«Մեր երկրում չկա սննդի անվտանգության ռիսկի վրա հիմնված համակարգ». «Փաստ»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Վերջին շրջանում սննդային թունավորումները բավականին շատ էին, ահազանգերը հաջորդում էին մեկը մյուսին: Պատկան մարմինները ստուգումներ իրականացրեցին, հանդես եկան համապատասխան հայտարարություններով: Դեռ նախորդ տարի սպիրտից թունավորման դեպքեր գրանցվեցին, արձանագրվեցին մահվան դեպքեր, այս ամենի մասին բավականին խոսվեց, բայց այդպես էլ չտրվեցին կարևոր հարցերի պատասխաններ: Էկոկենտրոնի սննդի ռիսկերի կենտրոնի ղեկավար, սննդագիտության դոկտոր (Իտալիա) Դավիթ Պիպոյանը նշում է՝ ունեցանք թունավորման դեպք նախորդ տարի, խոսվեց դրա մասին, սակայն ոչինչ չարվեց:
«Այդպես կարող եմ հիշել բազմաթիվ այլ դեպքեր: Ցավոք, մեզ մոտ բոլոր խնդիրները կրում են դեպքային բնույթ: Ամբողջ աշխարհն անցել է այդ տերմինաբանությանը, այսինքն՝ երբ տեղի է ունենում մի դեպք, նոր սկսում ենք խոսել այդ պրոբլեմի մասին: Հավաստիացնում եմ՝ դա ամենաձախողված փորձն է, և դա ցույց են տալիս բոլոր այն երկրները, որոնք լուծումների գնում են դեպքերով: Եթե չես ուզում նման դեպքեր ունենալ, նախորդներից պետք է դասեր քաղես և իրականացնես միջոցառումներ, որոնք ուղղված կլինեն կանխարգելմանը: Երբ սննդամթերքի անվտանգության ապահովման սկզբունքը ոչ թե կանխարգելման, այլ կոնկրետ խախտումից հետո արձագանքման սկզբունքն է, ապա, բնականաբար, կլինեն և կան թունավորման բազմաթիվ դեպքեր:
Ցավոք, անցած տարի ունեցանք նաև մահացության դեպքեր: Պատճառները բազմազան են: Որպես գլոբալ պատճառ պետք է նշել համակարգային լուրջ բացերը, որոնք առաջանում են առաջին հերթին օրենսդրական բացերից ելնելով: Իրականում նշեմ՝ ոչ թե օրենսդրական բացերն են, որ համակարգերը չկան, այլ պարզապես ուշադիր չենք անվտանգության կառավարման համակարգերի ներդրման ուղղությամբ: Այսօր ամբողջ աշխարհը հանրային սննդի կետերում անվտանգության համակարգի պահանջ է դրել, որոնք կոչվում են վտանգի վերլուծության և հսկման կրիտիկական կետեր: Մեզ մոտ ևս կա ժամանակացույց, ասվում է, որ Հայաստանում ևս պետք է ներդրվի, տարիներ շարունակ սպասում ենք, վերջին օրը մոտենում է, համակարգը չենք ներդնում, ժամանակացույցը երկարեցնում ենք:
Սա անհասկանալի մի բան է դարձել, կարծես թե, ավելի շատ ձևական մի փաստաթուղթ լինի, որ միջազգային կառույցներին ասենք՝ այդ կանոններն ընդունել ենք, ունենք թղթի վրա գրված: Բայց ո՞ւմ է պետք թղթի վրա գրած կանոնը, եթե փաստացի կյանքի կիրառություն չունի այս համակարգը: Հաջորդն ինչ կուզենայի շեշտել՝ ամբողջ աշխարհում հանրային սննդի կետերը, արտադրությունները մրցակցում են իրար հետ իրենց անվտանգության կառավարման համակարգերով: Մենք իրար հետ ավելի շատ մրցակցում ենք շքեղ կահույքով, սպասքով, ուտելիքներով: Ոչ միայն կառավարման համակարգերով չենք մրցակցում, այլ, գուցե շատ վատ բան եմ ասում, թե ում մոտ կդրսևորվեն թունավորման դեպքեր: Հանրային սննդի մեկ ցանցում թունավորման դեպքերը չավարտած, հաջորդ՝ բավականին մեծ ցանցում գրանցվեցին թունավորման դեպքեր»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Պիպոյանը:
Ընդգծում է՝ եթե խնդիրներին չենք տալիս օպերատիվ և ֆունդամենտալ լուծում, որոշ ժամանակ հետո կունենանք թունավորման հերթական դեպքերը: «ԶԼՄ-ները կգրեն այդ մասին, կհիշեն նախորդները, պատկան մարմինները անհասկանալի բովանդակությամբ հաղորդագրություններ կտարածեն, հասարակությունն էլ տերմինների կեսը չի հասկանա, կբողոքեն և ամեն ինչ կանցնի, կգնա: Ամենացավալին այստեղ նաև հանրային ընկալման խնդիրն է: Երբ երկրում կա մասսայական թունավորման դեպք, և այդ ցանցն օրեր անց սկսում է աշխատել, ու հաճախորդները շարունակում են այցելել հանրային սննդի այդ նույն կետերը, հավատացեք՝ այս երկրում շատ դժվար է հանրային իրազեկման միջոցով իրականացնել լուրջ աշխատանք, որպեսզի հասարակության իրավագիտակցության մակարդակը հասնի այն աստիճանի, որ ասես՝ եկեք ոչ թե պետության, այլ հանրային դաշտի օգնությամբ լուծենք այս խնդիրը: Արդյունքում՝ հանրային դաշտը չի կարողանում հարց լուծել, այդ խնդիրներին լուծումներ տալու հարցում պետությունն էլ արտառոց ցանկություն չունի»,-նշում է մեր զրուցակիցը:
Ասում է՝ սննդամթերքի անվտանգության խնդիրները գլոբալ են, հատվածական չեն: «Երկրում չկա սննդի անվտանգության ռիսկի վրա հիմնված համակարգ: Դա նշանակում է, որ չկան անվտանգության կառավարման համակարգեր, որովհետև, երբ երկիրն ունի անվտանգության կառավարման համակարգեր՝ հետագծելիություն սնման շղթայի բոլոր փուլերում, այդ երկրում հնարավոր է ապահովել անվտանգություն, չկա, ուրեմն հնարավոր չէ: Մեր երկրում այն չկա: Կամայական պատկան մարմինն ասում է՝ «հետագծելիության սկզբունքով հետ գնացինք…»: Ի՞նչ հետագծելիության սկզբունք: Հայաստանում ապրանքների քանի՞ տոկոսը մակնշված չէ, կենդանիների համարակալում չկա, միրգ-բանջարեղենն արտադրվում է, ով և որտեղ ցանկանում, վաճառում է, մեկ ապրանքաուղեկից փաստաթուղթ չկա: Ինչպե՞ս եք ապահովում հետագծելիության սկզբունք: Այս պայմաններում գտեք, թե որտեղ թունաքիմիկատ կար, ապրանքը որտեղից եկավ և ուր գնաց»,-եզրափակում է Դավիթ Պիպոյանը:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
