճգնաժամի՝ դրանից բխող իրավիճակներով՝ ներքին անկայությունության սեգմենտար/համընդհանուր աճ, սեփականության վերաբաշխման խմբային բախումներ, քաղաքացիական անհնազանդություն (կամ քաղաքական աբսենտեիզմ) ընդհուպ մինչև ներքին պատերազմներ: Միաժամանակ, երբ պետությունն անցնում է այն սահմանգիծը, երբ սուվերեն կարգավիճակով այլևս ունակ չէ գոյատևել, ապա կամ կազմալուծվում է, կամ դառնում մեկ՝ առավել մեծ պետական միավորի բաղադրիչ: Իհարկե լինում են նաև ավելի «դրամատիկ» ու «տրագիկ» սցենարներ ևս: Վերոնշյալները թերևս պատմաքաղաքագիտական օրինաչափություն են, որոնք բավական հաճախ բնորոշ են անցումներում խճճված կամ լճացած պետություն-հասարակություններին:

Պետության ձախողումը զուտ նրա անկախության և սուվերենության կորուստը չէ: Դա ավելի շուտ այն իրողության արձանագրումն է, որ այս կամ այն ազգը, նրա քաղաքական ակտիվն ունակ չէ պատմաքաղաքական զարգացման կոնկրետ փուլում ինչ-որ օբյեկտիվ, իսկ ավելի հաճախ սուբյեկտիվ հանգամանքներից ելնելով, օժտված լինելով լիազորություններով և ստանձնելով պատասխանավտություն որոշակի տարածքի վրա կենսագործող բնակչության համար, ընդունված օրենքների ու իրավունքի ներքո իրականացնել անվտանգ ու զարգացման հեռանկարով կառավարում: Դա ավելի շուտ կառավարման ճգնաժամնի դրսևորում է, որը կարող է հանգեցնել պետության կորստին:

Կարմիր մահիկը հայտնել է Գազայում երեխաների ծանր վիճակի մասին Հարյուրավոր հասցեներում գազ չի լինելու հոկտեմբերի 14-ին, 15-ին, 16-ին և 17-ին Էլեկտրաէներգիայի անջատման հասցեները Կորոնավիրուսով վարակման դեպքերը ՀՀ-ում որտեղ են ամենաշատը եղել 2024 թվականին․ թվեր Ջուր չի լինելու․ ջուր հավաքեք Եվրոպայի Մ-17 առաջնություն. Հայաստանի հավաքականը զիջեց Սլովենիային Սուրեն Պապիկյանի ուղեկցությամբ ԵՊՀ պատվիրակությունն այցելել է սահմանագոտի Ինչ փոխարժեքներ են սահմանվել տարադրամի շուկայում հոկտեմբերի 12-ին Ինչու է պետք ուտել սամիթ․ 5 օգտակար հատկություն, որոնց մասին քչերը գիտեն Նորվեգիան սահմանային ստուգումներ է սահմանում` ահաբեկչական սպառնալիքի մակարդակի բարձրացումից հետո ԱԲ-ն արդյունավետ կիրառելով հնարավոր կլինի թռիչքային աճի ներուժ գեներացնել ՀՀ տնտեսության համար Ջիվան Գասպարյանի կախարդական դուդուկը՝ հոլիվուդյան կինոյում Կալիֆոռնիայի հայերը գնել են ոսկու ձուլակտորներ՝ ավելի քան 54 միլիոն դոլար լվանալու համար. USA Today ԱՄՆ-ը նոր պատժամիջոցներ է մտցրել Իրանի դեմ Նիդեռլանդների խորհրդարանն ընդունել է Հայաստանին և Արցախին առնչվող 2 բանաձև 4 տարի անց Հայկ Մանուկյանին տրվեց վերջին հրաժեշտը՝ իր իսկ ծննդյան օրը Ծնվել է 44-օրյա