Երևան, 29.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


Ժամանակն է վերցնել Սահմանադրությունը, բացել այն և վերընթերցել

ԲԼՈԳ

Արմեն Հովասափյանը Ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.

ՀՀ քաղաքական դաշտում քննարկվող թիվ մեկ հարցն առաջիկայում սպասվող սահմանադրական հանրաքվեն է: Գրեթե բոլոր քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչներն ու քաղաքականությունից քիչ թե շատ հասկացող անհատներն առիթը բաց չեն թողնում, որպեսզի ևս մեկ անգամ քննարկեն այդ թեման, ու յուրաքանչյուրը հաստատի իր տեսությունը: Վստահ կարելի է ասել, որ իրականում քչերն են ծանոթ առաջարկվող նոր նախագծին ու «Սահմանադրություն» ասվածին առհասարակ:

Սահմանադրությունը պետության հիմնական օրենքն է, որը սահմանում է նրա պետական կառուցվածքը, կառավարման և իշխանության մարմինների համակարգը, նրանց իրավասությունները և ձևավորման կարգը, ընտրական համակարգը, քաղաքացիական իրավունքները և ազատությունը, ինչպես նաև դատական համակարգը։ Սահմանադրությունը երկրում գործող օրենսդրության հիմքն է։
«Սահմանադրություն» տերմինն ունի բավականին հին պատմություն։ Ժողովրդական պատմագրությունն ուսումնասիրելով` կարող ենք փաստել, որ տերմինը ծագել է լատինական «constitution» բառից, որը նշանակում է «սահմանում», «կառուցվածք»։

Սահմանադրական իրավունքի տեսությունում սահմանադրությունը հանդես է գալիս իր կոնկրետ իրավանորմերով, որպես կոնկրետ սահմանադրություն, որոնց միջոցով կարգավորվում և լուծվում են տվյալ երկրներին հատուկ հիմնարար իրավահարաբերությունները: 
17-18-րդ դարերում ձևավորված պատկերացումները սկզբնավորվել են հիմնականում եվրոպական Վերածննդի հումանիստական գաղափարների ազդեցությամբ: Հումանիզմի գաղափարները ժառանգեցին և զարգացրեցին 17-18-րդ դարերի եվրոպական մտածողները:
Դեռևս մ.թ.ա 4-րդ դարում Արիստոտելը «սահմանադրություն» հասկացությունն օգտագործում էր պետության կառուցվածքի, պետական իշխանության արդյունավետ կազմակերպման, նրա` ժողովրդավարական և արդարացի լինելու մասին խոսելիս։ Հին Հունաստանում և Հին Հռոմում երկար ժամանակ սահմանադրություն էին կոչվում նաև կայսրերի, միապետերի ընդունած իրավական ակտերը, չնայած իրականում դրանք ներկայումս կիրառվող սահմանադրական ակտերի հետ համեմատել չի կարելի:

Առաջին քաղաքական փաստաթուղթը, որը բնական իրավունքը հանդիսավորապես ազդարարեց իբրև պետական իշխանության հոգածության առարակա և դրա պաշտպանությունն իբրև պետական իշխանության սահմանափակում ու իշխանության անմիջական պարտականություն, Անկախության ամերիկյան հռչակագիրն է (1776թ.): 
ԱՄՆ սահմանադրությունը ընդունվել է 1787 թվականի սեպտեմբերի 17-ին Ֆիլադելֆիայում։ ԱՄՆ սահմանադրությունն աշխարհում համարվում է առաջինը ժամանակակից հասկացողության մեջ։ Այն կազմված է յոթ հոդվածներից։ Դրա ընդունման պահից քսանյոթ փոփոխություն է մտցվել, և դրա անբաժան մաս են կազմում։ Ասել է թե՝ վերջին 230 տարիների ընթացքում ԱՄՆ-ի սահմաններից ներս օրենքները կարգավորվում են օրենքի այդ «հնաբնակի» ուղղորդմամբ:
Սահմանադրության գաղափարն առաջին հերթին փիլիսոփայական, քաղաքագիտական, իրավական մի շարք նորարարական գաղափարների հանրագումար է:

Քանի որ հասարակությունը և պետությունը մշտապես կարիք ունեն լուծելու ինչպես իրենց առջև դրված, այնպես էլ անընդհատ առաջացող նորանոր հիմնախնդիրները, հաղթահարել առկա դժվարություններն ու տարբեր կարգի բախումները, ուստի անհրաժեշտ է ստեղծել բոլորի համար ընդունելի որոշակի կանոններ ու կառուցակարգեր, այլ բառով ասած՝ սահմանադրություն: Այսինքն՝ սահմանադրությունը սահմանում է այնպիսի ղեկավարող սկզբունքներ, որոնց միջոցով կարելի է ձևավորել հասարակական համաձայնություն և քաղաքական միասնության հաստատման, հասարակության, անհատի ու պետության միջև հարաբերությունների, պետության գործունեության կարգավորման հիմքերը:

ՀԳ. Ճիշտ ժամանակն է հիշել ԱՄՆ 7-րդ նախագահ Էնդրյու Ջոնսոն խոսքերը (1866թ.). «Ժամանակն է վերցնել Սահմանադրությունը, բացել, վերընթերցել այն և խորապես ըմբռնել դրա դրույթները»:

«Բերդ» մշակույթի կենտրոնն ահազանգում է Տավուշ բերդի քայքայման մասին Ջերմուկում կանցկացվի հեղինակային երգի մրցույթ-փառատոնի գալա համերգը Քաղցկեղի առաջին նշանը կարելի է գտնել բարձի վրաԱրարատԲանկը 8 միլիոն դրամ է նվիրաբերել Սպանդարյանի ջրանցքի վերակառուցմանը Թուրքիա չսովորելու մասին ստած ու բռնված ԱԺ փոխնախագահ Ռուբինյանը, հիմա էլ լծվել է Ադրբեջանին պաշտպանելու գործին. Գառնիկ Դավթյան Տիեզերքը կոչնչանա «մութ էներգիայի» կողմիցՊԱԿ-ը գաղութարար կառույց էր. Արթուր Վանեցյան ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ Վայրի վարազը դաժանորեն հարձակվել է 74-ամյա որսորդի վրաՀայաստանը վերածել են մեծ խաղացողների ֆուտբոլի գնդակի․ Ավետիք ՉալաբյանTeam Holding-ի պարտատոմսերի տեղաբաշխումն ավարտվել է նախատեսված ժամկետից շուտ. տեղաբաշխողը՝ Freedom Broker Armenia Նավասարդ Կճոյանը հեռացրել է «Արարատ» միության ատենապետին՝ կաթողիկոսի անունը հնչեցնելու և «Մեր ձևով» շարժմանը միանալու համար. Լիանա ՍարգսյանՀայաստանյան իրականությունը՝ «The Times»-ի էջերում. Ռոբերտ ԱմստերդամԱյս պետությունը հոգում է քո բոլոր կարիքները և մեծ գումար վճարում՝ այնտեղ 3 տարի ապրելու համար. լուսանկարներՄայրը սպանել է իր 2 երեխաներինԻ՞նչ ազդեցություն է ունենում հանքարդյունաբերական ոլորտը Հայաստանի տնտեսության վրա. փորձագետ Հայաստանի անվտանգության երաշխիքը ներքին համերաշխությունն է․ Արմեն ՄանվելյանԵրևանում բեռնատարների երթևեկության սահմանափակումներ կլինեն․ ինչ է պետք իմանալ Երբ Սամվել Կարապետյանը դուրս գա, նրանք էլ չեն կարողանա թալանել, որովհետև կհեռանան․«Մեր ձևով»-ի անդամ 2026 թվականը բարեկամության կամուրջները ամրապնդելու ժամանակն է․ Աբրահամ Հովեյանը շնորհավորել է Ռուսաստանի և Հայաստանի ժողովուրդներին Ժամանակն է, որ մենք էլ գիտակցենք, որ մեր տարածաշրջանում խաղաղություն կարող է լինել բացառապես Ռուսաստանի դերակատարմամբ. Մհեր ԱվետիսյանՎառելիքը փոխանակել են Հայաստանի քաղաքացիների արյունով․ Հրայր Կամենդատյան Եվ չի կարող ինչ-որ չինովնիկ որոշել` ով պետք է լինի կաթողիկոս. Արշակ ԿարապետյանԵթե Հայ առաքելական եկեղեցին քաղաքականությամբ չզբաղվի, կխախտի սահմանադրությամբ իրեն ընձեռած առաքելությունը. Հովհաննես ԻշխանյանԱդրբեջանի իրական նպատակը Հայաստանը անկլավի վերածելն է․ Արմեն ՄանվելյանՄիրզոյանի՝ «Ադրբեջանն ունի իր պատկերացումները, որը մենք չենք կիսում» ձևակերպումն արձանագրում է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը գտնվում են խաղաղության շուրջ ձևավորված ռազմավարական փակուղում. քաղաքագետ Թույլ առաջնորդը մոտեցնում է վտանգը մեր տներին. ուժեղ առաջնորդը բերում է երաշխավորված խաղաղություն. Նարեկ ԿարապետյանԱմերիկացի գիտնականները պարզել են, թե որ արյան խմբի մարդիկ են ավելի երկար ապրումՓաշինյանի կոչերին չեն հետևում, նա չունի ժողովրդի աջակցությունը. Էդմոն ՄարուքյանԵրկիրն ունի անտեսանելի «պոչ», որի երկարությունը առնվազն 2 միլիոն կիլոմետր էՄիրզոյանը փորձում է մեղմել ՌԴ հնարավոր կոշտ արձագանքը Արգավանդ գյուղում բախվել են «Lexus»-ը և «Toyota»-ն. կա 2 տուժած Նոր զարգացումներ երկաթուղու շուրջ Մեծ պատասխանատվություն, ցածր վարձատրություն․ հանրային ծառայության ճգնաժամը«Սարգիս Կարապետյան» հիմնադրամը բացում է նոր հնարավորություն ուսանողների համար․ Գոհար Ղումաշյան Հայաստանի բնակիչների 67%-ն ամանորյա գնումները կատարում է օնլայն․ Ozon Հայաստանի հետազոտություն «Ինտերը» 1:0 հաշվով հաղթել է «Ատալանտային»․ Մխիթարյանը մասնակցել է խաղին Պուտինն օրենք է ստորագրել ՔՊ-ն քեֆ է արել՝ առանց Սարգսյան եղբայրների Զոհված կին զինծառայողների որդիներին արգելում են ծառայել․ Ավետիք ՔերոբյանՄեր փոքրիկների անկեղծ ժպիտներով ու միասնական սիրով թող սկսվի հույսի տարին՝ ամուր ու բարգավաճ Հայաստանի համար. Գագիկ Ծառուկյան Մի շարք հասցեներում ջուր չի լինիԿազմել ենք Հայաստանի վերակառուցման դոկտրին․ Նաիրի ՍարգսյանԻ՞նչ է սպասվում դեկտեմբերի 29-31-ինԱմերիկացի գիտնականները ստեղծել են գրաֆենի վրա հիմնված արևային մարտկոցներ, որոնք կարող են լիցքավորել գերկոնդենսատորներ Թոշակառուները որպես գործարար. մարդկանց ծաղրում են. Հրայր Կամենդատյան«ՀայաՔվե»-ի մեծ ընտանիքը, մեր երկրի բոլոր ծայրերից, ի մի էր եկել ամփոփելու անցած տարին. Ավետիք ՉալաբյանԵկեղեցու հարցը թուրք-ադրբեջանական շահերի ստվերում Քաղաքական դաշտում հայտնված նոր ուժը խախտում է իշխանության հաշվարկները Բուք, մերկասառույց. Ինչ վիճակ է հանրապետության ճանապարհներին ժամը 9։00-ի դրությամբ