Երևան, 13.Հոկտեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ժամանակն է վերցնել Սահմանադրությունը, բացել այն և վերընթերցել

ԲԼՈԳ

Արմեն Հովասափյանը Ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.

ՀՀ քաղաքական դաշտում քննարկվող թիվ մեկ հարցն առաջիկայում սպասվող սահմանադրական հանրաքվեն է: Գրեթե բոլոր քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչներն ու քաղաքականությունից քիչ թե շատ հասկացող անհատներն առիթը բաց չեն թողնում, որպեսզի ևս մեկ անգամ քննարկեն այդ թեման, ու յուրաքանչյուրը հաստատի իր տեսությունը: Վստահ կարելի է ասել, որ իրականում քչերն են ծանոթ առաջարկվող նոր նախագծին ու «Սահմանադրություն» ասվածին առհասարակ:

Սահմանադրությունը պետության հիմնական օրենքն է, որը սահմանում է նրա պետական կառուցվածքը, կառավարման և իշխանության մարմինների համակարգը, նրանց իրավասությունները և ձևավորման կարգը, ընտրական համակարգը, քաղաքացիական իրավունքները և ազատությունը, ինչպես նաև դատական համակարգը։ Սահմանադրությունը երկրում գործող օրենսդրության հիմքն է։
«Սահմանադրություն» տերմինն ունի բավականին հին պատմություն։ Ժողովրդական պատմագրությունն ուսումնասիրելով` կարող ենք փաստել, որ տերմինը ծագել է լատինական «constitution» բառից, որը նշանակում է «սահմանում», «կառուցվածք»։

Սահմանադրական իրավունքի տեսությունում սահմանադրությունը հանդես է գալիս իր կոնկրետ իրավանորմերով, որպես կոնկրետ սահմանադրություն, որոնց միջոցով կարգավորվում և լուծվում են տվյալ երկրներին հատուկ հիմնարար իրավահարաբերությունները: 
17-18-րդ դարերում ձևավորված պատկերացումները սկզբնավորվել են հիմնականում եվրոպական Վերածննդի հումանիստական գաղափարների ազդեցությամբ: Հումանիզմի գաղափարները ժառանգեցին և զարգացրեցին 17-18-րդ դարերի եվրոպական մտածողները:
Դեռևս մ.թ.ա 4-րդ դարում Արիստոտելը «սահմանադրություն» հասկացությունն օգտագործում էր պետության կառուցվածքի, պետական իշխանության արդյունավետ կազմակերպման, նրա` ժողովրդավարական և արդարացի լինելու մասին խոսելիս։ Հին Հունաստանում և Հին Հռոմում երկար ժամանակ սահմանադրություն էին կոչվում նաև կայսրերի, միապետերի ընդունած իրավական ակտերը, չնայած իրականում դրանք ներկայումս կիրառվող սահմանադրական ակտերի հետ համեմատել չի կարելի:

Առաջին քաղաքական փաստաթուղթը, որը բնական իրավունքը հանդիսավորապես ազդարարեց իբրև պետական իշխանության հոգածության առարակա և դրա պաշտպանությունն իբրև պետական իշխանության սահմանափակում ու իշխանության անմիջական պարտականություն, Անկախության ամերիկյան հռչակագիրն է (1776թ.): 
ԱՄՆ սահմանադրությունը ընդունվել է 1787 թվականի սեպտեմբերի 17-ին Ֆիլադելֆիայում։ ԱՄՆ սահմանադրությունն աշխարհում համարվում է առաջինը ժամանակակից հասկացողության մեջ։ Այն կազմված է յոթ հոդվածներից։ Դրա ընդունման պահից քսանյոթ փոփոխություն է մտցվել, և դրա անբաժան մաս են կազմում։ Ասել է թե՝ վերջին 230 տարիների ընթացքում ԱՄՆ-ի սահմաններից ներս օրենքները կարգավորվում են օրենքի այդ «հնաբնակի» ուղղորդմամբ:
Սահմանադրության գաղափարն առաջին հերթին փիլիսոփայական, քաղաքագիտական, իրավական մի շարք նորարարական գաղափարների հանրագումար է:

Քանի որ հասարակությունը և պետությունը մշտապես կարիք ունեն լուծելու ինչպես իրենց առջև դրված, այնպես էլ անընդհատ առաջացող նորանոր հիմնախնդիրները, հաղթահարել առկա դժվարություններն ու տարբեր կարգի բախումները, ուստի անհրաժեշտ է ստեղծել բոլորի համար ընդունելի որոշակի կանոններ ու կառուցակարգեր, այլ բառով ասած՝ սահմանադրություն: Այսինքն՝ սահմանադրությունը սահմանում է այնպիսի ղեկավարող սկզբունքներ, որոնց միջոցով կարելի է ձևավորել հասարակական համաձայնություն և քաղաքական միասնության հաստատման, հասարակության, անհատի ու պետության միջև հարաբերությունների, պետության գործունեության կարգավորման հիմքերը:

ՀԳ. Ճիշտ ժամանակն է հիշել ԱՄՆ 7-րդ նախագահ Էնդրյու Ջոնսոն խոսքերը (1866թ.). «Ժամանակն է վերցնել Սահմանադրությունը, բացել, վերընթերցել այն և խորապես ըմբռնել դրա դրույթները»:

Կենդանակերպի ո՞ր նշանները պետք է զգուշանան հոկտեմբերի վերջին շաբաթներից․ կլինի անսպասելին Կարմիր մահիկը հայտնել է Գազայում երեխաների ծանր վիճակի մասին Հարյուրավոր հասցեներում գազ չի լինելու հոկտեմբերի 14-ին, 15-ին, 16-ին և 17-ին Էլեկտրաէներգիայի անջատման հասցեները Կորոնավիրուսով վարակման դեպքերը ՀՀ-ում որտեղ են ամենաշատը եղել 2024 թվականին․ թվեր Ջուր չի լինելու․ ջուր հավաքեք Եվրոպայի Մ-17 առաջնություն. Հայաստանի հավաքականը զիջեց Սլովենիային Սուրեն Պապիկյանի ուղեկցությամբ ԵՊՀ պատվիրակությունն այցելել է սահմանագոտի Ինչ փոխարժեքներ են սահմանվել տարադրամի շուկայում հոկտեմբերի 12-ին Ինչու է պետք ուտել սամիթ․ 5 օգտակար հատկություն, որոնց մասին քչերը գիտեն Նորվեգիան սահմանային ստուգումներ է սահմանում` ահաբեկչական սպառնալիքի մակարդակի բարձրացումից հետո ԱԲ-ն արդյունավետ կիրառելով հնարավոր կլինի թռիչքային աճի ներուժ գեներացնել ՀՀ տնտեսության համար Ջիվան Գասպարյանի կախարդական դուդուկը՝ հոլիվուդյան կինոյում Կալիֆոռնիայի հայերը գնել են ոսկու ձուլակտորներ՝ ավելի քան 54 միլիոն դոլար լվանալու համար. USA Today ԱՄՆ-ը նոր պատժամիջոցներ է մտցրել Իրանի դեմ Նիդեռլանդների խորհրդարանն ընդունել է Հայաստանին և Արցախին առնչվող 2 բանաձև 4 տարի անց Հայկ Մանուկյանին տրվեց վերջին հրաժեշտը՝ իր իսկ ծննդյան օրը Ծնվել է 44-օրյա պատերազմի մասնակից Մեսրոպ Սարիբեկյանի դուստրը Սպասվում է անձրև և ամպրոպ Հայաստանում 15 տարեկանից բարձր բնակչության շուրջ 25,5%-ն ամեն օր օգտագործում է ծխախոտային արտադրատեսակներից որևիցե մեկը Ինչի՞ կհանգեցնի իշխանության կողմից հայ եկեղեցու վրա հարձակումըWildberries-ի շուրջ սկանդալը նոր թափ է հավաքում Զախարյանը՝ հետխորհրդային երկրներից Լա Լիգայում հանդես եկող ամենաթանկարժեք խաղացողների թվում «Պատրաստ եմ մեռնել հանուն Ռուսաստանի». Սիգալին առաջարկել են կամավոր մեկնել ռազմաճակատ ՃՏՊ Գյումրի-Երևան ավտոճանապարհին. կա տուժած Միայնությունը 31 տոկոսով բարձրացնում է դեմենցիայի առաջացման հավանականությունը. NMН Նշանավանի դպրոցից հեռացրել են զոհվածների լուսանկարները Հարություն Հակոբկոխյանը հաղթանակով է մեկնարկել բռնցքամարտի Մ22 ԵԱ-ում Փաշինյանին զեկուցել են՝ սահմանապահ ծառայությունը «Զվարթնոց»-ում կատարվում է առանց լուրջ միջադեպերի Իրանն արգելել է օդային ուղևորներին էլեկտրոնային հաղորդակցության սարքեր կրել Երկրաշարժ Ջերմուկ քաղաքից 21 կմ հյուսիս-արևմուտք. ստորգետնյա ցնցման ուժգնությունը կազմել է 2-3 բալ Արտաշատում հայտնաբերել են Հայաստանի ամենահին եկեղեցինԱԳՆ-ում անդրադարձել են ՀՀ-ԵՄ գործընկերության օրակարգի մի շարք հարցերի Ալեքսանդր Պետրակով․ Վաղը ֆուտբոլիստները դուրս կգան խաղադաշտ ռեւանշի հասնելու նպատակով Կոպիրկինը այցելել է ռուսական զինված ուժերի 102-րդ ռազմաբազա Tesla-ն ցուցադրել է 2 նոր, առանց վարորդի տաքսիներ Երևանին՝ «Եվրասիայից». երիտասարդական ֆլեշմոբ՝ նվիրված հայոց մայրաքաղաքի 2806-ամյակին Օդի ջերմաստիճանը հոկտեմբերի 12-ի ցերեկը կբարձրանա 2-4 աստիճանով, հոկտեմբերի 14-ի ցերեկը նույնքան կնվազի Նշված բնակավայրերում մինչև վաղը ջուր չի լինի Սյունիքում ծեծի ենթարկված եղբայրներից մեկը գիշերը մահացել է Ադրբեջանում հայտարարել են Հայաստանի հետ սահմանին զգոնությունն ուժեղացնելու մասինՀայ երիտասարդներն ակցիա են իրականացրել Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ի դիմաց Հրազդան քաղաքում բախվել են «Chevrolet Niva»-ն ու «ՎԱԶ 21121»-ը, վիրավոր կաՄինաս Ավետիսյան 4-րդ փողոցում ավտոմեքենա է այրվել «Սուրբ Հովհաննես» մատուռի մոտակայքում քաղաքացին վնասել է ոտքը. օգնության են հասել փրկարարները Ուժգին պայթյուն՝ Գրոզնիում. տուծածների թիվը ճշտվում է 24 ժամ ջուր չի լինելուՀայաստանն անտեսում է ստանձնած պարտավորությունները․ Ադրբեջանի ԱԳՆ «Սոգլասիե Արմենիա» ընկերություն հայտարարությունը Ի՞նչ կատարվեց Ջոն Կիրակոսյանի անվան դպրոցում