Երևան, 23.Հունիս.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Տարածաշրջանային պատուհաս Ադրբեջանը դեռ մի բան էլ մեղադրանքներ է հնչեցնում. «Փաստ»

ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Բնական միջավայրի պաշտպանության հարցը մի կամ մի քանի պետության խնդիր չէ, այն համամարդկային նշանակություն ունի, քանի որ աշխարհը դարձել է առավել փոխկապակցված, քան երբևէ։ Եվ այդ է պատճառը, որ միջազգային ասպարեզում բնապահպանական թեմաները մեծ արդիականություն են ստացել։ Այլ հարց է, որ էկոլոգիական թեմաները կարող են շահարկվել քաղաքական նպատակներին ծառայեցնելու համար։ Օրինակ՝ Ադրբեջանն արդեն մասնագիտացել է այս հարցով։ Բավական է հիշել, թե Արցախի շրջափակման գործընթացն ինչպես Ադրբեջանը «հաջողացրեց» բնապահպանական քողի ներքո, երբ հատուկ ուղարկված, այսպես կոչված, էկոակտիվիստները շրջափակեցին Լաչինի միջանցքը, իսկ երբ անցակետ տեղադրվեց Լաչինի միջանցքում, այդ փսևդոակտիվիստները սուսուփուս հեռացան։

Հիմա էլ Ադրբեջանը սկսել է բողոքել Երասխում մետալուրգիական գործարանի կառուցման հետ կապված՝ պնդելով, որ այն պետք է համաձայնեցվի իրենց հետ, քանի որ էկոլոգիական առումով վտանգ է ներկայացնում ադրբեջանական տարածքի համար։ Մյուս կողմից էլ՝ Բաքուն պարբերաբար բարձրացնում է Քաջարանի պղնձամոլիբդենային գործարանի շահագործման թեման՝ պնդելով, թե իբր գործարանի աշխատանքը բացասական ազդեցություն է ունենում շրջակա միջավայրի վրա և աղտոտում է Ողջի գետը։ Եվ այս առիթով Ադրբեջանը պաշտոնական մակարդակով բազմաթիվ բողոքներ է հղել տարբեր միջազգային կառույցների։ Ադրբեջանական քարոզչության մյուս ուղղությունն էլ Մեծամորի ատոմակայանն է, որի փակման հարցը Բաքուն պարբերաբար բարձրացնում է։ Դեռ հարցի մի կողմն է, որ սա բացահայտ միջամտություն է մեր երկրի ներքին գործերին, քանի որ ստացվում է, որ առանց Բաքվի «թույլտվության» կամ «համաձայնության» Հայաստանը չպետք է իր տարածքում զարգացնի արդյունաբերությունը և էներգետիկան։

Այս կոնտեքստում կարելի է, ժողովրդական լեզվով ասած, պարզապես շան տեղ չդնել: Բայց ինչպես ասում են, ստացվում է՝ սելը ճռռալու փոխարեն սելվորն է ճռռում: Ամենավերջն երկիրը, որ բնապահպանական թեմաներով խոսելու իրավունք ունի, հենց Ադրբեջանն է: Այդ բռնապետական երկրում բնապահպանների ու քաղաքացիների ձայնն ընդհանրապես լսելի չէ, իսկ երկրում տարիներ շարունակ նավթարդյունաբերության զարգացման արդյունքում աղտոտվում են շրջակա տարածքները, օդն ու ջուրը։ Աղտոտվածության բարձր մակարդակն ազդում է նաև Ադրբեջանի բնակչության կենսապայմանների վրա։ Դե, այստեղ բնապահպաններն էլ են հատուկ ծառայությունների ներկայացուցիչներ, որոնք ծառայում են ալիևների կլանին: Բայց խնդիրն այստեղ միայն իրենց ներքին խնդիրները չեն: Բանն այն է, որ Ադրբեջանը վերածվել է հանցագործ երկրի՝ բոլոր առումներով, այդ թվում՝ բնապահպանական: Ի մասնավորի՝ Արցախյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանի զինված ուժերը ֆոսֆորային զենք օգտագործեցին ու հսկայական քանակությամբ անտառային հատված այրեցին։