պատերազմի մասնակից Մեսրոպ Սարիբեկյանի դուստրը Սպասվում է անձրև և ամպրոպ Հայաստանում 15 տարեկանից բարձր բնակչության շուրջ 25,5%-ն ամեն օր օգտագործում է ծխախոտային արտադրատեսակներից որևիցե մեկը Ինչի՞ կհանգեցնի իշխանության կողմից հայ եկեղեցու վրա հարձակումըWildberries-ի շուրջ սկանդալը նոր թափ է հավաքում Զախարյանը՝ հետխորհրդային երկրներից Լա Լիգայում հանդես եկող ամենաթանկարժեք խաղացողների թվում «Պատրաստ եմ մեռնել հանուն Ռուսաստանի». Սիգալին առաջարկել են կամավոր մեկնել ռազմաճակատ ՃՏՊ Գյումրի-Երևան ավտոճանապարհին. կա տուժած Միայնությունը 31 տոկոսով բարձրացնում է դեմենցիայի առաջացման հավանականությունը. NMН Նշանավանի դպրոցից հեռացրել են զոհվածների լուսանկարները Հարություն Հակոբկոխյանը հաղթանակով է մեկնարկել բռնցքամարտի Մ22 ԵԱ-ում Փաշինյանին զեկուցել են՝ սահմանապահ ծառայությունը «Զվարթնոց»-ում կատարվում է առանց լուրջ միջադեպերի Իրանն արգելել է օդային ուղևորներին էլեկտրոնային հաղորդակցության սարքեր կրել Երկրաշարժ Ջերմուկ քաղաքից 21 կմ հյուսիս-արևմուտք. ստորգետնյա ցնցման ուժգնությունը կազմել է 2-3 բալ Արտաշատում հայտնաբերել են Հայաստանի ամենահին եկեղեցինԱԳՆ-ում անդրադարձել են ՀՀ-ԵՄ գործընկերության օրակարգի մի շարք հարցերի Ալեքսանդր Պետրակով․ Վաղը ֆուտբոլիստները դուրս կգան խաղադաշտ ռեւանշի հասնելու նպատակով Կոպիրկինը այցելել է ռուսական զինված ուժերի 102-րդ ռազմաբազա Tesla-ն ցուցադրել է 2 նոր, առանց վարորդի տաքսիներ Երևանին՝ «Եվրասիայից». երիտասարդական ֆլեշմոբ՝ նվիրված հայոց մայրաքաղաքի 2806-ամյակին Օդի ջերմաստիճանը հոկտեմբերի 12-ի ցերեկը կբարձրանա 2-4 աստիճանով, հոկտեմբերի 14-ի ցերեկը նույնքան կնվազի Նշված բնակավայրերում մինչև վաղը ջուր չի լինի Սյունիքում ծեծի ենթարկված եղբայրներից մեկը գիշերը մահացել է Ադրբեջանում հայտարարել են Հայաստանի հետ սահմանին զգոնությունն ուժեղացնելու մասինՀայ երիտասարդներն ակցիա են իրականացրել Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ի դիմաց Հրազդան քաղաքում բախվել են «Chevrolet Niva»-ն ու «ՎԱԶ 21121»-ը, վիրավոր կաՄինաս Ավետիսյան 4-րդ փողոցում ավտոմեքենա է այրվել «Սուրբ Հովհաննես» մատուռի մոտակայքում քաղաքացին վնասել է ոտքը. օգնության են հասել փրկարարները Ուժգին պայթյուն՝ Գրոզնիում. տուծածների թիվը ճշտվում է 24 ժամ ջուր չի լինելուՀայաստանն անտեսում է ստանձնած պարտավորությունները․ Ադրբեջանի ԱԳՆ «Սոգլասիե Արմենիա» ընկերություն հայտարարությունը Ի՞նչ կատարվեց Ջոն Կիրակոսյանի անվան դպրոցում Ֆրանսիայի նախագահը կրկին կոչ է արել դադարեցնել զենքի արտահանումն Իսրայել. մանրամասներ