Իսկ Արցախի շրջափակման պայմաններում Ադրբեջանն արցախահայության համար գազի, էլեկտրաէներգիայի ու ջրի մատակարարման խնդիր է ստեղծել, ինչը շատ վատ հետևանք է ունենում շրջակա միջավայրի վրա։ Օրինակ՝ ձմռան սառնամանիքին Ադրբեջանը խափանում էր Արցախի գազամատակարարումը, իսկ մարդիկ, չսառչելու համար, այլ ելք չունենալով, ստիպված էին լինում կտրել շրջակա ծառերը ու փայտով տաքանալ։ Այս ամենին պետք է գումարել նաև, որ Ադրբեջանի նավթարդյունաբերությունն աղտոտում է նաև տարածաշրջանի օդը ու դրանով վնաս հասցնում նաև մեր բնական միջավայրին։ 2022 թվականի Բնապահպանական գործունեության համաշխարհային ինդեքսում Ադրբեջանը աշխարհի 180 երկրների շարքում զբաղեցրել է 104-րդ տեղը։ Իսկ Հայաստանը նույն սանդղակում 56-րդն է։ Այս ցուցանիշները կոնկրետ իրողությունների մասին են վկայում։ Սակայն, ցավոք, ՀՀ իշխանությունները Ադրբեջանի բնապահպանական հանցագործությունների թեմաները տարբեր միջազգային հարթակներում չեն բարձրացնում։

Տպավորություն է, թե «խաղաղության օրակարգը» նրանց կուրացրել ու խլացրել է։ Իսկ Բաքուն անմիջապես օգտվում է այս հանգամանքից ու իրեն միջազգայնորեն դիրքավորում է որպես կանաչ էներգետիկայի ջատագով՝ ցույց տալով, թե իբր պայքարում է գլոբալ տաքացման դեմ ու էկոլոգիական միջավայրի բարելավման համար։ Ադրբեջանն անգամ մեծ նախաձեռնություններում է ներգրավվել։ Ադրբեջանական էլեկտրաէներգիան, որն իբրև թե վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներից է ստացվելու, Սև ծովով արտահանվելու է Եվրոպա։ Իսկ որոշ եվրոպական երկրներ էլ խնդրում են Ալիևից, որ ավելացնի էլեկտրաէներգիայի արտահանումը։ Սակայն որևէ մեկը չի կարող վստահ լինել, որ նավթի ու գազի կիրառումից ստացված էլեկտրաէներգիան Ադրբեջանը չի ներկայացնի որպես վերականգնվող միջոցներից ստացված։

Ու Բաքվի լկտիությունն այն ստիճանի է հասել, որ ներդրումներ ներգրավելու համար փորձում է աշխարհին ներկայացնել, թե Արցախից բռնազավթված տարածքներում ցանկություն ունի զարգացնել վերականգնվող էներգետիկան։ Հայաստանը պետք է արդեն համապատասխան աշխատանքներ տարած լիներ, որ Ադրբեջանը դուրս մնա բնապահպանական միջազգային ծրագրերից, սակայն մերոնց անգործության պարագայում Ադրբեջանն է խոչընդոտներ ստեղծում, որ Երևանում տեղի չունենա կլիմայի խնդիրներին նվիրված համաշխարհային գագաթաժողովը և դրա անցկացման համար առաջ է քաշում տարածաշրջանի համար բնապահպանական պատուհաս դարձած Բաքվի թեկնածությունը։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Գրետա Վարդանյանը Փարիզի 2024 թվականի Պարալիմպիկ խաղերի ուղեգիր է նվաճելԳաղտնի նամակներ են հրապարակվել Բելառուսի ու Ադրբեջանի միջև ռազմական համագործակցությունից․ Hetq.amԴանիայի արդյունաբերության կոնֆեդերացիայի պատվիրակությունը կայցելի ՀայաստանԲազմաթիվ հասցեներում լույս չի լինելուՄենք երբե՛ք չենք զիջելու մեր հայրենիքը, պարտության սիմվոլը ՔՊ-ն էԽոշոր ավտովթար՝ Արարատի մարզում․ կա 5 վիրավորԻնչ վիճակում է Ոսկեպարում ականի պայթյnւնից վնաuվածքներ ստացած սահմանապահ զինվորը․ ԱԱԾ Վրաստանում 4,2 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է եղել Մեր ճանապարհն ուղիղ գնում է, ովքեր կմիանան, կդառնան մասնակից, ովքեր ոչ` իրենք գիտեն. Սրբազան (տեսանյութ)Ամենայն հավանականությամբ, Ադրբեջանը արագացնում է հաջորդ տարածքային զիջումների ժամանակացույցը՝ Տավուշի և Արարատի մարզերում. թյուրքագետԽոշոր ավտովթար՝ Սյունիքի մարզում. կա վիրավորԿասկադում նշվել է Յոգայի միջազգային օրըՀՀ իշխանությունը միակողմանի զիջումը մեզ «ծախեց» որպես խաղաղություն, Ադրբեջանը ևս մեկ կետ բավարարեցԱրագածի տարածաշրջանում (Մ-3) կատարվում են գծանշման աշխատանքներՏիկին Լալայի տունը մանկության ամենահիշվող տներից է եղել. Գաբի Գալոյանը պատմում էՄոսկվան համարժեք պատասխան կտա ԱՄՆ-ին. ԶախարովաՓաշինյանն Ալիևին առաջարկել է ստեղծել հրադադարի ռեժիմի խախտման դեպքերի հետաքննության երկկողմ մեխանիզմԵվրո2024․ Վրաստանն ու Չեխիան ոչ-ոքի խաղացինՆԳՆ պահեստներում դեռևս շարունակում են պահել ժամկետանց հատուկ միջոցներ. Սրբազան ՊայքարՊրեմիերա․ Բրյունետ՝ «Ու դե մի օր»Երևանցիների համար հարմարավետ միջավայր ստեղծելը մեր կարևոր առաքելություններից է. Տիգրան ԱվինյանԱդրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը կրկին ապատեղեկատվություն է տարածել.ՀՀ ՊՆԱրտակարգ դեպք՝ Վայոց ձորում․ հայտնաբերվել են կեղծ թղթադրամներով գնումներ կատարած կասկածյալներըՀաջորդիվ Պաղեստինի ժողովրդի վերադարձի մասին կհայտարարեն՝ փակելով Արցախի ժողովրդի հարցըՇախմատի Եվրոպայի մինչև 18 տարեկանների առաջնության առաջին խաղափուլում Հայաստանի թիմը հաղթանակ է տարելՉինաստանն ու Ֆրանսիան հետազոտական ​​արբանյակ են արձակել Վաշինգտոնը որոշել է փակել ռուսական վիզաների կենտրոնը․ Մոսկվան խոստացել է համարժեք պատասխան տալԱրտակարգ դեպք՝ Շիրակում․ 34-ամյա տղամարդը քավորի շան կծելու հետևանքով տեղափոխվել է հիվանդանոցՋուր չի լինի․ նշված են հասցեները Քաղաքացին բարձրացել է «Թումո»-ի այգու ժայռի վրա և ցանկացել նետվել. օգնության են հասել փրկարարները +36. առաջիկա օրերի եղանակը Գազայում զոհերի թիվը գերազանցել է 37 հազար 500-ը Մոսկվան համարժեք պատասխան կտա ԱՄՆ-ում ռուսական վիզային կենտրոնների փակմանը. Զախարովա Լալա Մնացականյանի վերջին հուզիչ հրապարակումըԵրևանում հրդեհ է բռնկվել աղբատար ավտոմեքենայում Պետք է շարունակել ամենօրյա պայքարն այս միակողմանի զիջումների դեմ. Ավետիք ՉալաբյանԴա արել են այն իշխանությունները, որոնք ժխտել ու ոտնահարել են Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը. Արտակ Բեգլարյան Փաշինյանի գրոհը Արցախի ու արցախցիների դեմ Արևմտամետները գեղեցիկ կարգախոսներով պատրաստվում են նախընտրական արշավի Ադրբեջանի ափերի մոտ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Երբ և որտեղ տեղի կունենա Լալա Մնացականյանի հոգեհանգիստըՀայաստանը ճանաչել է Պաղեստինը ՔՊ համաժողովում անակնկալներ են սպասվում Պաղեստինի ԱԳՆ-ն ողջունել է Պաղեստինի Պետությունը ճանաչելու մասին Հայաստանի հայտարարությունը Հայաստանը թե՛ Նիկոլի աղետաբեր կառավարման ընթացքում, թե՛ դրանից հետո, դուրս չի գալու ՀԱՊԿ-ից, ԵԱՏՄ-ից, նույնիսկ ԱՊՀ-ից. Արտակ ԶաքարյանԱՄՆ-ը փակում է ռուսական վիզաների կենտրոնը և դիվանագետներին զրկում հարկային արտոնություններից Տեղի է ունեցել «Համահայկական ճակատ» կուսակցության հիմնադիր համագումարը Մարտարվեստ՝ նուրբ ուղի, փափուկ ճանապարհ. «Փաստ»Հրաձգություն՝ Արկանզասի սուպերմարկետներից մեկում․ կան զոհեր ու վիրավորներ Ադրբեջանը հերթական անգամ մտադիր է ուժի ու ուժի սպառնալիքի ներքո նոր զիջում պոկել Հայաստանից. ադրբեջանագետ